پنجمین روز اسفندماه، روزی است که در تقویم رسمی ایران به روز مهندس نامگذاری شده است و علت آن هم بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی، یکی از شاعران، فیلسوفان، متکلمان، فقیهان، دانشمندان، ریاضیدانان و منجّمان ایرانی است که در سده هفتم زندگی می کرده است.
در این روز بزرگداشت ها و همایش های مختلفی برگزار می شود و مقام مهندسان گرامی داشته می شود.
خواجه نصیرالدین طوسی
ابو جعفر محمد بن محمد مشهور به خواجه نصیرالدین طوسی در پنجمین روز از اسفندماه سال ۵۹۷قمری در شهر طوس متولد شد.
او علوم عقلی و نقلی و حکمت مشاء را آموخت و سپس به فراگیری ریاضیات، فقه، فلسفه، نجوم و ادبیات پرداخت و روند فراگیری اش به گونه ای بود که توانست در علوم روز آن زمان به مرحله استادی دست یابد.
پس از این که سپاه چنگیزخان مغول حمله کرد، خواجه نصیرالدین طوسی به قلعه اسماعیلیه رفت و در آن جا پناه گرفت و در آن جا و با آن شرایط به تألیف و نگارش پرداخت و پس از این که سپاه مغول توانست بر اسماعیلیان فائق آید او نزد هولاکوخان که فرمانده مغول در آن زمان بود رفت و به دلیل اعتبار و نفوذی که در آن جا داشت از به قتل رساندن مردم و دانشمندان وقت و همچنین ازبین بردن آثار علمی و فرهنگی و همچنین غارت کردن روستاها و شهرها ممانعت و جلوگیری کرد.
پس از این که بغداد فتح شد و عباسیان سقوط کردند، خواجه نصیرالدین طوسی به یک مأموریت دست یافت و آن هم ایجاد رصدخانه مراغه بود و او برای این کار برخی از ریاضیدانان زمان که افراد بزرگی بودند را دور هم جمع کرد و در سال ۶۵۷قمری یک رصدخانه را احداث کرد.
یکی از ویژگی های خوب این کار خواجه نصیرالدین طوسی این بود که توانست عالمان بزرگ آن زمان را در یک مکانی گردهم آورده و به ایجاد یک کتابخانه ی بزرگی در محل رصد خانه مراغه بپردازد.
خواجه نصیرالدین طوسی برای این که کتاب های موردنظر را فراهم کند کتاب هایی از بغداد، شام، شمال آفریقا و اطراف ایران را تهیه کرد و این کتابخانه بیش از ۴۰۰هزار جلد کتاب را در بر گرفت و پس از آن بود که وی تمام عمر خود را وقف علم کرد و در این حیطه تلاش های بی شائبه ای نمود.
خواجه نصیرالدین طوسی خود را محدود به یک علم نکرد؛ به طوری که یکی از بزرگترین افرادی بود که کلام شیعه را بنیان نهاد و علاوه بر تأکید ابن سینا، مشکلات را تشریح کرد.
او به نگارش و تألیف آثار متعددی در علوم مختلفی پرداخته است که از جمله آن ها می توان به اخلاق ناصری، زیج ایلخانی، اساسُ الاقتباس، تجرید العقاید، اوصاف الاشراف، تذکره نصیریه و... اشاره کرد و او در حوزه های دیگری همچون اصول دین، منطق، نجوم، عروض، هندسه، شعر و... تألیفاتی داشته است.
سرانجام، خواجه نصیرالدین طوسی پس از تلاش ها و فعالیت های علمی بسیاری که انجام داد در سال ۶۷۲هنگامی که هفتاد و پنج ساله بود درگذشت و مزار او در کاظمین می باشد.
مفهوم مهندسی
در ابتدا، مهندس فردی بود که به رانندگی ماشین های نظامی می پرداخت اما در قرن شانزدهم بود که مفهوم مهندس تغییر کرد و شکل غیرنظامی گرفت و او فردی بود که پل ها و جاده هایی را ساخت و این مفهوم گسترده تر شد تا جایی که در کشورهای دیگری چون انگلیس و دیگر کشورها هم استفاده شد.
مهندس کیست؟
مهندس فردی است که در یکی از رشته های مهندسی تحصیل و سعی می کند یک عملی را از مفهومی به وجود بیاورد و در رشته تخصصی خود به صورت حرفه ای به فعالیت بپردازد که مهندسان از علومی مثل فناوری، ریاضیات و همچنین از دانش برای حل کردن مسائلی که کاربردی هستند، استفاده می کنند.
