سلام نو _ سرویس گردشگری: مسجد جامع میبد یزد از چندین مسجد تشکیل شده است که هر بیننده و گردشگری را با فضای معماری متنوع و گوناگون رو به رو می سازد.
این عمارت از جمله مساجد ایوان دار استان یزد است که این طرح در این استان بسیار رایج است و در بسیاری از مساجد دیگر استان یزد مشاهده می شود.
قدمت این مسجد به سده دوم هجری برمی گردد و قابل قیاس با بسیاری از مساجد صدر اسلام در ایران است. پر رونق ترین دوره حیات مسجد سده های ۷-۹ هجری قمری است.
گرمخانه مسجد با معماری آل بویه و ایوان و گنبد اصلی آن با معماری آل مظفر (که مرکز حکومت ایشان از ابتدا در میبد بوده است) از فضاهای شاخص این مسجد است.
قدیمیترین بخش بازمانده این مجموعه ساختمانی خشتی و گلی است که به مسجد حسنی معروف است. مسجد جامع میبد با شماره ۱۳۴۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
میبد، شهری تاریخی در دل کویر است که باستان‌شناسان قدمت آن را حدود ۷۰۰۰ سال تخمین زده اند.
در این شهرستان، علاوه بر نارین قلعه میبد که از کهن ترین مناطق تجمع و سکونتگاه بشر در استان یزد است، عمارات ارزشمند دیگری همچون برج کبوترخان، آتشکده حسن‌آباد، مجموعه کاروانی رباط، پیر چراغ و مسجد جامع میبد، به عنوان سندی تاریخی، بخش عظیمی از فرهنگ، تمدن و هویت این خطه از کشور را در بر گرفته اند. بافت تاریخی میبد بسیار زیبا و دلنشین است.
آشنایی با مسجد جامع میبد
مسجد جامع شهرستان میبد از تعدادی مسجد تشکیل شده است که با توجه به معماری هر بخش می‌توان با فضاهای متنوعی روبه‌رو شد.
بر اساس مستندات تاریخی، این بنای کهن یکی از قدیمیترین مساجد تمدن اسلامی محسوب می‌شود که سازندگان آن، پیکر و پایه‌های نخستین ساختمان را در قرن دوم هجری بنا نهادند.
به مرور زمان، معماران و طراحان دوران گذشته اقدام به ترمیم یا الحاق بخش‌های مختلف آن کردند تا مسجدی با معماری، ساختار و ترکیب کنونی برای آیندگان به یادگار بماند.
از مهمترین ویژگی‌های این عمارت می‌توان به دوران اوج استفاده از آن اشاره کرد که طبق کاوش‌های باستان‌شناسان، به قرون هفتم تا نهم هجری قمری می‌رسد.
در این زمان، گرمخانه مسجد توسط هنرمندان حکومت آل بویه، ایوان و گنبد اصلی آن به‌وسیله استادکاران سلسله آل مظفر احداث شده‌اند.
از جمله اقداماتی که در ساخت‌وساز این عمارت ارزشمند صورت گرفته، تغییر طرح فضایی و نقشه اولیه مسجد جامع طی چندین قرن است.
بی‌شک با سیر تحولات اجتماعی و فرهنگی، بسیاری از علوم نیز دچار تغییر و تحولی اساسی شده که معماری ایرانی را نیز شامل می‌شود.
استادکاران و هنرمندان ایران زمین، با در نظر گرفتن شرایط مناسب برای رشدونمو اصول معماری، با ساخت‌وساز و انجام تغییراتی در شکل اولیه برخی از آثار دوران پیشین خود، گامی مهم در این زمینه برداشته‌اند.
مسجد جامع میبد یزد نیز از این قاعده مستثنا نبود و بارها مورد مرمت یا تغییر قرار گرفت؛ به‌گونه‌ای که نقشه اولیه‌ی مسجد از صورت شبستانس به مسجدی گنبدی شکل همراه با ایوان تغییر یافت و پس از آن به‌سمت غرب وسعت پیدا کرد.
این اقدام باعث شد تا صحن مسجد نسبت به قبل از فضای بیشتری برخوردار شود.
همچنین سازندگان و طراحان این مجموعه، مناره‌های رفیع و قطور را در قسمت پایانی شمال مسجد به آن اضافه کردند. این در حالی است که بسیاری از مورخان، دوران پس از قرن هفتم هجری را زمان اوج تغییرات ایجاد شده اعلام کرده‌اند.
معماری تماشایی مسجد جامع میبد
مسجد جامع میبد در یزد از چندین مسجد تشکیل شده که همین موضوع سبب شده گردشگران بیشتری برای بازدید از این بنای تاریخی به این شهرستان بیایند.
این عمارت از جمله مسجدهای ایوان دار استان یزد بوده که نقشه و طرح اجرا شده ی اینگونه بناها در این استان بسیار رایج و مرسوم است و در بسیاری از مساجد دیگر استان یزد مشاهده می‌شود.
مساحت این مسجد عظیم و باشکوه تاریخی حدود ۳ هزار متر مربع است و بخش‌هایی همچون گنبدخانه، چند شبستان از جمله شبستان زمستانه (گرمخانه) و شبستان تابستانه، ایوان، چندین ورودی، هشتی، مسجد حسنعلی، مسجد امام حسن (ع) و بخش های دیگری تشکیل شده است.
در سطح میانی که در واقع حیاط بنا به شمار می‌آید، می‌توان در بدنه های آن طرح طاق نما را که به دفعات تکرار شده است، مشاهده کرد.
- ایوان ها و شبستان ها
این مسجد به دلیل شبستان هایی که گرم خانه معروف بودند و از آن ها در فصل سرما استفاده می شد و همچنین ایوان های عظیمی که در که فصل های گرم نیز کاربرد داشته بهره می بردند. این دو قسمت از مهمترین و اصلی ترین قسمت های بنای تاریخی مسجد جامع میبد در یزد نیز بوده است.
- کتیبه های مسجد
یکی دیگر از قسمت های این مسجد که اهمیت بسیاری دارد در بخش در ورودی اصلی است که سردر نسبتا بلندی دارد و و همچنین و بر روی درب ورودی آن کتیبه ای از جنس چوب نیز ساخته شده است و تاریخی که بر روی آن حک شده است ۹۱۳ هجری قمری است.
کتیبه ی دیگری در پیکره ی درونی محراب این مجموعه وجود دارد که نام دوازده امام و همچنین تاریخ ۸۶۷ هجری قمری بر روی آن نیز حک شده است.
نظر شما