سلام نو _ سرویس گردشگری: موزه مردم شناسی رفسنجان از جالبترین موزه های مردم شناسی موجود در سطح کشور است که در آن انواع مجسمه، عتیقه جات، دستگاههای بافندگی و ریسندگی، آسیاب های آبی و … به چشم می خورد. این موزه که در حمام قدیمی آقا سید مهدی قریشی رفسنجان دایر شده است، آداب و رسوم رفسنجانی ها به نمایش گذاشته شده است.
آشنایی با موزه حمام قدیمی قریشی رفسنجان
موزه مردم شناسی رفسنجان واقع در میدان موزه رفسنجان یکی از بی‌نظیرترین، زیباترین و جالبترین موزه‌های مردم شناسی ایران است. این موزه که در آن انواع مجسمه‌های مومی، عتیقه جات، دستگاههای ریسندگی و بافندگی و آثار تاریخی یافت شده از منطقه رفسنجان در خود جای داده است.
موزه مردم شناسی و دیرینه شناسی رفسنجان در محلی به نام «حمام قدیمی آقا سید مهدی قریشی رفسنجانی» واقع شده که خود اثری ملی و تاریخی با اهمیت فراوان به شمار می‌رود. رفسنجان نیز در جنوب شرقی ایران و شمال غرب کرمان واقع شده و بزرگ‌ترین جنگل دست کاشت جهان را در خود جای داده است.
رفسنجان از شمال شرق با زرند، از شمال غرب با بافق، مهریز و انار، از باختر با شهر بابک و از جنوب و جنوب غرب به ترتیب با سیرجان و بردسیر همسایه است. رفسنجان تنها ۱۰۰ کیلومتر از کرمان فاصله داشته که دیدنی‌های آن مانند خانه حاج آقا علی (بزرگ‌ترین خانهٔ خشتی جهان)، بادگیر معین، حصار قدیم رفسنجان، کاروانسرای وهاب‌زاده و بازار تاریخی رفسنجان اشاره کرد که چندان فاصله‌ای از موزه مردم شناسی رفسنجان ندارند.
موزه مردم شناسی رفسنجان در محل دائمی حمام تاریخی آقا سید مهدی قریشی قرار دارد. حمامی که با سبک معماری تلفیقی ایرانی و مغولی ساخته شده و همچنان بخش‌های سربینه، خزینه، رختکن و هشتی و آتش دانش را هنگام بازسازیش حفظ کرده است.
این بنا یکی از مهم‌ترین دیدنی‌های رفسنجان به شمار می‌رود زیرا متعلق به بیش از ۲۰۰ سال پیش و دوران اوایل قاجار است. به دلیل اهمیت نقش زندگی مردم رفسنجان در رونق اقتصاد کشور و احترام گذاشتن به آن چه که تا کنون از آثار تاریخی، فرهنگی و بومی به جا مانده، موزه‌ای احداث شود. در نهایت «موزه مردم شناسی رفسنجان» که با نام «موزه دیرینه شناسی رفسنجان» نیز شناخته می‌شود در مساحت هزار مترمربع که زیربنای حمام آقا سید مهدی است افتتاح شد.
یکی از شهرهای بزرگ استان کرمان که از تعدادی از جاذبه‌های گردشگری میزبانی می‌کند، رفسنجان است. این شهر قدمتی تاریخی دارد و بناهای متنوعی در گوشه‌گوشه آن، از این پیشینه می‌گویند. یکی از این ابنیه، حمام آقا سید مهدی است که امروزه موزه مردم‌شناسی رفسنجان در آن قرار دارد.
با بازدید از موزه مردم‌شناسی رفسنجان می‌توان با گذشته اهالی این شهر، نوع پوشش، وسایل مورد استفاده و شیوه کسب‌وکار آن‌ها در قدیم آشنا شد. علاوه بر وسایل قدیمی و ابزارآلات تاریخی، در این موزه تعدادی مانکن از زنان و مردان رفسنجانی به چشم می‌خورد که از سبک زندگی و سنن گذشته‌ها حکایت دارند.
ویژگی‌های درخشان موزه حمام قدیمی قریشی رفسنجان
یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی رفسنجان، موزه مردم‌شناسی آن است که در یک حمام قدیمی با اسم آقا سید مهدی قریشی قرار دارد. این بنای قدیمی در گذشته با نام سازنده آن، سید مهدی قریشی، از خیرین و تجار نامی رفسنجان، معروف بوده است.
قدمت بنای حمام به اوایل دوره قاجار بازمی‌گردد. این حمام در سال ۱۳۸۴ خورشیدی، پس از تعمیرات و نوسازی، به موزه باستان‌شناسی، مردم‌شناسی و دیرینه‌شناسی رفسنجان تبدیل شد.
در موزه مردم شناسی رفسنجان انواع مجسمه، وسایل عتیقه، ایزار بافندگی، دستگاههای ریسندگی، آسیاهای آبی، نسخ کاغذی قدیمی، زینت‌آلات، دیگ سنگی، ظروف سفالی و چند عکس از بزرگان و حاکمان شهر رفسنجان (متعلق به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی) به نمایش گذاشته شده است.
همچنین مانکن‌هایی گوناگون در موزه جای گرفته‌اند که به موضوعات مختلف می‌پردازند؛ از جمله آیین و رسوم عروسی رفسنجانی‌ها در دوره قاجار، زنانی با سینی‌ها پر از گل، سکه و انواع خوراکی از جمله پسته رفسنجان، مردان با پوشش محلی مشغول نواختن دهل و شیپور و مردی با لباس و کلاه جاهلی.
در قسمتی دیگر، وسایل سنتی حمام نظیر تخته چوبی حنابندان، سنگ پا، شانه چوبی و ظروف مسی به نمایش گذاشته شده‌اند. وسایل دلاکی مانند تیغ و آینه، وسایل زینتی و کشفیاتی از گوری تاریخی در حومه رفسنجان در بخش دیگری جای گرفته‌اند.
در آخرین اتاق حمام آقا سید مهدی قریشی رفسنجان نمونه‌هایی از تمپوشه‌های سفالی (وسیله‌ای برای انتقال آب)، آجرهای سنتی متعلق به بناهای مختلف رفسنجان، خمره‌های بزرگ گندم، سنگ آسیاب‌های قدیمی و سنگ قبرهای تاریخی دیده می‌شود.
یکی از جالبترین اشیا موجود در این حمام، خمره تصفیه‌کننده آب است؛ آب از این خمره خاص به بیرون می‌تراود و طی این تراوش، املاح آن جدا می‌شوند. در بعضی از ویترین‌ها و طاقچه‌های موزه نیز انواع کلون و قفل در و یکی از اولین تلفن‌های هندلی وارد شده به رفسنجان در معرض دید قرار دارند.
در بخش صنعت و معدن موزه مردم‌شناسی رفسنجان، دستگاهایی مثل خرمن‌کوب، انبر مخصوص کاشت، وسایل کشاورزی سنتی، دولاب و گاوآهن جای گرفته‌اند. یک کارگاه کوچک آهنگری نیز شبیه‌سازی شده است که مجسمه یک آهنگر و شاگردش در آن قرار گرفته‌اند. روی یکی از دیوارهای حمام تابلویی نصب شده است که گزارش مالی شهرداری رفسنجان در سال ۱۳۴۳ هجری شمسی را نمایش می‌دهد.
نظر شما