سلام نو _ سرویس گردشگری: در ذهن بسیاری از ما نام اصفهان و تصویر سی و سه پل با هم انطباق دارد. یعنی وقتی نام اصفهان را می‌شنویم، ناخودآگاه تصویر سی و سه پل در ذهنمان تداعی می‌شود. سی و سه پل اصفهان یکی از زیباترین جاهای دیدنی این شهر است که وقتی سرزندگی زاینده رود هم به زیبایی‌اش اضافه شود، می‌توان ساعت‌ها در کنارش ماند و لذت برد.
سیر تاریخی سی و سه پل
درباره تاریخ دقیق ساخت سی و سه پل اصفهان، در کتب تاریخی اجماع قابل قبولی در دسترس نیست. از روی برخی کتب تاریخی سال ساخت آن به ۱۰۰۵ هجری باز می‌گردد و بعضی دیگر تاریخ اتمام را ۱۰۱۱هجری می‌دانند. از کنار هم قرار دادن مستندات و روایات تاریخی به این نتیجه می‌رسیم که الله‌وردی خان در سال ۱۰۰۵ طبقه زیرین پل را ساخت تا عبور و مرور برای مردم تسهیل شود. پس از سال‌ها در سال ۱۰۱۱، طبقه بالا را نیز اضافه کرد تا در هنگام طغیان رودخانه عبور و مرور با مشکل مواجه نشود. چیزی که مهم است این است که در حدود ۴۰۰ سال پیش سازه‌ای به این زیبایی و استحکام به دست ایرانیان ساخته شده که بسیاری از بزرگترین تاریخ‌دانان و گردشگران دوران مختلف را مجذوب خود کرده.
در ابتدا سی و سه پل ۴۰ دهانه و ۳۶۰ متر طول داشته است. در طی سال‌ها با کاشت درختان و انحراف آب چند تایی از دهانه‌ها متروک شد. در سال ۱۳۳۰ شهردار اصفهان، مصطفی خان مستوفی، زمین‌های اطراف سی و سه پل را آزاد کرد، راه آب را باز نمود و دیواری سنگی کشید که بقایای آن هنوز باقی است. همین طور در میدان کنار سی و سه پل مجسمه رضاشاه سوار بر اسب قرار داشت که مجسمه را به میدان ۲۴ اسفند انتقال داده‌اند. این پل در تاریخ ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ به شماره ۱۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
معماری سی و سه پل اصفهان
سی و سه پل زمانی حدود ۳۶۰ متر طول و چهل دهانه داشته است اما این روزها ۲۹۵ متر طول، ۳۳ دهانه و ۱۴ متر عرض دارد. این پل دو طبقه برای جلوگیری از طغیان رودخانه و وصل کردن چهارباغ عباسی به چهارباغ بالا، محله جلفای اصفهان و عباس‌آباد ساخته شده است. معمار این بنا، استاد حسین بنا اصفهانی در عریض‌ترین قسمت زاینده‌رود، درست در جایی که شریان حیات اصفهان در آرام‌ترین و دیدنی‌ترین حالت خود است، اقدام به ساخت سی و سه پل کرده است تا منظره‌ای شاهکار بیافریند.
مصالح به کار رفته در ساخت پل سنگ، آجر، ساروج و گچ است. فوندانسیون سی و سه پل اصفهان طوری طراحی شده است که رطوبت و آب نه تنها آسیبی به پایه پل نمی‌زند بلکه آن را مستحکم‌تر می‌کند. هر پل دارای دو ستون است که با اتصال به هم طاقی با نمای مستطیلی را درست می‌کنند. طبقه پایین پل یک راه عبور پیاده است که برای زمانی به کار می‌رود که سطح آب در پل پایین است. این پیاده راه با پله‌هایی به طبقه بالای پل دسترسی می‌یابد.
طبقه دوم این پل شامل یک خیابان سنگفرش عریض برای عبور سواره‌ها بوده است و در دو طرف، طاق‌نماهای بسیار زیبای مسقفی دارد. این طاق‌نماها در کنار هم راهروهای باریکی را می‌سازند که منظره‌ای چشم‌نواز به زاینده‌رود دارند و محل عبور و مرور مردم پیاده بوده است. این پیاده‌روها ۹۹ طاقچه دارند که در گذشته روی هر کدام تابلوهای نقاشی بوده است. این روزها خبری از آن تابلوهای نقاشی نیست اما فقط تصور اینکه چنین پیاده‌روی منحصر به فرد و هنرمندانه‌ای در یکی از شهرهای کشورمان در دسترس مردم کوچه و بازار بوده است هم جای افتخار و تحسین دارد.
در کل در گذشته پل ۶ معبر داشته است. خیابان سنگفرش عریض میانی برای کاروان‌ها و سواره‌ها، پیاده‌راه طبقه اول پل، دو راهرو دو طرف پل که مسقف بوده‌اند و سقف این راهروها که نرده‌هایی داشته است و در زمان طغیان رودخانه منظره‌ای بسیار گیرا می‌ساخته است.
مراسم خاج‌شویان ، در اطراف سی و سه پل
پس از اینکه به دستور شاه عباس ارامنه جلفا در اصفهان مستقر شدند، مراسم خاج شویان را در این پل انجام می‌دادند. ارامنه می‌توانستند تا میدان جلوی پل بیایند و با صنعتگران و تاجران اصفهانی داد و ستد کنند اما حق نداشتند از پل عبور کنند و وارد شهر شوند. به همین خاطر آن‌ها بر طبق سنت خاج شویان، در کنار سی و سه پل تن‌های خود را به آب جاری زاینده‌رود می‌سپردند تا از پلیدی‌ها پاک شود. در ۲۴ دی ماه مصادف با ۱۳ ژانویه به مناسبت غسل تعمید حضرت مسیح، این مراسم مذهبی برگزار می‌شود.
جشن آبریزگان یا آب‌پاشان در کنار سی و سه پل
سیاحان اروپایی از جشنی سنتی در کنار سی و سه پل اصفهان در زمان صفویه تعریف کرده‌اند.
جشنی شاد و باشکوهی که در ۱۳ تیرماه هر سال برگزار می‌شد. در این جشن مردم در هوای گرم تابستان روی یکدیگر آب و گلاب می‌پاشیدند و پادشاه و بزرگان، ادبا و شعرا و همین‌طور مردم عادی در کنار سی و سه پل جمع می‌شدند و لذت می‌بردند.
جشن نوروزی بر روی سی و سه پل
در زمان شاه عباس، سه تا هفت شبانه روز برای نوروز جشن می‌گرفتند. این جشن‌ها علاوه بر باغ نقش جهان، به دستور پادشاه در «پل الله وردیخان» هم انجام می‌شد. مردم به دستور پادشاه مراسم گلریزان بر پا می‌کردند و مقدم پادشاه وهمراهانش را چراغان و گلریزان می‌کردند و همه دور هم جشنی با شکوه برپا می‌کردند. در تاریخ آمده است که در سال ۱۰۱۸ به دستور شاه عباس هفت شبانه روز در سی و سه پل به مناسبت نوروز جشن گرفتند و مردم چنان برای چراغانی و آینه‌بندی سنگ تمام گذاشته بودند که شاه عباس ۵۰۰ تومان از مالیات آن سال را به ایشان بخشید.
منبع: سفرزون
نظر شما