سلام نو _ سرویس گردشگری: کاروانسرای عبدالغفارخان با قدمتی که به دوره زند بازمی‌گردد، در مجاورت روستای باغ شیخ، در فاصله هشت کیلومتری شهر ساوه قرار گرفته است.
با ۴۸۰۰ متر مربع مساحت، این کارونسرا پلانی چهار وجهی دارد و دارای دو برج دوازده ضلعی در طرفین ورودی و دو برج مدور در جهت مقابل است.
از جمله بخش‌های این کاروانسرای ایرانی می‌توان به آب‌انبار، حسینیه، شاه‌نشین، باراندازها و حجرات متعدد اشاره کرد.
مصالح به‌کار رفته در ساخت بنا شامل آجر و سنگ در پی‌سازی می‌شود و در سر درب ایوان‌ها و فضای هشتی ورودی از تزیینات گل‌انداز آجری استفاده شده است.
این اثر که از مکانهای دیدنی ساوه به شمار می‌رود، در تاریخ ۱۴ مهر ۱۳۵۴، با شماره ثبت ۱۱۸۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آشنایی با کاروانسرای عبدالغفارخان ساوه
ساوه شهر هفت هزارساله، شهر جاده ابریشم و شهری که قدمت خود را در تاریخ طبری به ثبت رسانده است، توانست برای همیشه تاریخ و جاذبه‌های تاریخی‌اش را زنده نگه دارد.
جالب است بدانید که گردشگران و مسافرانی که جذب این شهر می‌شوند با دیدن قلعه‌ها، غارها و کاروانسراها تصویری از آن دوران در ذهنشان تداعی می‌شود.
بر هیچ‌کس پوشیده نیست که معماری و بافت فرهنگ ایران‌زمین، تاریخ غنی این مرزوبوم را نمایان کرده است.
کاشی‌کاری‌های تزئینی و شاهکارهای مهندسی در سیر تاریخ ایران، زبانزد عام و خاص بوده است. در ادامه معروف‌ترین جاذبه های تاریخی شهرستان ساوه را معرفی می‌کنیم.
کاروانسرای باغ شیخ ساوه یا کاروانسرای عبدالغفارخان (باغ شیخ) مربوط به اوایل دوره قاجار است. در شهرستان ساوه، شش کیلومتری جاده ساوه، مجاور روستای باغ شیخ واقع شده است.
این کاروانسرا که به بزرگترین کاروانسرای باستانی ایران شهرت دارد. از زیباترین کاروانسراهای واقع در دشت فلات بوده، همچنین آب انبار و حسینیه ای نیز در این مکان احداث شده است.
این کاروانسرا در تاریخ ۱۴ مهر ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۱۱۸۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاروانسرای عبدالغفارخان (باغ شیخ) در اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجار توسط یکی از خوانین منطقه به نام عبدالغفارخان خلج در مسیر قم، اصفهان به همدان و قزوین و تبریز ساخته شده است. روستای باغ شیخ از روستاهای باستانی ساوه محسوب می شود.
در این منطقه علاوه بر کاروانسرا چندین اثر و بنای تاریخی من جمله آب انبار، تکیه و محوطه ای باستانی با آثاری متعلق به دوره سلجوقی و ایلخانی به چشم می خورد.
معماری بی‌همتای کاروانسرای عبدالغفارخان
کاروانسرای عبدالغفارخان باغ شیخ با مساحتی در حدود ۴۸۰۰ متر مربع به لحاظ معماری در زمره کاروانسراهای چهارایوانی اقلیم گرم و خشک ایران محسوب می شود.
بنا دارای پلانی چهار وجهی با دو برج دوازده ضلعی در طرفین ورودی و دو برج مدوردر جهت مقابل است.
راه ورود به کاروانسرا از میانه ضلع جنوب شرقی بوده و این جبهه از بنا با ارتفاعی معادل دو طبقه، تشخص ویژه یافته است. در سردر ورودی بنا جای خالی کتیبه ای دیده می شود که احتمالا حاوی تاریخ ساخت بنا و نام بانیان آن بوده است.
نمای خارجی این ضلع از کاروانسرا از ردیف طاق نماهایی عمیق در طرفین سردر تشکیل شده و بر اهمیت ورودی تاکید دارد.
بعد از سردر ورودی، هشتی وسیع و مرتفعی قرار دارد که طاق این قسمت از بنا با کاربندی و مقرنسهای گچی و زیبا تزئین یافته است.
فضاهای دو طبقه پیرامون هشتی آن را به تیمچه ای کوچک تبدیل کرده است . کلاهکی هشت وجهی در میانه طاق هشتی بر فراز نمای این جبهه بنا از داخل و خارج کاروانسرا به چشم می خورد.
که به این ترتیب هر چند چهار نمای حیاط شکلی مشابه دارند لیکن نمای این ضلع مهمتر از دیگر نماها جلوه می کند. بنا دارای حیاطی مربع شکل با اضلاعی در حدود ۳۷ متر است.
در هر ضلع حیاط، ایوانی در میانه قرار دارد که به جز ایوان جبهه ورودی در انتهای هر ایوان اتاقی به صورت شاه نشین قرار گرفته است.
در طرفین هر کدام از ایوان ها سه ایوانچه که هر کدام به حجره ای مرتبط است قرار دارد. مجموعا در هر ضلع از بنا شش ایوانچه و حجره ساخته شده است.
در تمامی حجره ها برای گرمایش و طبخ غذا، بخاری دیواری تعبیه شده است.
فضاهای دور حیاط برخلاف اکثر کاروانسراها، هم سطح حیاط بوده است . از چهار کنج حیاط درگاه های ورود به فضای اصطبل و راه پله منتهی به بام تعبیه شده است.
فضاهای اصلی اصطبل که در چهارگوشه حیاط قرار گرفته اند. دارای پلان مربع با یک ستون آجری قطور در میانه است.
از طریق دو فضای بازویی شکل در پشت حجره ها امتداد یافته اند. ردیف سکوها در یک سوی فضای اصطبل به عنوان بارانداز قرار دارند.
در ساخت بنا از مصالحی همچون آجر و سنگ در پی سازی استفاده شده است. همچنین در سردر ایوان ها و همچنین فضای هشتی ورودی از تزئینات گل انداز آجری استفاده شده است.
نظر شما