سلام نو _ سرویس گردشگری: تبریز در طول تاریخ خود با فراز و فرودهای بسیاری روبه‌رو بوده است. این شهر در دوره قاجار به شکوفایی رسید؛ به طوریکه در این دوره به‌عنوان مهم‌ترین و پیشروترین شهر ایران شناخته می‌شد. شهر تبریز به‌عنوان مرکز ولایت عهدنشین عصر قاجار و دومین شهر پررونق کشور، از لحاظ داشتن خانه‌های قدیمی، درخور توجه است. حدود ۳۰۰ خانه قدیمی ارزشمند در شهر تبریز وجود دارد که خانه بهنام یکی از آن‌ها به شمار می‌رود و امروزه به یکی از جاهای دیدنی تبریز تبدیل شده است.
درباره خانه تاریخی و بی‌همتای بهنام در تبریز
خانه بهنام یا بهنام گنجه‌ای یا قدکی بنایی مربوط به سال‌های پایانی دوران زندیان و سال‌های آغازین دوران قاجار است و به‌عنوان یک خانه مسکونی ساخته شده است. اکنون بخش اداری دانشگاه هنر اسلامی تبریز در این خانه مستقر است. در زمان پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار، این خانه نوسازی و با نقاشی‌هایی تزیین شد. در بازسازی اخیر این خانه، تاکنون چند نگارگری ایرانی فرسکو کشف شده است که هم‌اکنون در حال تعمیر شدن توسط متخصصان هستند.
این اثر در تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۷۶ با شماره ثبت ۱۸۵۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. یکی از جاذبه های دیدنی تبریز با معماری جذاب است. از نظر معماری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و سبک معماری گذشته را نشان می‌دهد. تزیینات بخش‌های مختلف ساختمان و بنا به شکلی است که بر ارزش هنری و خود بنا افزوده است. می‌توان با سبک خانه‌ها و سبک زندگی برخی خاندان‌های عهد قاجار آشنا شد. با توجه به قرارگیری خانه صدقیانی، خانه قدکی و خانه گنجه‌ای زاده در این محوطه، امکان بازدید از چند خانه تاریخی را در یک زمان خواهید داشت.
این خانه در خیابان مقصودیه و در نزدیکی بازار تاریخی تبریز ساخته شده است اما برای وارد شدن به خانه گنجه‌ای باید از کوچه مشیردفتر و از طریق دالانی که در پشت خانه وجود دارد وارد شد. همچنین درهای این خانه از ساعت ۱۰ صبح الی ۲ ظهر و از ساعت ۴عصر الی ۶ عصر به روی بازدیدکنندگان باز است.
اگر قصد دارد با ماشین شخصی خود به دیدن این خانه بروید بهتر است بدانید برای خانه گنجه‌ای پارکینگی تعبیه نشده است از این رو بهتر است خودرو خود را دورتر پارک کنید و مسیری را پیاده روی کنید و یا اینکه از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید.
تبریز یکی از مراکز مهم گردشگری در تابستان است زیرا آب و هوای این شهر کوهستانی است از این رو مردم در استان‌های جنوبی مانند کیش و قشم برای فرار از گرمای تابستان به این شهر سفر می‌کنند زیرا در فصل تابستان هوای دلپذیری دارد. برای بازدید از این خانه تاریخی باید مبلغ اندکی را برای بهای بلیط بپرداذید که در مقابل ارزش بازدید از این خانه بسیار ناچیز است. همچنین بهتر است زمانی حدود ۲ ساعت برای بازدید کامل خانه گنجه‌ای اختصاص دهید.
معماری تماشایی و جذاب خانه تاریخی بهنام در تبریز
مانند بسیاری از خانه‌های قدیمی ایرانی، این خانه دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی است و شامل یک ساختمان اصلی، به‌عنوان ساختمان قشلاقی و یک ساختمان کوچک به‌عنوان ساختمان ییلاقی است.
ورودی این ساختمان از کوچه مشیر دفتر و از طریق دالانی در پشت خانه قدکی صورت می‌پذیرفته است. از سردر به هشتی و از هشتی به حیاط باغچه وارد می‌شود. طنبی بزرگ شرقی- غربی است. پنجره های اروسی آن با شیشه‌های رنگی به شمال و جنوب باز می‌شود. ایوان ستوندار در جنوب طنبی رفیع و بلند است. ارتفاع ستون‌های ایوان شمالی معادل ارتفاع طنبی است. اتاق‌های گوشوار در طرفین طنبی قرار گرفته‌اند.
بیرونی آن شامل طنبی (هفت دری)، کله‌ای و اتاق است که در ضلع شمالی حیاط شکل گرفته‌اند. در طنبی ارسی دار آن که درای ایوان ستوندار با تزیینات گچی است، نقاشی‌های بسیار زیبایی بر دیواره‌ها و سقف‌ها نقش بسته است. تزیینات و نقاشی‌های موجود در طاقچه‌ها، شومینه طنبی و اتاق‌های جنبی نیز چشمگیر است. در ضلع جنوبی بیرونی نیز فضاهایی شامل تراس تابستانی با ستون‌ها، سرستون‌های گچی مقرنس کاری و نیز فضای ورودی و چند اتاق دیگر دیده می‌شود. زیر اتاق طنبی حوضخانه است. سقف حوضخانه گنبد با کادربندی آجری و با سکوهای جانبی و حوض سنگی دارای جلوه خاصی است.
تناسبات معماری، وسعت ساختمان و تنوع طاق‌ها و گنبدها در سقف زیرزمین جالب توجه است. علاوه بر تناسبات کلیه اندام‌های بنا که چشمگیر است، نمای ساختمان دارای انواع طرح‌های آجرکاری است. ظرافت اروسی‌ها، آیینه کاری و گچبری سقف ایوان و تنوع کاربندی‌های آجری، آرایش حوض و باغچه و رف‌بندی اتاق‌ها با کیفیت عالی است.
در ضلع شرقی و غربی، حیاط بیرونی به دیواره‌هایی که دارای طاق نما هستند، محدود است. اندرونی خانه در شمالی‌ترین بخش ساختمان قرار گرفته که طرفین آن را اتاق‌هایی در قسمت شرق و غرب و مشرف به حیاط اندرونی تشکیل داده‌اند. پشت‌بام اتاق‌های اندرونی به‌صورت مهتابی استفاده می‌شود. این بخش ساختمان دارای زیر زمین نیز است که اتاق‌های زیر طنبی برای نشیمن تابستانی و دیگر اتاق‌ها به‌صورت انباری و مطبخ در آن، مورد استفاده قرار می‌گرفت.
ایوان جنوبی برای نشیمن تابستان و ایوان شمالی دارای ستون‌های چوبی گچ‌اندود با سرستون‌های گچبری شده است. پیشانی ساختمان دارای گچبری و طاق نماهای طرفین ایوان جنوبی مقرنس‌کاری است. در بنای قسمت غربی که تخریب شده اصطبل، مطبخ و توالت قرار داشته است.
مساحت اعیانی این ساختمان ۸۴۰ متر مربع و مساحت عرضه آن ۹۰۰ متر مربع است و منظره بیرونی آن به‌دلیل گچبری‌های هنرمندانه، نمای آجری سرخ‌گون و حوض آسمانی رنگ در وسط حیاط، خیره‌کننده است.
نظر شما