سلام نو _ سرویس گردشگری: باغ و عمارت عین‌الدوله از بناهای تاریخی و از آثار ملی ارزشمند ایران است که در دوره قاجاریه احداث شد. این باغ و عمارت محل اقامت ییلاقی عین‌الدوله، وزیر سه دوره حساس تاریخی در دوره قاجار بود و سپس به محل سکونت خانواده هروی بصیرالدوله تبدیل شد. این عمارت همان محل تاریخی است که چرچیل، استالین و روزولت روی ایوان آن عکس انداختند و در مورد سرنوشت جهان پس از جنگ جهانی دوم مذاکراتی انجام دادند. باغ و عمارت عین‌الدوله در تاریخ چهارم تیرماه ۱۳۷۷ هجری شمسی به شماره ۲۰۴۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آشنایی با روند تاریخی عمارت عین الدوله
شاهزاده عبدالمجید میرزا عین الدوله در دوران مظفرالدین شاه به مقام صدراعظمی رسیده بود. او فردی مستبد بود و با مردم آزادی خواهی که به مبارزه با شاهان قاجار می پرداختند با نهایت خشونت رفتار می کرد. او به شدت با انقلاب مشروطه مخالف بود و طرفداران این جنبش را سرکوب می کرد. از وی هیچ خاطره خوشایندی در ذهن مردمان آن زمان باقی نمانده است.
عین الدوله تصمیم گرفت در مبارک آباد (هروی کنونی) یک باغ و عمارت اعیانی را بنا نهد. در آن زمان، مبارک آباد مکانی ویران و به دور از آبادانی بود و در حصار ناصری تهران قرار نداشت.
عین الدوله مالک بسیاری از اراضی مبارک آباد بود. نام محله مجیدیه تهران از نام وی (عبدالمجید میرزا) گرفته شده است. باغ شازده که در جنوب مبارک آباد قرار دارد نیز متعلق به اوست. بخشی از این باغ بعدها تبدیل به کارخانه آبجوسازی شد.
در اطراف باغ و عمارت عین الدوله، باغ های مشهوری ساخته شد که از جمله آن ها می توان به باغ سلطنت آباد،باغ ضرابخانه (باغ حلج امین الضرب)، باغ مهران و غیره اشاره کرد.اما پس از گذشت زمان و افزایش جمعیت مردم، بخش زیادی از باغ های این منطقه تبدیل به منازل و اماکن اداری شدند. عین الدوله در سال ۱۳۰۶ دارفانی را وداع گفت. او اما در واپسین سال های زندگی اش از لحاظ مالی به شدت در تنگنا قرار گرفت و بخش زیادی از دارایی هایش را مجبور شد به طلبکارانش بدهد.
پسر او نیز بسیار ضعیف و نالایق بود و نتوانست به اوضاع نا به سامان اموال پدرش، رسیدگی کند. تمامی این عوامل منجر به این شد که مسیر تاریخچه عمارت عین الدوله به نحوی دیگر رقم بخورد. مالکیت این بنا به شخصی به نام بصیرالدوله هروی اختصاص یافت. او تغییراتی در معماری این بنا به وجود آورد و با خانواده اش در آنجا به سکونت پرداخت.
دکتر نصرت الله هروی فرزند ارشد بصیرالدوله مالک بعدی بنا بود. پس از آن شیرین دختر بصیرالدوله این عمارت را تصاحب یافت و تا سال ۱۳۷۶ مالک بنا باقی ماند. البته مدت زیادی این بنا متروکه باقی مانده بود تا آنکه شهرداری این بنا را خریداری کرد و پس از مرمت آن را به مکانی و موزه ای عمومی تبدیل نمود. بخشی از این موزه تبدیل به نگارخانه شده است. این عمارت چندین بار مورد مرمت قرار گرفته است و در این مرمت ها متاسفانه بخش هایی از بنا شکل سنتیشان را از دست داده اند و به حالتی ناخوشایند درآمده اند.
ویژگی‌های عمارت عین الدوله
باغ و عمارت عین‌الدوله یکی از بناهای تاریخی به جا مانده از زمان پهلوی اول است که در ردیف جاهای دیدنی تهران قرار دارد؛ با این حال، شاید کمتر کسی از شهروندان نام آن را شنیده باشد.
در گذشته تعدادی از درخت‌های جنوب باغ به‌علت تغییر مسیر آب قنات از بین رفت و در طرف جنوبی باغ با کوچه مجاور دیواری وجود نداشت. همچنین وسط باغ استخر بزرگی قرار داشت که در میان آن محل‌هایی به‌صورت جزیره کوچک ساخته شده بود. این جزایر به‌وسیله پل‌های فلزی کوچکی به خشکی و یکدیگر متصل می‌شدند. این بنا دارای چهار در است: دو در اصلی شمالی و جنوبی و دو در فرعی شرقی و غربی.
طبقه همکف عمارت، شاه‌نشین محسوب می‌شد و بعدها که عمارت توسط بصیرالدوله مورد نوسازی قرار گرفت، در طبقه همکف دو اتاق به‌شکل دو گوشواره قرینه ایجاد شد. او با ذوق و عشق فراوان تزیینات شگفت‌انگیزی در آن به وجود آورد. تزیینات بسیار زیبایی همچون نقاشی دیواری، گچ‌بری، آینه‌کاری و قاب‌بندی زینت‌بخش این عمارت شده‌اند.
در و پنجره‌های چوبی عمارت که با هنر گره‌چینی و با استفاده از شیشه‌های رنگی در میان دیوارهای آن جا گرفته‌اند، بر زیبایی این عمارت افزوده‌اند. همه قسمت‌های عمارت عین‌الدوله، اعم از در و پنجره‌های زیبای آن در دوره جدید ساخته شده‌اند و با شکل پنجره‌های قدیمی تفاوت دارند. در حقیقت، تنها بخشی که از دوره گذشته بدون دست‌خوردگی باقی مانده، ستون‌های عمارت است که بیش از ۸۰ سال از عمر آن‌ها می‌گذرد. طبقه دوم عمارت، بالکن بزرگی دارد که ابعاد آن قدری از یک زمین والیبال بزرگ‌تر است.
عمارت عین‌الدوله در تاریخ ۱۳۷۷/۴/۴ به شماره ۲۰۴۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در سال ۱۳۸۶ هجری شمسی توسط شهرداری مورد بازسازی قرار گرفت. سپس این بنا توسط شهرداری تهران در بهار سال ۱۳۸۶ هجری شمسی به مناسبت صدمین سالگرد تاسیس بلدیه تهران، توسط شهردار تهران افتتاح شد. در حال حاضر نگارخانه برگ، یکی از معتبرترین نگارخانه‌های ایران، در عمارت عین‌الدوله فعالیت می‌کند.
نظر شما