سلام نو _ سرویس گردشگری: روستای نایبند از نمونه‌های معماری پلکانی است که از آن به‌عنوان ماسوله کویر یاد می‌کنند و چنان شگفت‌انگیز است که به یک جزیره سبز در میان کویر شباهت دارد. زندگی در این جزیره سبز به‌لطف آب قنات‌هایش برای سال‌ها جریان دارد و منجر به‌شکل‌گیری بهشتی در دل کویر خشک لوت شده است. روستای نایبند به‌دلیل داشتن بافت سنتی و خشتی، درختان مرکبات و نخل و چشم‌اندازی دیدنی، برج‌های دیده‌بانی، چشمه‌های آبگرم و سرد، حیوانات خاص نظیر یوزپلنگ آسیایی همیشه گردشگران زیادی را به‌سوی خود جذب می‌کند.
معماری شگفت‌انگیز روستای نایبند
معماری روستای نایبند در طبس پلکانی بوده و پشت بام هر خانه حیاط خانه ای دیگر است. یکی از مهمترین ویژگی های این روستا ارگانیک بودن ساختار آن است و این به معنای آن است که شکل گیری محلات روستا و بافت آن از نظم بسیار خاصی پیروی نمی کند. شاید برایتان سوال پیش بیاید که چرا این خانه ها بر روی کوه کوچکی ساخته شده است! دلیل این امر عدم تخریب کوه در هنگام وقوع زلزله است.
نکته ی جالبی که در روستای نایبند در طبس می توانید مشاهده کنید این است که تفکیک قابل توجهی بین مزارع و باغات این روستا و خانه های مسکونی وجود دارد. در قسمت پایینی این روستا باغات قرار گرفته و خانه های مسکونی در بالای کوه قرار دارند. خانه ها به صورت پلکانی و بر روی شیب کوه جای دارند و کوچه های باریک و پیچ در پیچی در آن شکل گرفته اند.
اغلب خانه هایی که مشاهده می کنید دو طبقه هستند و از دور مانند احجام مکعب شکل متعددی به نظر می رسیدند که بر روی یکدگیر به صورت نامنظم چیده شده اند. جنس مصالح به کار رفته در خانه های روستای نایبند در طبس از خشت و کاهگل است و به خاطر استفاده از شن های تیره رنگ این نواحی، خانه ها به رنگ خاکستری دیده می شوند. در این روستا کمی شرایط با دیگر مناطق فرق دارد، یکی از تفاوت های توالت های دو طبقه ای است که د راین روستا وجود دارد در طبقه ی اول این مکان فاضلاب نگهداری می شود و در طبقه دوم افراد امکان استفاده را دارا هستند.
زمانی که مخزن دستشویی پر شد آن را با خاک مخلوط می کنند و در مزارع از آن بهره می برند. استفاده زیاد از کنگره های مثلثی شکل در نماها و جداره های ساختمان ها از ویژگی های منحصر به فرد این روستا به شمار می رود. اکثر این کنگره ها در قسمت های شرقی و جنوبی هستند و در واقع فرم خاصی از بادگیر می باشند. این بادگیرها در جهت بادهای مطلوب روستا احداث شده اند و به عنوان فیلتری در برابر بادهای همراه با شن عمل می کنند. دیوارهای ضخیم خشتی که کمترین میزان روزنه و بازشو را دارند کاهش استفاده از نور طبیعی روز در منطقه کویری و کاهش تبادل حرارتی ساختمان ها را به همراه دارد و منجر به بروز همسازی با اقلیم می گردد. دیوارهای اتاق ها و خانه های روستای نایبند در طبس با اشکال جالب و دارای نظم هندسی بسیار جالب و دیدنی است که برای عکسان خوراک گرفتن عکس می باشد.
محل قرارگیری روستای نایبند
آدرس: استان خراسان جنوبی، ۲۲۵ کیلومتری جنوب شهر طبس، کنار جاده طبس- کرمان
برای رسیدن به نایبند از جنوب طبس وارد جاده طبس - کرمان شوید.
کریت، دیهوک و زنوغان را پشت سر بگذارید و راه تان را ادامه دهید تا در سمت راست جاده تابلوی نایبند را ببینید. خروجی مربوط را به سمت روستا ادامه دهید تا به آن برسید.
بهترین زمان برای سفر به نایبند پاییز و زمستان و اوایل بهار است چرا که در سایر زمان ها گرمای شدیدی در منطقه وجود دارد.
روستای «نایبند» طبس در ۱۰۵ کیلومتری دهستان «کویر»، در ۲۳۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر «طبس»، بر سر راه طبس – «راور» در استان خراسان جنوبی جای دارد. این روستا از چند سو با روستاهای «چهل پایه»، «دربند»، «ایهوک»، «کریت» و «پروده» در پیوند و همسایگی است. روستای نایبند که تاریخ آن تا هزار سال در تاریخ نگاری ها یاد کرده شده، در ارتفاع ۱۱۰۰ متری سطح دریا قرار دارد. نوشته های بومی بر آن هستند که سرزمین «نایبندان»، به هنگام بیرون راندن افغان‌ها، اردوگاه نادرشاه افشار بوده است. نایبندیان، مردمان این بهشت در دل کویر، به زبان فارسی با گویش خراسانی سخن می‌گویند.
بافت و ساختار روستای نایبند همانند «ماسوله» و «ابیانه» و بندر «سیراف» پلکانی در شیبِ تند است. روستای نایبند بر روی خرسنگ بسیار بزرگی در دامنه کوه «نایبند» به بلندایی نزدیک به ۳ هزار متر فراز شده است. این بخش از دامنه ی نایبند همچنین در جان پناه کوه های «آب شلمه» و «علی آباد» نیز هست.
این کوه ها همچون دیوارهای طبیعی توانسته اند زیستگاهی برای نایبندیان و روستاهای پیرامون ایشان در برابر تازش کویر لوت فراهم آورند. بافت کوچه بندی و خانهسازی در روستای نایبند پیرو خواست روستانشینان نیست، پیرو سامان شیبدار زمین است.
زمینِ سنگی نایبند بسترِ درخوری برای پی ریزی سازه نبوده، تا جایی که میتوان گفت گود برداری و کندن چاه و ساخت دیگر زیرساختهای ساختمان سازی هیچ گاه در دسترس نبوده است. برای همین در خانه های مردمان نایبند بخش هایی از خانه ها همچون درگاه، تنور ، توالت، آغل گوسفندان و میانسرا با خانههای کناری هم بهرگی و اشتراک در کاربرد دارد.
نظر شما