سلام نو _ سرویس گردشگری: برج طغرل، همان برج مدور مشهور در قلب شهر ری، که یکی از آثار ارزشمند سرزمین باستانی ری به شمار می‌رود، امروز با گسترش شهر تقریباً در نزدیکی شهر تهران است. این برج از پس بیش از ۷۰۰ سال هنوز شکوه و زیبایی خود را حفظ کرده است. برجی که نام بنیانگذار سلسله سلجوقیان، یعنی «طغرل بیگ سلجوقی» را بر خود دارد. برج طغرل آرامگاه بسیاری از فرزانگان و دانشمندان عصر سلجوقی است.
آشنایی با برج طغرل
نمای داخلی برج طغرل هم استوانه‌ای شکل است و نمای بیرونی آن از ۲۴ کنگره تشکیل شده است. در ضلع شمالی و جنوبی برج، دو سردر با معماری سبک رازی؛ شکلی از معماری ایرانی که از ری سرچشمه گرفته؛ ساخته شده است. سازه تو خالی برج به استحکام بنا کمک بسیاری کرده است. خشت به کار رفته در سازه برج، از زاج، خاک و سفیده تخم مرغ است که باعث استحکام آن می‌شود. با توجه به وقوع زلزله‌های شدید در این منطقه، پیِ مستحکم و عمیق مانع از ریزش برج شده است.
معمار برج در کف آن و در کناره دیوارها کانال‌هایی برای گذر هوا تعبیه کرده است تا از نشت رطوبت به دیوارها جلوگیری کند. همچنین دیواره‌های برج طوری طراحی شده است که موجب پژواک صدا در درون بنا می‌شود. برج در گذشته دارای سقفی بوده که این طنین‌ها را قوت می‌بخشیده اما امروز دیگر اثری از آن نیست.
علاوه بر این، برج طغرل کارکرد ساعت آفتابی هم دارد. در پیرامون نمای بیرونی این برج، ۲۴ کنگره وجود دارد و در بالای هر کنگره چهار و نیم فرم دایره‌ای ساخته شده است که هرکدام نشانگر یک ربع ساعت است. شش مستطیل نیز هرکدام ۱۰ دقیقه را نشان می‌دهد و شیارهای ریزتر، دقیقه‌ها را مشخص می‌کنند.
در هنگام طلوع آفتاب، در سمت شرقی بنا کم‌کم کنگره‌ها روشن می‌شوند و آفتاب به آن‌ها می‌تابد. اگر نیم ساعت از طلوع آفتاب بگذرد، نصف کنگره روشن می‌شود و اگر یک ساعت از طلوع خورشید بگذرد، یک کنگره به طور کامل روشن می‌گردد. با سپری شدن دو ساعت از طلوع آفتاب هم شاهد روشن شدن دو کنگره خواهیم بود.
ناگفته نماند دو ناودان شرقی و غربی برج، ساعت‌های ۳ و ۹ را نشان می‌دهند و درهای شمال و جنوب برج نیز نشانگر ساعت‌های ۶ و ۱۲ هستند. یک کاربری دیگر که برای برج طغرل عنوان می‌شود این بوده است که با تاریکی هوا بر فراز آن آتش روشن می‌کردند تا آتش بالای برج به عنوان راهنمایی مسافران جاده ابریشم که از جانب خراسان به ری می‌آمده‌اند عمل کند.
معماری تماشایی برج طغرل
برج طغرل تهران با قدمتی حدود ۹ قرن یکی از شاهکارهای معماری در زمان سلجوقیان است. محوطه‌ای که برج در آن قرار گرفته است دارای دو درب چوبی است که با گل میخ‌های آهنی تزئین شده‌اند. با ورود از درب اصلی این مجموعه، طاق‌های آجری زیبایی را میبینید که اگرچه برای عصر معاصر هستند اما سعی شده با معماری این بنا همخوانی داشته باشند؛ بعد از عبور از آن قدم در گذرگاهی می‌گذارید که به زیبایی هرچه تمام‌تر گل‌آرایی و نورپردازی شده است.
در انتهای این گذرگاه برجی قرار دارد که بعد از گذشت حدود ۹۰۰ سال هنوز پابرجاست. در بالای این برج گنبدی وجود داشت که متاسفانه امروزه خبری از آن نیست.
اگر از بالا به این برج نگاه کنید متوجه خواهید شد، بدنه برج با مهارت خاصی به صورت ستاره چند پر ساخته شده است؛ به صورتی که با طلوع خورشید از سمت شرق به ترتیب یکی از کنگره‌ها توسط نورآفتاب روشن می‌شود از این رو در گذشته از برج طغرل همانند یک ساعت آفتابی بزرگ برای تشخیص زمان استفاده می‌شد تا برای تمام افراد شهر قابل دیدن باشد.
در دو طرف این برج، دو سر در جنوب و شمال وجود دارد که به صورت قرینه روبه‌روی یکدیگر و بر روی نصف‌والنهار قرار گرفته‌اند. این سردرها، قوسی‌ها و همچنین فضاهای تو خالی همگی دلیلی بر استقامت این برج هستند.
بر بالای سردر جنوبی کتیبه‌ای سنگی قرار گرفته که روی آن تاریخچه و چگونگی ساخت این برج نقش بسته است. در این قسمت فضاهای تو خالی را میبینید که برای برج همانند هواکش عمل می‌کرده تا مانع از ایجاد رطوبت در خشت‌ها وآجرها شود. هنگامی که در محوطه دور برج قدم می‌زنید، درب چوبی که در ارتفاع ۷ متری قرار گرفته توجه شما را جلب می‌کند.
این قسمت از داخل برج دهانه‌ای است که توسط پلکانی مارپیچ به بام برج می‌رسد. درواقع در قدیم توسط این راه به بالای برج راه پیدا می‌کردند تا آتشی بر فراز برج برپا کنند تا چراغ راه مسافران باشد. این برج شباهت زیادی به برج مهماندوست دامغان دارد.
نظر شما