سلام نو _ سرویس گردشگری: این مسجد مجموعه‌ای از چندین بنا است که این بناها در دوران الجایتو خدابنده و پسرش ابوسعید بهادرخان (دوره ایلخانی) ساخته شده‌اند.
مسجد، خانقاه، مقبره شیخ عبدالصمد و مناره از بخش‌های مختلف این مجموعه هستند. این بنا در مورخه ۱۳۱۱/۴/۱۸ به شماره ۱۸۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
درباره مسجد جامع نطنز
در میان باغ‌های سرسبز نطنز مسجدی قرار دارد که مناره آن با هنر ناب ایرانی-اسلامی، زیبایی خود را به رخ همگان می‌کشد.
مسجد جامع نطنز که آن را با نام مسجد جمعه نیز می‌شناسند یکی از بناهای تاریخی زمان اولجایتو خدابنده است که در کنار خانقاه و مقبره شیخ عبدالصمد قرار دارد.
در واقع مسجد جامع نطنز مجموعه‌ای از چند بنای مذهبی شامل مسجد، یک خانقاه، مقبره شیخ عبدالصمد و یک مناره ۳۷ متری است که به دوران اولجیاتو خدابنده و پسرش ابوسعید بهادرخان تعلق دارد.
این بنا به دستور خلیفه وقت و به کوشش شمس الدین محمدبن علی نطنزی ساخته شده است. شبستان گنبددار آن به دوران دیلمی و مابقی بنا به دوران ایلخانی تعلق دارد.
این مجموعه جلوه‌های منحصربه‌فرد معماری و مهندسی دوران اسلامی است که از شبستان‌ها، گنبد هرمی سقف آرامگاه شیخ عبدالصمد و مناره مرتفع آن، دهلیزهای ارتباطی تودرتو، سردر خانقاه با کاشی‌کاری فیروزه‌ای نقش برجسته، گنبد آجری مجاور صحن روباز، مقرنس‌ها، گچ‌بری‌ها و نقوش اسلیمی تشکیل شده است و ترکیب دوگانه آثار تاریخی دوران ایلخانی و دیلمی را، در یک فضای معنوی واحد با هماهنگی خاص در معرض دید بازدیدکنندگان قرار داده است.
قدیمی‌ترین بخش این مجموعه، شبستان گنبددار مسجد با حدود ۱۰۰۰ سال قدمت است و قدیمی‌ترین کتیبه بنا نیز در ضلع شرقی گنبدخانه قرار دارد، همچنین مصالح به‌کاررفته در ساخت مسجد آجر، آهک و پوشش گچ است.
ثبت ملی: مجموعه فوق (مسجد جامع، خانقاه، مقبره شیخ عبدالصمد و مناره ۳۷ متری) در تاریخ ۱۸ تیر ۱۳۱۱ با شماره ۱۸۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
ویژگی‌های جالب مسجد جامع نطنز
این مسجد دارای سه ورودی است که دوتای آن در قسمت شمالی و یکی در قسمت جنوبی قرار دارند. درهای قسمت شمالی هم سطح حیاط می باشند، در حالی که درب قسمت جنوبی با ۱۲ پله بلند به کف راهرو مسجد می رسد.
این مسجد از شمال، مشرق و جنوب به کوچه ی باریکی راه دارد. این کوچه به یک ورودی تقریبا بزرگ مقابل مناره و درگاه خانقاه منتهی می شود که در واقع میدانی کوچک است.
قسمت جنوبی مسجد جامع نطنز دارای یک درب چوبی با دو لنگه است. روی این در، با منبت کاری ماهرانه تزیین شده است. همچنین، پایین لنگه چپ آن تاریخ ۸۲۵ ه.ق کنده کاری شده است.
علاوه بر آن، درهای شمالی این مسجد به کوچه مجاور باز می شوند. این درها دارای کتیبه هستند که روی آنها صلوات بر ۱۴ معصوم با منبت کاری زیبایی نوشته شده است. این درها در سال ۱۵۶۵ میلادی ساخته شدند و در سال ۱۶۰۴ روی مسجد نصب شدند.
بعد از عبور از درب مسجد ودالان ورودی آن به حیاط می رسید. حیاط یا صحن مسجد دارای ۴ ایوان در چهار جهت است. حیاط و ایوان های آن دو طبقه بوده و ارتفاع آنها به ۹ متر می رسند.
در ایوان شمالی که دو طبقه آن با مقرنس کاری تزیین شده اند، دو کتیبه وجود دارند. روی یکی از کتیبه ها که دارای زمینه گل و بوته است، آیاتی از قرآن کنده کاری شده اند. کتیبه دوم در قسمت پایین هلال ایوان قرار گرفته است.
این کتیبه دارای زمینه ای قهوه ای است که روی آن با خط ثلث سفید رنگی، آیات قرآنی حک شده اند. همچنین، در انتهای کتیبه دو حدیث از پیامبر نیز نوشته شده است.
مصالح به کار برده شده در مسجد جامع نطنز آجر و ملات هستند که روی آنها با آهک پوشانده شده است. مسجد دارای چند کتیبه است که روی آنها تاریخ تعمیرات، نام معماران و سازندگان بنا ذکر شده اند.
درب جنوبی مسجد کتیبه ای دارد که در آن توضیحاتی درباره بنا داده شده است.
وقتی از درب مسجد وارد می شوید دالان نسبتا وسیعی پیش رویتان قرار می گیرد. این دالان نسبت به سطح کوچه ۱۲ پله پایین تر است و ارتفاع آن با سطح کوچه حدود یک متر و نیم اختلاف دارد.
سمت راست دالان، راهروی کوچکی قرار گرفته است که شما را به شبستان هشت ضلعی گنبددار می رساند.
در قاعده گنبد شبستان، کتیبه ای وجود دارد که به صورت آجرنوشته برجسته دیده می شود. این کتیبه به دوره آل بویه مربوط می شود. در دوره صفویه، روی این کتیبه را با گچ پوشاندند و سپس تزییناتی از گچ بری روی آن ایجاد کردند.
شبستان این مسجد قدیمی تر از قسمت های دیگر آن است و به تاریخ قبل از دوره ایلخانی بر می گردد. کتیبه ای در این شبستان وجود دارد که نشان می دهد این گنبدخانه در قرن یازدهم میلادی بنا شده است.
این شبستان قدیمی ترین قسمت مسجد به شمار می رود و دارای یک محراب با کاشی کاری هایی بی نظیر است.
نظر شما