سلام نو _ سرویس گردشگری: قلعه کرشاهی که با نام قلعه دزدها نیز شناخته می‌شود، در نزدیکی شهرستان آران و بیدگل و مجاورت ابوزیدآباد قرار گرفته است. با مساحت ۴۰۰۰ متر مربع، قدمت این بنا به دوره‌های پیش از اسلام بازمی‌گردد.
از این قلعه برای دفاع در برابر هجوم مغولان و دیگر دشمنان استفاده می‌کردند که متاسفانه بعدها به جولانگاه راهزنان و یاغیان تبدیل شد. بعد از ارگ بم، قلعه کرشاهی بزرگترین بنای خشتی ایران به‌شمار می‌رود.
این اثر تاریخی که به‌عنوان یکی ازجاهای دیدنی آران و بیدگل شناخته می‌شود، در ۲۵ خرداد ۱۳۸۱ با شماره‌ی ثبت ۵۸۹۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آشنایی با قلعه کَرشاهی اصفهان
قلعه کرشاهی، ساختمانی قدیمی با قامت خمیده است. این قلعه در همان روز های ابتدایی ساخت خود به عنوان قلعه ای برای حفاظت از هجوم بیگانگان و مغول ها استفاده می شد، اما بعدها به دلیل متروک و فراموش شدن به محلی برای راهزن ها تبدیل شد. قلعه کرشاهی با خراب شدن ارگ بم در زلزله سال ۱۳۸۵، به بزرگترین بنا خشتی ایران تبدیل شد. این قلعه در زمان های قبل از ورود اسلام به ایران ساخته شده و در مرور زمان کاربری های متفاوتی داشته است.
در گذشته قلعه کرشاهی با نام قلعه گهر شاهی شناخته می شد و امروزه آن را قلعه کر می نامند. نایب حسین کاشی از یاغی های دوران قاجار بود که در اواخر حکومت قاجار این قلعه را با کاربری دفاعی در برابر راهزن ها مرمت کرد.
این دژ به کویر نشین ها کمک کرد تا در مقابل حمله مغول ها ایستادگی کنند. در آن زمان حمله مغول ها متعدد و طولانی بود و قلعه به آنها کمک می کرد تا بتوانند جنگ را از داخل قلعه ادامه بدهند. با طولانی شدن جنگ مغول ها به تصور اینکه آب و آذوقه کم یا تمام شده و شکستن مقاومت راحت است، قلعه را محاصره می کردند ولی این قلعه به سفره های آب زیرزمینی راه داشت و همین امر آن را به بهترین سنگر کویری برای مقابله با حملات تبدیل کرده بود. این از زیرکی معماران ایرانی بود که قلعه را در نزدیکی سفره های آب زیر زمینی ساختند. در آن زمان با حفر حدود ۵ متر می شد به آب های زیر زمینی رسید. بعد از چند روز نیز با کانال های زیر زمینی راه به خارج قلعه می یافتند و به دشمن شبیخون می زدند.
معماری آرامش‌بخش قلعه کرشاهی
قلعه کرشاهی دارای معماری کاملا تدافعی و به همراه دیوارهای دفاعی دارای مساحتی بالغ بر ۸۰۰۰ متر مربع است . در ساخت آن از خاک شن دار دامنه کوه های اطراف استفاده شده است و هیچ نوع تزئینی به جز رج چینی خشتی برج و باروها در آن یافت نمی شود. بنای آن به شکل مربع و طول هر ضلع آن حدود ۲۱۰ متر است. ورودی و خروجی قلعه در قسمت جنوب آن است اما گریزگاهی نیز در قسمت شمالی آن وجود دارد. در قسمت ورودی یک هشتی با ۴ اتاق زمستانی قرار دارد. همچنین ۱۰ اتاق تابستانی نیز در بنا مشاهده می شود. مساحت هر یک از اتاق ها ۱۰ متر مربع است و مجموعا با اتاق های غلامان ۱۷ اتاق در قلعه کرشاهی وجود دارد.
دورتا دور قلعه ، دو دیوار محکم با فاصله ی ۵ متر از یکدیگر قرار دارد که حد فاصل آن ها خندقی نسبتا عمیق حفر شده است تا در هنگام هجوم دشمن و عبور از دیوار اول ،خندق پر از آب شده و مانعی برای پیشروی آنها به داخل قلعه شود. در دور تا دور خندق در فاصله ی هر ۱۰ متر یک برجک وجود دارد که محل استقرار تیراندازها بوده است.
پس از دو دیوار دفاعی به دیوار اصلی قلعه می رسیم که پنج برج دور تا دور آن را فراگرفته است .ارتفاع آنها به جز یکی ۹ متر و برج اصلی حدود ۱۲ متر است .
مجموعه ای از اصطبلها به مساحت ۱۳۶۰ متر مربع در دور تا دور قلعه وجود دارد. قلعه کرشاهی دارای دو حیاط یکی به عنوان حیاط مرکزی و دیگری به عنوان حیاط غلامان است که در وسط هر کدام حوض آبی قرار دارد. در حیاط غلامان گودال دایره ای شکلی وجود دارد که محل گردش شتر برای آسیاب کردن بوده است.
در حیاط وسط قلعه حوض بزرگی وجود دارد که ترکیب فضایی آن با اتاق های اطراف و برج های بلند و مستحکم ، طراحی خاصی به کرشاهی بخشیده است.
بطور کلی ساختار خشتی و منحصر به فرد معماری تدافعی قلعه سبب حفظ امنیت درون قلعه در برابر هجوم دشمنان می شده و از نظر سازماندهی و انسجام فضایی جزء کامل ترین قلعه های محدوده کاشان و شهر های اطراف محسوب می شود که امروزه با گذشت چندین سال هنوز هم سخت کوشی و درایت سازندگانش از نظر رعایت استحکامات و ملاحظات امنیتی و دفاعی بر کسی پوشیده نیست.
نظر شما