سلام نو ـ سرویس گردشگری: قلعه لادیز از جاذبه‌های میرجاوه در استان سیستان و بلوچستان، در منطقه ای نیمه کوهستانی بر فراز تپه ای طبیعی از جنس آهک و ماسه سنگ در حاشیه جنوبی رودخانه لادیز واقع شده است، تپه هایی کم ارتفاع؛ عمدتاً از جنس ماسه سنگ و آهک در سراسر این منطقه پراکنده بوده و سیمای ناهمواری را به آن داده است، رودخانه لادیز که ۱۰ ماه از سال آب در آن جاری است و نقش حیاتی در اقتصاد و آبادانی منطقه را ایفا می کند، در ضلع شمالی این اثر جریان دارد.
آشنایی با قلعه تپه لادیز
در جنوب غربی میرجاوه-سیستان و بلوچستان روستایی تاریخی به اسم لادیز با دارا بودن یکی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی به نام قلعه لادیز چشم انتظار حضور گرم شما عزیزان است. این قلعه با نام‌های دیگری از جمله قلعه ارباب‌ها، قلعه اربابی‌ها و قلعه تپه لادیز میان مردم بومی شناخته می‌شود.
قلعه لادیز به دلیل سکونت داشتن افرادی با نام فامیلی اربابی به قلعه اربابی معروف شد. زمان ساخت این مکان تاریخی به دوره اشکانیان برمی‌گردد که امروزه از آن بنای باشکوه تنها خرابه‌ای به یادگار مانده است.
قلعه ارباب‌ها روی صخره‌های سنگی در حاشیه روستای لادیز بنا شد؛ پی این بنا از سنگهای بزرگ و دیوارهای خشتی بنا گردید و قرن‌ها همچنان روی پای خود استوار مانده است!
قلعه تپه لادیز از سه طرف به پرتگاه‌های کوچکی منتهی می‌شود. این قلعه جزو قلعه‌های دفاعی طبقه‌بندی شده به شمار می‌رفت.
این قلعه از بناهای اسم‌ورسم‌دار آن روزگاران بوده که با جریان داشتن آب رودخانه در شمال قلعه زندگی در این روستا جریان داشت. قلعه تپه لادیز در تاریخ ۱۰ دی‌ماه سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آدرس قلعه لادیز زاهدان: استان سیستان و بلوچستان- میرجاوه- روستای لادیز
این اثر عبارت است از بقایای یک قلعه که بر روی یک تپه ماسه سنگی در حاشیه رودخانه لادیز به شکل مستطیل در جهت شرقی – غربی ساخته شده است، هم اکنون تنها بقایایی اندک از معماری آن باقی مانده که بر روی یک تراس ماسه سنگی تخریب شده قرار گرفته است.
ویژگی‌های جالب قلعه تپه لادیز
سازه های کنونی قلعه آسیب زیادی دیده ولی از لحاظ نوع معماری برجای مانده و تعداد اتاق ها و همچنین محل قرارگیری آن، می توان متوجه شد که در گذشته از رونق خوبی برخوردار بوده و نسبت به منطقه دارای اهمیت استراتژیکی بوده است.
راه دسترسی به قلعه از سمت جنوب است که دارای شیب ملایمی می باشد، به نظر می رسد وجود آب کافی و زمین مناسب برای کشاورزی، در دوام و رونق قلعه در گذشته مؤثر بوده است.
سازه های این قلعه با مصالح سنگ و خشت و ملاط گل ساخته شده اند.سنگ در بخش پایینی دیوارها همراه با ملاط گل بکار رفته و از نوع قلوه سنگهای بزرگ و تیره رنگی است که در منطقه موجود می باشد.
بخش های فوقانی دیوارها با خشت ایجاد شده و هم اکنون به دلیل آسیب فراوان نمی توان نوع سقف و فرم کامل فضاها را تشخیص داد؛ ولی با توجه به بخشهای باقی مانده، می توان حدس زد که برخی از سردرها به صورت جناغی ایجاد شده اند، همچنین با وجودی که سطح تراس هموار است ولی چندوجهی بودن آن در پراکندگی اتاق های قلعه تأثیر داشته است.
نکته دیگر در مورد این قلعه وجود یک چاه (حفره) نسبتاً عمیق با قطر دهانه در حدود ۵متر!! در بخش غربی قلعه است که هم اکنون فرو ریخته و با وجود همجواری با رودخانه، کارآیی آن مشخص نیست.
همچنین به نظر می رسد که اطراف قلعه نیز یک دیوار دفاعی مشابه ساختار خانه ها احداث شده است، این دیوار نه در اطراف تراس مذکور، که بقایای آن درست بر روی لبه پرتگاه صخره یا تراس قابل مشاهده می باشد.
با توجه به تکه تکه شدن تراس ماسه سنگی (آهکی) در اثر طغیان رودخانه و عوامل طبیعی دیگر(شاید زلزله)که قلعه بر روی آن ساخته شده است؛ میتواند یکی از عوامل اصلی متروکه شدن آن بوده باشد.
سفال تنها داده فرهنگی منقول به جای مانده از سطح اثر است که تنوع و تراکم اندکی برخوردار است.سفال های موجود در سطح و پیرامون این اثر را میتوان بر مبنای نوع پوشش به دو گروه تقسیم کرد:۱- سفال لعابدار ۲- سفال بدون لعاب و دارای پوشش گلی.
سفال های لعابدار از تراکم بسیار اندکی برخورداد بوده و در میان نمونه های جمع آوری شده دو نوع سفال دیده می شود که عبارتند از: سفال دارای لعاب لاجوردی منقوش با رنگ نقش آبی و خمیره قرمز و سفال دارای لعاب شیش های به رنگ قهوهای روشن. این سفال نیز منقوش بوده و رنگ نقش آن سیاه است.
سفال های بدون لعاب از تراکم بیشتری برخوردار هستند و دارای پوشش گلی قرمز بوده و با توجه به نوع تزئین در دو گروه ساده و منقوش قابل تقسیم هستند، سفال های تزئین دار(منقوش) نیز از دو گونه منقوش رنگی وشیاردار هستند.
سفال های منقوش دارای رنگ نقش حنایی بوده و عبارتند از نیم دایرههای موازی تو در تو.با توجه به بقایای اثر، نوع معماری و سفالهای به دست آمده؛ برای این اثر دوران تاریخی(اشکانی- ساسانی) و دوران اسلامی میانه و متأخر پیشنهاد می شود.
نظر شما