سلام نو _ سرویس گردشگری: بنای کم‌نظیر مسجد جامع قزوین شگفتی‌های معماری دوران مختلف تاریخ را به نمایش گذاشته و روایت‌هایی از دوران بنی عباس تا قاجاریه را در خود جای داده است. اگرچه بخش‌هایی از مسجد جامع قزوین، چون ایوان جنوبی، سر در ورودی در پی حوادث طبیعی همچون سیل و زلزله و هجوم و حمله مغولان دچار آسیب‌های فراوانی شده‌اند؛ اما طرح اولیه آن آنقدر قوی بوده است که توانسته بارها و بارها مورد مرمت قرار گیرد.
معماری جذاب مسجد جامع قزوین
اگر بخواهیم به طور اختصاصی تمام ویژگی‌های معماری مسجد جامع قزوین را کامل و جامع بررسی کنیم حرف‌های بسیار زیادی برای گفتن خواهیم داشت اما به چند نکته از آن‌ها در اینجا اکتفا خواهیم کرد. اولین نکته جالبی که می‌توان در مورد طاق‌های عظیم و زیبای مسجد جامع قزوین گفت این است که آن‌ها به طاق‌های هارونی معروف هستند.
دلیل این نام هم به خاطر دستور ساخت این بنا بوده که توسط هارون‌الرشید، خلیفه عباسی انجام شده است. البته بسیاری از محققین بر این باورند که معماری مسجد جامع قزوین دستخوش معماری آتشکده قدیمی ساسانیان بوده است.
از آن الهام گرفته شده است، اما سبک و سیاق معماری اسلامی همیشه از روشی خاص در ساخت بناهایش پیروی کرده و ویژگی‌های منحصربه‌فرد خودش را داراست.
مسجد جامع قزوین، بنایی چهار ایوانی است که معماری آن با فرهنگ و اقلیم ایران تناسب دارد. این مسجد با صحنی به وسعت ۴۰۰۰ متر مربع، چهار در ورودی و هشت شبستان، از بزرگ‌ترین مساجد ایرانی به شمار می‌رود. ظاهرا مسجد جامع در ابتدا تک ایوانی بود و در گذر زمان به چهار ایوانی تبدیل می‌شود. در دو طرف هر ایوان، رواق‌هایی قرار دارد و روی هر رواق، نام امام جماعت آن دوران نوشته شده است.
قدیمی‌ترین بخش مسجد، طاق هارونی است که در کنار طاق احمدیه و در میان رواق‌های جنوبی قرار دارد. بخش‌هایی از مسجد جامع قزوین نظیر ایوان جنوبی، سردر ورودی در پی حوادث طبیعی و حمله مغولان دچار آسیب‌های فراوانی شده‌اند؛ اما طرح اولیه آن آنقدر قوی بوده است که توانسته بارها مورد مرمت قرار بگیرد. در وسط حیاط، حوضی بزرگ خودنمایی می کند که هم فضای محوطه حیاط را باطراوت می کند و هم برای وضو از آن استفاده می شود.
در چهار سمت این مسجد ۴ در ورودی و صحن هایی با ایوان های بزرگ جای گرفته است. در دو سمت ایوان ها، رواق هایی را می بینید که اسم امام جماعت بر روی آن ها مشخص شده است. اگر به سمت رواق های جنوبی بروید قدیمی ترین قسمت مسجد را در میان آن ها پیدا می کنید: صفه ای به اسم طاق هارونی که به دهلیز شرقی وصل است و از گل و خشت خام درست شده است. در این مسجد دو موزه تاریخی موزه سنگ و سفال، و موزه دریچه ها وجود دارد که می توانید در بازدید از این مسجد از آن ها هم دیدن کنید.
ویژگی‌های بخش‌های مهم مسجد جامع قزوین
در ابتدای ورودتان به مسجد جامع قزوین می‌توانید از حیاط بسیار بزرگ آن دیدن کنید که اکثر گردشگران در همان ابتدای کار محو تماشای عظمت و بزرگی حیاط این مسجد می‌شوند. سپس می‌توانید از چهار ایوان زیبای آن که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم دیدن کنید و تا حدودی با سبک معماری اسلامی در زمان عباسیان آشنا شوید.
گنبد فیروزه‌ای مسجد جامع قزوین نیز بسیار زیبا و جذاب است و کتیبه‌های قدیمی و بسیار کهن آن که با خطوط متعدد (که در بالا آن‌ها را نام بردیم) نگاشته شده‌اند و توجه خطاطان و هنرمندان بسیاری را به خودشان جلب می‌کنند. طاق‌های باشکوه هارونی نیز بسیار جذاب و زیبا هستند و می‌توانید از آن‌ها نیز دیدن کرده و یا حتی عکس‌های زیبای متعددی از آن‌ها بگیرید.
گنبد
گنبد فیروزه‌ای بزرگی در قسمت جنوبی مسجد قرار دارد که از دوره سلجوقیان به یادگار مانده و از نوع گنبد دوپوش است. این گنبد از اولین نمونه‌های ابتدایی ساخت گنبد در ایران محسوب می‌شود.
محراب
در قسمت جنوبی مسجد محرابی زیبا پوشیده از سنگ مرمر وجود دارد که اطرافش با کاشی‌های رنگارنگ و کتیبه‌های گچ‌بری تزیین شده است. در فاصله کمی از محراب، منبری زیبا از جنس سنگ به چشم می‌خورد.
مناره ها
دو مناره باشکوه بر بلندای مسجد جامع قزوین قرار دارد که نقش‌ونگارهای رنگارنگ و کاشی‌کاری‌های آن، هنر دوره قاجاریه را به تصویر می‌کشند.
سرداب
سرداب یا زیرزمین که حالا بخشی از کتابخانه بزرگ به حساب می‌آید، در گذشته کاربری دیگری داشت و در تابستان محل اقامه نماز جماعت بود. سرداب مسجد جامع قزوین در سال ۱۳۱۳ هجری قمری توسط باقرخان سعدالسلطنه و به هزینه میرزاعلی اصغر خان عطابیک ساخته شد.
ایوان شمالی
ایوان شمالی از بناهای متعلق به دوره شاه طهماسب صفوی محسوب می‌شود که مرمت‌های زیادی به خود دیده است. روزگاری در میان دو مناره زیبا و کاشی‌کاری این ایوان، ماذنه بزرگی وجود داشت که حالا برچیده شده است.
ایوان غربی
ایوان غربی روبه‌روی ایوان شرقی قرار دارد و در دو طرف آن، دو راهروی شمالی و جنوبی در زمان شاه سلیمان صفوی ساخته شده است. این ایوان در گذشته تزییناتی زیبا و کاشی‌کاری رنگارنگی داشت که اثری از آن‌ها وجود ندارد.
ایوان شرقی
از جزییات ایوان شرقی و تاریخچه آن اطلاعات روشنی در دست نیست؛ اما باقرخان سعدالسلطنه، فرماندار وقت قزوین به دستور و هزینه میرزا علی اصغرخان عطابیک در سال‌های ۱۳۱۲-۱۳۱۳ هجری قمری این ایوان را از نو بنا کرد که ساخت آن تا به امروز نیمه‌کاره باقی مانده است.
ایوان جنوبی
مهم‌ترین و زیباترین ایوان مسجد جامع قزوین، ایوان جنوبی آن است که ساختمانی دو اشکوبه‌ای دارد. اشکوب در معماری به‌معنای طبقه و سقف است.
نظر شما