سلام نو _ سرویس گردشگری: شهر قزوین روزگاری بیش از ۱۰۰ آب‌انبار داشت؛ اما در حال حاضر تعداد آب‌انبارهای سالم آن به کمتر از ۱۰ مورد رسیده است. دلیل اصلی این امر را می‌توان گسترش سریع شهر قزوین و مهاجرپذیری بالای آن دانست که باعث ساخت‌وسازهایی درون بافت قدیمی شهر شد تا مهاجران جدید بتوانند در آن مستقر شوند.
آب‌انبار سردار بزرگ؛ از جالب‌ترین سازه‌های تاریخی قزونی
آب‌انبار سردار بزرگ به‌عنوان سازه‌ای بزرگ و جالب در نظام آبرسانی شهری، در سال ۱۳۵۵ با شماره ۱۳۳۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این آب‌انبار تاریخی توسط دو برادر به نام‌های محمدحسن خان و محمدحسین خان از امرای فتحعلی شاه در بی‌آب‌ترین محله شهر قزوین یعنی محله «راه ری» بنا شد. در کتیبه سردر نیز این دو موسس و تعمیر آن در سال ۱۳۵۷ توسط شهرداری قزوین ذکر شده است. جالب اینکه در قزوین دو آب‌انبار به نام‌های سردار بزرگ و سردار کوچک وجود دارد که برخلاف تصور گردشگران، آب‌انبار سردار بزرگ از لحاظ حجم کوچک‌تر از آب‌انبار سردار کوچک است و دلیل نامگذاری آن‌ها فقط به‌خاطر سازنده‌هایشان بوده است.
معماری
در دو سمت ورودی آب‌انبار سردار بزرگ، با سکوی سنگی برای نشستن و استراحت روبه‌رو می‌شوید. این بخش دارای طاق‌نمای عریضی با قوس جناقی و دو طاق جانبی به‌صورت دو طبقه است که آجرکاری و کاشی‌کاری با طرح هندسی، زیبایی دوچندان به آن‌ها بخشیده‌اند. در ادامه، مسیر دسترسی به پاشیر جهت برداشت آب قرار دارد که درمجموع شامل ۴۸ پله سنگی می‌شود و هر پله به ارتفاع متوسط ۲۵ سانتی‌متر است. در این مسیر می‌توانید شاهد پوشش طاق‌آهنگ باشید؛ ضمن اینکه قسمتی از پوشش ابتدای ورودی راهشیر دارای تزیینات آجرکاری همراه با رسمی‌بندی و استفاده از پا باریک‌های تزیینی و کاشی‌کاری است. در پایان راهشیر بخشی قرار دارد که به «پاشیر» معروف است و مردم در گذشته برای دسترسی به آب باید این مسیر را طی می‌کردند و ۱۲٫۵ متر پایین می‌رفتند.
مصالح به کار گرفته در بنای آب‌انبار بزرگ، شفته آهک با روکش ساروج با قطری حدود سه متر است. اگر به دیوارهای داخلی بنا دقت کنید، می بینید که کاملا صاف نیستند. این ناصافی به‌دلیل بی‌دقتی در معماری نبوده، بلکه برای ایجاد حرکت در داخل آب و جلوگیری از رکود و فساد آب بوده است.
این بنا مقاومت خوبی در برابر زلزله دارد و با وجود زلزله‌های مختلف در طی سالیان دراز در قزوین، به‌خاطر مهندسی دقیق آسیب ندیده است.
آدرس: استان قزوین، شهر قزوین، خیابان راه آهن
آب‌انبارهای دیدنی قزوین
آب‌انبار سردار کوچک
آب‌انبار سردار کوچک در محله قملاق قزوین قرار دارد و از آب‌انبارهای بزرگ و مهم شهر قزوین به شمار می‌رود. این آب‌انبار توسط برادران سردار، از امرای فتحعلی شاه، در سال ۱۲۲۹ هجری قمری ساخته شده است. نمای آب‌انبار را با آجرهای کاشی تزیین کرده‌اند. ورودی آن دارای رسمی‌بندی است و کتیبه‌ای از جنس سنگ مرمر با خط نستعلیق در آن به چشم می‌خورد. آب‌انبار سردار کوچک ۳۷ پله و چهار شیر دارد و چهار گنبد و چهار بادگیر یا بخارکش روی انبار آن جای گرفته‌اند. از آنجا که این آب‌انبار توسط برادر کوچک‌تر بنا شده است، با این نام شهرت دارد؛ هرچند از نظر ابعاد از آب‌انبار سردار بزرگ وسیع‌تر است. این اثر تاریخی به‌عنوان یکی از دیدنی های قزوین، در سال ۱۳۵۱، با شماره ۹۳۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
نشانی: استان قزوین، قزوین، محله قملاق، جنب خیابان تبریز، روبروی مدرسه سردار
آب انبار حاج کاظم
آب انبار حاج کاظم که به قرن ۱۳ هجری قمری تعلق دارد، یکی از زیباترین آب‌انبارهای قزوین به شمار می‌رود. سردر بنا با کاشی‌کاری، طاق رسمی‌بندی و کتیبه سنگی تزیین شده است و دو بادگیر به ارتفاع هشت متر در دو سوی آن قرار گرفته‌اند. ساخت بنا با ۳۳ پله و دو شیر آب در سال ۱۲۵۶، توسط حاج کاظم کوزه‌گر انجام شد. آب انبار حاج کاظم به شماره‌ی ۹۳۳ به ثبت تاریخی رسید و از بناهای میراث ملی فرهنگی ایران و دیدنی های قزوین محسوب می‌شود.
نشانی: قزوین، خیابان منتظری، خیابان تبریز
آب‌انبار حکیم
آب‌انبار حکیم در انتهای بازارچه سپه، در محله راه چمان قزوین قرار گرفته و با ابعادی بزرگ، دارای سی و پنج پله سنگی است. این بنا با توجه به ارزش تاریخی از مکان های دیدنی قزوین به شمار می‌رود. روی سردر ورودی آب‌انبار که با رسمی‌بندی تزیین شده است، کتیبه‌ای به تاریخ ۱۲۴۴ هجری قمری به چشم می‌خورد.
مخزن آب‌انبار با گنجایش ۹۰۰ متر مکعب از شفته آهک با روکش ساروج ساخته شده است. در مقابل آب‌آنبار نیز سقاخانه‌ای با همین قدمت قرار دارد.
نشانی: استان قزوین، قزوین، انتهای بازارچه سپه
آب‌انبار زنانه بازار
آب‌انبار زنانه بازار که از جاهای دیدنی قزوین محسوب می‌شود، در ضلع غربی مسجد النبی (مسجد شاه یا مسجد سلطانی) قرار دارد و توسط مرحوم حاج ملا عبدالوهاب، از علمای مشهور دوره قاجار ساخته شده است. راه شیر این آب‌انبار ۴۳ پله دارد و پوششی از طاق آهنگ فاقد تزیینات روی آن جای گرفته است. مخزن مستطیل شکل ظرفیتی معادل با ۲۳۵۰ متر مکعب دارد که آب‌انبار زنانه را به بزرگ‌ترین آب‌انبار بازار شهر قزوین تبدیل کرده است. همچنین از دیگر مشخصه‌های این بنای تاریخی می‌توان به پنچ بادگیر مرتفع و پلکانی آن اشاره کرد.
نظر شما