ترکیه یا مصر؛ تونس به کدام سمت می‌رود؟

نویسنده: محمد عشوری مقدم، کارشناس جهان عرب و شمال آفریقا

به گزارش سلام نو، تنها سه ماه تا موعد دو انتخابات سرنوشت ساز در تونس یعنی انتخابات پارلمانی در ۶ اکتوبر و انتخابات ریاست جمهوری در ۱۰ نوامبر باقی مانده است. انتخاباتی که باید آن را یکی از مهمترین انتخابات جهان عرب در برهه کنونی به شمار آورد که به طور قطع بار دیگر دوگانه «اسلامگرا» و «سکولار» را زنده خواهد کرد. همانند قبل، این‌‌بار هم نگاه ها به اسلامگرایان النهضه است که آیا این‌‌ بار می‌‌خواهند نامزدی را برای ریاست جمهوری معرفی کنند یا نه.

رهبران النهضه تا این لحظه که هیچ نامزدی را برای انتخابات معرفی نکرده اند، اما طبیعی است که اگر قرار باشد طبق روال نامزدی را معرفی کنند آن فرد قاعدتا باید رئیس (رهبر) حزب یعنی راشد الغنوشی باشد. اینکه راشد الغنوشی بخواهد همچنان در قامت یک زعیم اسلامی باقی بماند یا اینکه یک رئیس جمهور باشد (همانند آنچه اردوغان در ترکیه کرد)، انتخابی است که بیش از همه خود غنوشی باید درباره آن تصمیم بگیرد. تا این لحظه که غنوشی در مواضعش نشان داده که چنین تصمیمی ندارد اما النهضه دیروز رسما اعلام کرد که غنوشی را به عنوان نامزد انتخابات پارلمانی معرفی می کند و این یعنی دورخیر برای ریاست مجلس یا نخست وزیری آینده.

با این حال اما یک موضعگیری مهم از رئیس مجلس شورای النهضه (عبدالکریم الهارونی) گمانه‌‌‌زنی‌‌‌های جدیدی را مطرح کرد. الهارونی گفته: النضهه برای اولین بار طی پنجاه سال اخیر یک نامزد برای انتخابات ریاست جمهوری معرفی خواهد کرد.

النهضه البته نشان داده که بسیار محافظه‌‌ کارانه برای به دست گرفتن دولت اقدام می‌‌‌کند. این بار نیز همین رویکرد بر عملکرد النهضه تاثیرگذار خواهد بود. از آنجا که طبق توافقات قبلی، یوسف الشاهد، نخست وزیر کنونی به دلیل اختلافات داخلی حزب حاکم، مورد حمایت النهضه قرار گرفته، این احتمال جدی وجود دارد که این بار نیز النهضه بخواهد بدون ورود مستقیم، با نیابت یوسف الشاهد به راس هرم قدرت در تونس نزدیک شود.

واقعیت آن است که النهضه پس از تحولات بهار عربی، هیچگاه در یک رقابت انتخاباتی برای ریاست جمهوری محک جدی نخورده و سبد رای این حزب با توجه به تحولات مختلف سال‌‌‌های اخیر مشخص نیست. حتی انتخابات پارلمانی گذشته هم نشان داد که النهضه باوجود تمامی «تنازلات عملگرایانه‌‌‌اش» آنچنان هم که گفته می‌‌‌شد نباید روی صندوق‌‌‌‌های رای حساب کند. (البته که انتخابات اخیر شهرداری‌‌‌‌ها یک دستاورد بزرگ برای این حزب بود).

اما النهضه بعد از آخرین انتخابات که در آن بازی را به سکولارهای «ندای تونس» به ریاست رئیس جمهوری فعلی واگذار کرد دچار یک دگردیسی جدی شد. غنوشی اعلام کرد که از این پس تنها یک حزب سیاسی است و فعالیت سیاسی را از فعالیت دینی جدا می کند و دیگر یک گروه «اسلام سیاسی» نیست. اینکه النهضهِ غنوشی دقیقا چه هدفی از این کار داشته و اینکه این اقدام بیش از همه نوعی اطمینان بخشی به قدرت موازی در تونس و حتی طرف‌‌‌های غربی بوده و یا اینکه اهداف انتخاباتی را دنبال می‌‌‌کرده، سئوالی است که در هر حال انتخابات پیش رو می‌‌‌تواند یک محک جدی برای آن باشد. تجربه حضور اخوان و مرسی در مقام ریاست جمهوری مصر، شاید هنوز ملاحظاتی جدی را پیش روی راشد الغنوشی و النهضه برای این انتخابات باقی گذاشته باشد.