سلام نو _ سرویس گردشگری: یکی از جاذبه های گردشگری شهرکرد، قلعه چالشتر یا خانه ستوده چالشتر میباشد. قدمت این قلعه به دوره مظفرالدین شاه برمیگردد. قلعه چالشتر را به اسم قلعه خدا رحم خان نیز می‌شناسند.
معماری این قلعه بی‌نظیر، از سبک‌های ایرانی، اسلامی و اروپایی الهام گرفته است. هر بخش از این قلعه آینه کاری‌ها و نقش‌های برجسته‌ای دارد که چشمان شما را نوازش خواهند کرد. همچنین نقاشی‌هایی از صحنه‌های شکار بهرام گور ساسانی، خوشه انگور و گل را در سر درها، ورودی‌ها و اتاق خواب‌ها خواهید دید.
زیباترین تزیینات و گچ‌بری‌ها در ساخت این قلعه به کار برده شده است و نمایی هنرمندانه را به بیننده تقدیم می‌کند.
آشنایی با قلعه دیدنی چالشتر
یکی از مجموعه‌های تاریخی و فرهنگی ارزشمند در شهرکرد، مجموعه تاریخی-فرهنگی چالشتر است که قدمتش به دوران صفوی می‌رسد؛ اما با بازسازی‌هایی که در آن صورت گرفته، می‌توان سبک معماری اروپایی و دوران قاجار را در آن مشاهده کرد. این قلعه که با نام عمارت ستوده هم شناخته می‌شود، در شهر چالشتر و در ۷ کیلومتری شهرکرد، مرکز استان چهارمحال و بختیاری، واقع شده است.
بد نیست بدانید نام این قلعه از تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی کشورمان قرار دارد.
در دوران صفویه، این بنا مرکز حکمرانی چهارمحالی‌ها بود و هنوز می‌توان تاریخ ۱۳۲۳ ه.ق را روی سر ستون‌های آن مشاهده کرد. در زمان قاجار هم اینجا منزل شخصی خدارحم چالشتری بود و به دست وی، بازسازی جامعی در آن صورت گرفت. این خانه بعده‌ها هم، به پسران وی، یعنی احمدخان و محمودخان ستوده چالشتری تعلق پیدا کرد. در آخر هم محمدحسن‌خان ستوده چالشتری این بنا را به میراث فرهنگی کشور واگذار کرد.
از بخش‌های مختلف مجموعه تاریخی چالشتر باید به سردر سنگی، اندرونی، حمام، انبارها و اصطبل‌ها اشاره کرد. در قلعه عیانی و خان‌نشین این مجموعه هم ۳۸ ستون سنگی با سردر و ایوان به چشم می‌خورد. در قلعه چالشتر تزیینات چشمگیری وجود دارد که از جمله‌شان باید نقوش افسانه‌ای و اسطوره‌ای، زندگی روزمره، گل و گیاه، گل و گلدان، گل و مرغ، نقوش پیچش گیاهی و نقوش فرشته را نام برد.
قلعه چالشتر مربوط به دوره قاجار ۲۷ مرداد ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۱۰۱ و همچنین در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۹۲۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بد نیست در آخر اشاره کنیم که در حال حاضر، در این قلعه تاریخی موزه‌های مردم‌شناسی، آثار سنگی، و کار و زندگی فعالیت دارند و در اینجا می‌توان از نمونه‌های آثار سنگی منقوش و کتیبه‌دار، زندگی روستایی و کشاورزی، وسایل و لباس‌ها بازدید کرد. همچنین قرار است در آینده دو موزه دیگر هم با نام‌های موزه صنعت و دست‌بافت‌های محلی به این مجموعه اضافه می‌شود.
معماری قلعه چالشتر
معماری مجموعه تاریخی قلعه چالشتر، شباهت زیادی به دیگر بناهای دوره قاجاریه دارد. با اینکه سبک معماری ایرانی دوره قاجار در این قلعه کاملا به چشم می‌خورد؛ اما بارقه‌هایی از ترکیب هنر ایرانی و اروپایی نیز در قلعه موج می‌زند. قلعه چالشتر با ستون‌هایی ایستاده از سنگ و نقش‌برجسته‌هایی که روی آن‌ها حک شده است، چشم‌اندازی جذاب از خود به نمایش می‌گذارد.
بر طبق تصاویر هوایی که از بنای قلعه گرفته شده است؛ قلعه در گذشته از ۲۲ برج مدور و چهار دروازه برخوردار بود که هرکدام رو به یک سمت داشتند. یکی از دروازه‌ها به‌سمت شهر سامان، دومی به دهکرد، دیگری به نافج و چهارمین آن‌ها به‌سمت شهر سورشجان بود.
دروازه‌ها و سردرهای قلعه چالشتر در حال حاضر از بین رفته‌اند. برج و باروی قلعه و نمای آن از آجر ساخته شده بود. بررسی‌هایی که در این مکان تاریخی شده، نشان می‌دهد که تخریب برج و باروی تپه‌ها، دو دور دیوارکشی دارد. دوره اول ممکن است مربوط به دوره صفویه باشد؛ زیرا ترکیب آن خشتی و قطور است و دیوارکشی دوم به دوره قاجاریه باز می‌شود. نقاشی‌های روی دیوارهای قلعه چالشتر، زیبایی آن را دوچندان می‌کنند.
اتاق‌های مجموعه قلعه چالشتر با نقاشی‌های ترکیبی هنر ایران و غرب، تزیین شده است. این سبک از نقاشی، در دوره قاجاریه اوج گرفته بود. در این قلعه، نقش‌هایی چون لیلی و مجنون و یوسف و زلیخا به‌همراه آیاتی از قرآن، روی دیوارها نقاشی شده است. در بخش‌هایی از سردر قلعه، معماری سنتوری به‌شکل مثلث دیده می‌شود که نقش‌هایی به سبک شیر و شکر دارند.
قلعه پنج ایوان و پنج اتاق اندرونی دارد که درمجموع ۴۰ ستون دارند. سقف اندرونی قلعه قاب‌هایی از چوب گردو دارد، پنجره اتاق‌های آن نیز از چوب گردو هستند و با گره‌چینی تزیین شده‌اند. مجموعه قلعه چالشتر، علاوه بر قلعه، اندرونی و اتاق‌های آن، یک حمام تاریخی نیز دارد که تزیینات آن با کاشی‌های آبی به رنگ فیروزه و سفید سربی هستند.
در خانه چالشتری دو موزه؛ یکی موزه مردم‌شناسی در زیرزمین خانه و دیگری موزه سنگ در محوطه خانه افتتاح شده است. بد نیست بدانید که در موزه مردم‌شناسی مجسمه هایی انسانی با لباس های محلی شهرکرد و با زیورآلات و ابزارآلات جنگی و انواع ظروف و صنایع دستی این شهر مثل قفل‌سازی و دست‌بافت ها را می توانید از نزدیک تماشا کنید.
همچنین در موزه سنگی انواع مختلف سنگ قبور، اجزاء سنگی معماری مثل فواره‌ها، حوض‌ها، ستون‌ها و سرستون‌های ساده و منقوش برای بازدید عموم قرار گرفته اند.
نظرات