سلام نو _ سرویس گردشگری: عمارت ارباب هرمز که از یادگارهای دوران قاجار می باشد و در مرکز پایتخت و حوالی بلوار استقلال جای گرفته است. عمارت ارباب هرمز از زمان ساخت تا به امروز شاید اتفاقات مختلفی بوده و به همین جهت از نظر رویداد های تاریخی و معماری، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. شاید برخی از کسانی که به شهرهای تاریخی نظیر اصفهان و شیراز که آثار باستانی های متنوعی از دوره های مختلف را در خود دارند سفر کرده باشد، با دیدن عمارت ارباب هرمز، بنا های تاریخی را به یاد می آورند.
آشنایی با عمارت ارباب هرمز
عمارت ارباب هرمز تهران یکی از معدود بنا ها و سازه های دوره قاجاریه در شرق تهران و از جا های دیدنی تهران می باشد. عمارت ارباب هرمز یا همان موزه گرافیک از یادگار های بیسیار قدیمی و دیدنی های پایتخت به شمار می رود. در این بنا که سازه آن به صورت دو طبقه بوده می توان تلفیقی از معماری سنتی با معماری غربی را به وضوح مشاهده کرد.
این عمارت در دهه ۹۰ مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت و در سال ۱۳۹۳ هجری شمسی، کار مرمت و بازسازی آن به پایان رسید. در باز سازی بنا سعی شده است کلیه شواهد دوره های مختلف آن قابل شناسایی باشند. هم اکنون از این بنای تاریخی زیبا به عنوان موزه گرافیک ایران استفاده می شود. این بانای ارزشمند و دیرینه در سال ۱۳۸۴ هجری شمسی به شماره ۱۴۶۱۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
بنا بر شواهد و مدارکات تاریخی به جا مانده از گذشته، عمارت مجید آباد یا عمارت ارباب هرمز، بنایی متعلق به اواخر حکومت دوره قاجار است که در قریه ای به نام مجید آباد قرار داشت. بنا بر سند های موجود، زمین های این منطقه ابتدا در تصرف عین الدوله صدر اعظم دربار قاجاریه بود و نخستین مالک این اراضی و عمارت، مرحوم حاج محمد خان ابری بسطامی، معروف به حاجب الدوله است.
محمد حسین خان مشیر خلوت مالک بعدی این عمارت بوده است. اما در زمان مظفر الدین شاه میرزا نصر الله ناصر السلطنه این اراضی را تصرف می کند.
بعد از غلبه مشروطه خواهان، این اراضی به لطف علی امیر مفخم فرزند امام قلی خان بختیاری و پس از او به فرزندش ابوالقاسم بختیاری می رسد. با گذشت زمان این عمارت توسط هرمز آرش از وراث حاجب الدوله خریداری شد.
وی تغییراتی را در بنا ایجاد کرد. پس از مرگ ارباب هرمز در دهه ۵۰ و مهاجرت خانواده او به خارج از کشور، این عمارت مدت ها به صورت متروکه و خالی بود. با پیگیری دوستداران میراث فرهنگی از سال ۱۳۸۵هجری شمسی، مرمت و احیای این بنا در دستور کار شورای شهر تهران قرار گرفت و پس از تصویب این امر، در ۱۵ اسفند ۱۳۹۰ هجری خورشیدی، سازمان زیبا سازی شهر تهران اقدام به مرمت و بازسازی این بنا کرد. در اوایل بهار ۱۳۹۳ هجری شمسی مرمت این بنا به پایان رسید.
معماری دیدنی عمارت ارباب هرمز
عمارت فعلی معروف به ارباب هرمز مساحت تقریبی ۹۰۰ مترمربع دارد و به سبک ترکیبی از معماری سنتی با معماری غربی، در دو طبقه ساخته شده است.
این بنا به‌همراه زیرزمینی کوچک در ابتدا در باغی به وسعت یک میلیون مترمربع بنا شده بود که در حال حاضر ۴۲ هزار مترمربع از آن باقی مانده است.
فرم بنای موجود با شکل اولیه آن بسیار متفاوت است و بنا حداقل در چهار مرحله دچار تغییرات اساسی شده است. مطابق شواهد، بنای اولیه منطبق با الگوی کوشک‌های ایرانی و با ابعادی کوچک‌تر بود که تزیینات گچ‌بری و کاشی‌کاری آن به‌صورت نخاله ساختمانی در گمانه‌زنی‌ها به دست آمد.
در مرحله بعد این بنای زیبا به‌شکل یک کوشک تابستانی با فضاهای باز، بازسازی می‌شود و نهایتا با حضور ارباب هرمز در بنا، پس از توسعه در دو جبهه غربی و شرقی، قسمت‌های ستون‌دار داخلی با اجرای جرزهای باربر از هم جدا می‌شوند.
پلان عمارت ارباب هرمز تهران در بنای اصلی با بنای فعلی تفاوت دارد. بنای اصلی از یک تالار اصلی، دو راه رو شمالی، جنوبی در طرفین تالار و دو گوشواره در طرفین راه رو ها تشکیل شده است. تالار اصلی که از دو ضلع به ایوان های شمالی و جنوبی راه دارد یک سه دری بزرگ با تناسبات چهار گوش است.
راه روها از یک سو میان ایوان های شمالی و جنوبی و از سوی دیگر میان تالار اصلی و گوشواره ها نقش یک پل ارتباطی را دارند.
هر یک از گوشواره ها از دو اتاق کنار هم با یک در میانی در راستای شمالی، جنوبی تشکیل شده‌اند. پلان طبقه همکف نیز تقریباً به همین شکل ولی با اندک تغییراتی طراحی شده، به عنوان مثال در طبقه همکف به جای ایوان شمالی یک راهرو شرقی به غربی وجود دارد. در تالار مرکزی طبقه همکف ۸ ستون باربر به صورت ۴ جفت احداث شده‌اند.
نظر شما