به گزارش سلام نو به نقل از تریپ یار، مقبره دو کمال؛ آرامگاه کمال‌الدین بهزاد و کمال‌الدین مسعود خجندی می‌باشد که در محله بیلانکوه شهر تبریز قرار دارد. باغ دو کمال ، مدفن جمعی از ادبا ، عرفا و اهل هنر این سرزمین است که از آن میان میتوان به بزرگانی چون شیخ کمال الدین مسعود خجندی (عارف و شاعر پارسی گوی قرن هشتم هجری) ، کمال الدین بهزاد هراتی (نگارگر بزرگ عصر صفوی) اشاره کرد، همچنین نظام الدین سلطان محمد نقاش (نگارگر مکتب تبریز) ، استاد سلطان محمود مجلد (هنرمند جلد ساز دوره صفوی) ، مولانا طوسی و مولانا مشربی شروانی و ... نیز در این مکان دفن شده اند که اکنون از قبرهای آنان اثری نیست.
در چند سال اخیر این مکان «دانشگاه دو کمال» یا «مرکز آموزش نگارگری» عنوان گرفته است.
مقبره دو کمال؛ آرامگاه کمال‌الدین بهزاد(نقاش سدهٔ دهم هجری) و کمال‌الدین مسعود خجندی (شاعر سده‌های هشتم و نهم هجری) می‌باشد که در محله بیلانکوه شهر تبریز قرار دارد.
باغ دو کمال ، مدفن جمعی از ادبا ، عرفا و اهل هنر این سرزمین است که از آن میان میتوان به بزرگانی چون شیخ کمال الدین مسعود خجندی (عارف و شاعر پارسی گوی قرن هشتم هجری) ، کمال الدین بهزاد هراتی (نگارگر بزرگ عصر صفوی) اشاره کرد، همچنین نظام الدین سلطان محمد نقاش (نگارگر مکتب تبریز) ، استاد سلطان محمود مجلد (هنرمند جلد ساز دوره صفوی) ، مولانا طوسی و مولانا مشربی شروانی و ... نیز در این مکان دفن شده اند که اکنون از قبرهای آنان اثری نیست.
کمال‌الدین بهزاد نقاش و نگارگر (مینیاتوریست) چیره دست ایرانی قرن دهم هجری قمری و نگارگر مکتب هرات است.
بهزاد در شهر هرات به دنیا آمد و دربار سلطان حسین بایقرا و نزد امیر علیشیر نوایی در هرات تقرب یافت و بعد از استیلای شاه اسماعیل اول صفوی بر ازبکان ودر زمان فتح هرات به تبریز آمده و ریاست کتابخانهٔ سلطنتی صوفیه را در این شهر برعهده گرفته و به شاه طهماسب نقاشی صورت آموخت ؛ امضا ها ی او بر نقاشی های بوستان سعدی در کتابخانه ملی قاهره موجود هستند .
وی در زمان شاه اسماعیل صفوی و شاه طهماسب در تبریزحرمت زیادی داشت ودر آنجا درگذشت. او هنر مینیاتور بیجان را حال و هوای تازه بخشید و در مدت کوتاهی مکتب بهزاد در گستره هستی پیچید و بالاخره در سال ۹۴۲ ه. ق دار فانی را وداع گفت و در کنار آرامگاه شیخ خجندی به خاک سپرده شد.
حضور بهزاد در تبریز ، مکتب هنری این شهر را به درجه اعتلا رساند. از معروفترین آثار بهزاد می توان به نگاره های : بنای کاخ خوریق ، خلیفه در حمام ، یوسف و زلیخا ، جنگ شتر ها و نگاره های بهزاد در بوستان سعدی اشاره کرد.
کمال‌الدین مسعود خجندی از شعرا وعرفای معروف قرن هشتم و نهم هجری قمری است. وی در شهر خجند تاجیکستان به‌دنیا آمد. او هنگام بازگشت از سفر حج به دلیل علاقه به طبیعت و فرهنگ شهر تبریز دراین شهر ماندگار شد و به سرودن اشعار و غزلیات خود پرداخته ، تحت حمایت سلطان جلایر قرار گرفت. از آنجا که سلطان حسین جلایری یکی از ارادتمندان کمال‌الدین خجندی محسوب می‌شد، در محله بیلانکوه باغچه‌ای را به شیخ هدیه کرد و در آنجا خانقاهی برای وی بنا نمود و از این زمان باغ مذکور به «باغ کمال» مشهور شد.در سال ۷۹۳ ه. ق درگذشت و در خانقاهی که در باغش قرار داشت، آرام گرفت.
کمال خجندی، تبریز و باغچه خود در ولیانکوی را بسیار دوست می داشت، این موضوع در برخی از اشعار مشهور وی نیز قابل مشاهده است:
زاهدا تو بهشت جوی که کمال ولیانکوی خواهد و تبریز
پس از خاکسپاری کمال خجندی در این باغ، در دوره صفویه نگارگر بزرگ این دوره، کمال الدین بهزاد نیز در باغ کمال مدفون شد.
همه ساله حدود ۵۰-۶۰ نفر از شهروندان تاجیکستان، یعنی هم وطنان کمال خجندی، به زیارت این مکان می آیند.یک مسئول سفارت ایران در تاجیکستان در همایشی در باره کمال خجندی پیشنهاد کرده بود که میان شهرهای خجند و تبریز یک مسیر تازه هوایی ایجاد شود، تا هموطنان این شاعر بزرگ بتوانند به آسانی مقبره او را زیارت کنند.
یکی دیگراز هنرمندان بزرگ مکتب نگارگری تبریز ، نظام الدین سلطان محمد نقاش است. نقش سلطان محمد را در اعتلای مکتب هنری تبریز در عصر صفوی همپای بهزاد می دانند. از مهمترین آثار سلطان محمد می توان به نگاره های : معراج پیامبر (ص) ،پیرزن و سلطان سنجر ، دربار کیومرث و ... اشاره کرد.
از دیگر بزرگان مدفون در باغ کمال می توان از سلطان محمود مجلد هنرمند جلد ساز دوره صفویه نام برد. در عصر صفوی و دوران شکوفایی مکتب هنری تبریز ، هنر کتاب سازی و کتاب آرایی به برکت حضور بزرگانی چون سلطان محمد و بهزاد رونقی تمام داشت ، سلطان محمود مجلد به عنوان یکی از هنرمندان این مکتب در خلق شاهکارهای هنری این دوره با دیگر هنرمندان همکاری داشته است. به نظر می رسد همان تواضع ذاتی که نزد برخی هنرمندان گذشته سراغ داریم به وی اجازه نداده تا نام خود را بر روی آثار خود ذکر نماید و این موضوع اسباب گمنامی و مهجوری وی را فراهم ساخته باشد.
باغ کمال که به مرور زمان به گورستانی متروکه مبدل گشته بود در سال ۱۳۳۸ خورشیدی توسط فرهنگ دوستان شهر تبریز کشف و در دهه ۵۰ انجمن آثار ملی کشور نسبت به سازماندهی باغ و مقبره آن اقدام نمود و لوح یادبود در آن نصب شد.در چند سال اخیر این مکان «دانشگاه دو کمال» یا «مرکز آموزش نگارگری» عنوان گرفته است.
بنای مقبره تقریبا در وسط محوطه باغ قرار گرفته است و در ورودی این بنا در قسمت شمالی باغ واقع است. پس از پایین رفتن از پله ها می توان به درون مقبره راه یافت.
باغ کمال تبریز در سال ۷۷ تحت شماره ۲۰۵۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. همزمان با تدارک برگزاری همایش بین المللی کمال الدین بهزاد در سال ۱۳۸۲ ، عملیات اجرایی طرح توسعه باغ کمال و ایجاد مرکز آموزش نگارگری در این مکان با تملک املاک مجاور باغ آغاز و هم اینک از حدود ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی برخوردار است.
نظر شما