به گزارش سلام نو ، در حالی طی سال‌های اخیر ایجاد شغل و کاهش نرخ بیکاری از مهم‌ترین دغدغه‌های دولت مطرح شده، اما گزارش‌ها حاکی از آن است که روند رشد بیکاری در کشور مثبت است. بنا به آخرین گزارش مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری ۰.۱ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته و به ۱۲ درصد رسیده است.
این در شرایطی است که در سال ۹۷ برنامه ایجاد یک میلیون شغل وعده داده شده بود؛ موضوعی که رییس سازمان برنامه و بودجه در نشست خبری دی‌ماه ۹۶ مطرح کرد. وی خبر داد که برای سال ۹۷ یک میلیون و۳۳ هزار فرصت شغلی پیش‌بینی شده که برای این میزان فرصت شغلی، سیاست‌های رشد اقتصادی و رشد سرمایه‌گذاری تدارک دیده شده است.
اما به نظر می‌رسد خروج آمریکا از برجام و فشارهای اقتصادی و تحولاتی که در فضای اقتصادی کشور رخ داد، تمام معادلات اشتغال‌زایی را برهم زد؛ تا جایی که به جای یک میلیون شغل، ۴۶۳ هزار و ۹۲۷ نفر شغل ایجاد شد که حدود ۵۳۶ هزار فرصت شغلی تا هدف اشتغال یک میلیونی فاصله دارد.
آخرین تصویر اشتغال کشور از وضعیت نیروی کار این‌گونه است که در گروه جمعیت ١٠ ساله و بیشتر، از جمعیت فعال ۲۷ میلیون و ۷۳ هزار و ۸۴۱ نفر تعداد ۲۳ میلیون و ۸۱۳ هزار و ۴۵ نفر شاغلین هستند که ۸۱.۸ درصد آن را مردان و ۱۸.۲ درصد را بانوان تشکیل داده‌اند. همچنین تعداد ۳ میلیون و ۲۶۰ هزار و ۷۹۶ نفر از جمعیت فعال بیکار بوده‌اند که ۶۹ درصد آن را مردان و ٣١ درصد آن را بانوان تشکیل داده‌اند.
در این فضا، بار دیگر دولت از تصمیم خود برای ایجاد یک میلیون شغل در سال ۹۸ برای جلوگیری از ریزش نیروی کار خبر داده است. محمدباقر نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه در روزهای ابتدای اردیبهشت امسال در نشست مشترک این سازمان با اعضای فراکسیون اشتغال مجلس اعلام کرده است: در سال‌جاری علاوه بر ایجاد اشتغال که حدود یک میلیون فرصت شغلی است، برای جلوگیری از ریزش اشتغال هم برنامه داریم و با تمام وزرا و دستگاه‌های مرتبط و نیز استان‌ها هماهنگی و مذاکرات لازم را استمرار خواهیم داد.
محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در روزهای گذشته در خصوص برنامه‌های اشتغال در سال ۹۸ خبر داده است: در شورای اشتغال وزارت کار با همکاری تمام دستگاه‌ها طرحی برای اشتغال تهیه شده که قرار است به زودی برای تصویب به هیات دولت ارسال شود و براساس آن، ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از منابع عمومی برای پرداخت سود تسهیلات بانکی و ۲۵ هزار میلیارد از منابع توسعه ملی برای ایجاد ۱۸ طرح و ایجاد یک میلیون اشتغال در نظر گرفته شده است.
فراموشی روش‌های سنتی اشتغال‌زایی
در این شرایط، این سوال مطرح است که با توجه به حال و هوای اقتصاد کشور که با وجود افت درآمدهای ارزی در شرایط گنگ قرار دارد، ایجاد یک میلیون شغل شدنی است؟ حمید حاج‌اسماعیلی، کارشناس بازار در این خصوص می‌گوید: امسال، سال خاصی است. به دلیل محدودیت‌های شدیدی که در خصوص پیامدهای تحریم در کشور داریم، امکان سرمایه‌گذاری برای اشتغال وجود ندارد. در واقع هم دولت امکان سرمایه‌گذاری کافی ندارد و هم جذب سرمایه‌های خارجی برای توسعه ظرفیت‌های اشتغال در کشور امکان‌پذیر نیست.
وی می‌افزاید: غیر از این‌ها، در سال جاری مشکل جدی دیگری داریم؛ باران‌ها و سیل و خسارت‌هایی که ایجاد کرد. برآوردهایی که دولت اعلام می‌کند، این است که بیش از ۳۵ هزار میلیارد تومان بودجه در این خصوص نیاز است. این ارقام در بودجه اصلا دیده نشده است. این در حالی است که بودجه در سال ۱۳۹۸ با چالش‌های جدی مواجه است، زیرا منابع آن به شدت دچار تقلیل است.
این کارشناس بازار کار تصریح می‌کند: در شرایطی که ما با یک چنین وضعیتی روبه‌رو هستیم، این‌که دولت از ایجاد یک میلیون شغل صحبت می‌کند، یک مقداری با پرسش عجیبی همراه است. بعید می‌دانم دولت امسال بتواند طبق برنامه براساس آنچه که در قانون بودجه آورده، شغل ایجاد کند.
حاج‌اسماعیلی تاکید می‌کند: بر این اساس، باید رویکرد جدیدی را برای اشتغال در کشور پیگیری کنیم که توصیه ما به دولت این است که از روش‌های سنتی که در گذشته بوده و براساس منابعی که در بودجه وجود دارد، به سمت اشتغال حرکت کند، چون احتمال این‌که بتوانیم شغلی در این قالب ایجاد کنیم، وجود ندارد.
۴ پیشنهاد برای اشتغال‌زایی
وی با اشاره به چند پیشنهاد برای اشتغال‌زایی، تصریح می‌کند: دولت به جای این‌که به دنبال توسعه اشتغال در کشور باشد، می‌تواند حمایت از بنگاه‌های موجود را مدنظر قرار دهد. به‌هرحال هر روز که پیش می‌رویم، فشار تحریم‌ها و افزایش قیمت مواداولیه و نوسان ارزی بیشتر محدودیت برای بنگاه‌ها ایجاد می‌کند و بنگاه‌های بیشتری دچار مشکل می‌شوند و امکان این‌که خاموش شوند و فعالیتشان کاهش یابد، بیشتر می‌شود.
این کارشناس بازار کار می‌گوید: دولت حتما باید یک کمیته فنی و کارشناسی تشکیل دهد و تلاش کند با اولویت بنگاه‌ها را حمایت کند. این حمایت‌ها هم می‌تواند مشاوره‌های فنی و کارشناسی باشد و هم می‌تواند تسهیلاتی از طریق بانک‌ها برای تامین سرمایه در گردش آنها پرداخت شود.
حاج‌اسماعیلی عنوان می‌کند: توجه کنید بنگاه‌ها به دلیل آسیب‌های زیادی که دیدند، می‌توانند از معافیت‌های مالیاتی و بیمه‌ای استفاده کنند. بنابراین این وجوه را دولت برای حمایت از بنگاه‌ها باید مدنظر قرار دهد.
وی تصریح می‌کند: اقدام دیگری که دولت می‌تواند برای اشتغال‌زایی انجام دهد، این است که منابع آبی خوبی در سال‌جاری ذخیره کردیم؛ با وجود این‌که برخی از استان‌ها دچار آسیب شدند. این منابع آبی برای کشاورزی بسیار مستعد است و می‌توانیم در حوزه کشاورزی شغل ایجاد کنیم. بنابراین رویکرد دولت از ایجاد شغل باید به سمت بخش کشاورزی برود و بتواند با مشاوره‌های خوب، امکان استفاده از منابع آبی را برای کشاورزان فراهم کند؛ این می‌تواند هم جنبه صادراتی و هم باعث رفع نیازهای داخلی شود.
این کارشناس بازار کار متذکر می‌شود: سومین توصیه من به دولت در حوزه اشتغال‌زایی، اعزام نیروی کار به خارج از کشور مدنظر قرار گیرد. این ظرفیت بسیار خوبی است که در قانون کار آمده و در عین حال، ما نتوانستیم بعد از برجام به درستی در تعامل با کشورهای خارجی برای اعزام نیروی کار اقدام کنیم.
حاج‌اسماعیلی می‌افزاید: در حال حاضر برخی از کشورهای اروپایی دچار کمبود نیروی کار هستند. وقتی ایران نیروی کار ماهر دارد، چرا مذاکره برای اعزام نیروی کار صورت نمی‌گیرد. این موضوع هم در کاهش بیکاری و هم در ارزآوری برای کشور اثر دارد.
وی خاطرنشان می‌کند: موضوع دیگر، گردشگری است. گردشگری در کشور آسیب ندیده و کمترین بخشی که تحریم‌ها دچار آسیب شده، گردشگری است. ما می‌توانیم از این ظرفیت استفاده کنیم و تلاش کنیم گردشگران خارجی به کشور بیایند، زیرا برای ما ارزآوری دارد.
این کارشناس بازار کار می‌گوید: توصیه من این است که به جای این‌که دولت شعارهای تکراری قبلی را بدهد، به صورت جدی رویکرد خود را به سمت اشتغال تغییر دهد./خبرآنلاین
