سلام نو – سرویس گردشگری: مصر باستان سرآغاز بسیاری از دانسته‌های ما درباره تاریخ دوران باستان و البته خانه بسیاری از افسانه‌ها و اسطوره‌های محبوب این روزها دنیا است؛ از فرعون‌های جادویی تا اهرام کشنده و البته دنیای پس از مرگ.
بخش مهمی از یافته‌ها ما از مصر باستان اما مدیون نگاه مصریان به مرگ و دنیای مردگان است. مصری‌های باستان به زندگی پس از مرگ اعتقاد داشتند، زندگی کاملا جسمانی. آنها معتقد بودند مرده به جهان زیرین می‌رود و برای این جهان زیرین نیاز به آماده سازی دارد. همین نگاه انگیزه اصلی خلق شاهکارهایی مثل هرم‌های حیرت‌انگیز مصری‌ها شدند، هرم‌هایی که مقبره فرعون‌ها و چهره‌های بلندمرتبه مصری بودند.
همین نگاه به مرگ باعث شد تا ما در اهرام و محل دفن جنازه بزرگان اشیا تاریخی بسیاری پیدا کنیم. از نقاب توت‌عنخ‌آمون که در مقبره این فرعون کشف شد تا بسیاری از اشیا ریز و درشت که اطلاعاتی جزئی درباره زندگی مصریان باستان در اختیار ما گذاشتند هم به لطف نگاه خاص مصریان به مرگ به دست ما رسیدند.
کتاب مردگان؛ راهنمای جامع مرگ!
همین نگاه باعث خلق متونی عجیب و جالب درباره مرگ، آداب مردن و زندگی پس از مرگ توسط مصری‌ها شد که این روزها عموما به عنوان کتاب مردگان شناخته می‌شوند. این مجموعه متون در آیین خاک‌سپاری مصریان مورد استفاده قرار می‌گرفت.
منشا کتاب مردگان را می توان در دوره پادشاهی جدید مصر باستان که از قرن شانزدهم قبل از میلاد تا قرن یازدهم قبل از میلاد جستجو کرد. این متون عمدتاً برای قشر سرآمد مصر، از جمله فراعنه، اشراف، و مقامات عالی رتبه، که به دنبال تضمین عبور موفقیت آمیز به زندگی پس از مرگ بودند، اختصاص داشت.
هدف کتاب مردگان محافظت از متوفی و راهنمایی او در سفر به زندگی پس از مرگ بود. این شامل طلسم‌ها، دعاها و آیین‌هایی برای کمک به متوفی جهت غلبه بر چالش‌هایی بود که با آنها روبرو می‌شد. این راهنما جایگاه متوفی در جهان مردگان یعنی قلمرو ازیریس، خدای مرگان، را تضمین می‌کرد.
طلسم‌های کتاب مردگان طیف وسیعی از موضوعات، از جمله محافظت در برابر ارواح خبیث، دستورالعمل‌هایی برای خواندن وردهای جادویی، و شرح فرآیند قضاوت در تالار ماعت، ایزدبانوی داوری، را شامل می‌شود. اعتقاد بر این بود که این طلسم ها دانش و قدرت لازم را برای غلبه بر موانع و دستیابی به قضاوت مطلوب از سوی خدایان فراهم می‌کند.
تصاویر نقش مهمی را در کتاب مردگان ایفا می‌کردند و ما نگاره‌هایی دقیق را همراه با متن می‌بینیم. این تصاویر صحنه‌هایی از اساطیر مصر، آیین‌ها و تصاویر خدایان را نشان می‌دهد.
کتاب مردگان همچنین بر اهمیت شیوه‌های دفن صحیح و حفظ بدن فیزیکی تأکید کرد. این کتاب بر نیاز به مومیایی کردن، قرار دادن ورد های محافظ در بسته‌بندی‌ها و گنجاندن اقلام و هدایایی خاص برای حمایت از متوفی در زندگی پس از مرگ تاکید کرد. این جزئیات به ما نشان می‌دهد که نگاه مصری‌ها به مرگ و دنیای پس از مرگ تا چه اندازه مادی و خاص بوده.
در حالی که متون موجود در کتاب مردگان از نظر محتوا مشابه بودند، هر طومار برای هر فرد شخصی‌سازی و با طلسم‌های خاصی سفارشی‌سازی می‌شد تا متناسب با نیازهای آنها باشد. سطح جزئیات و پیچیدگی بسته به ثروت و موقعیت اجتماعی متوفی متفاوت بود.
کشف و رمزگشایی کتاب مردگان، اطلاعات قابل توجهی در مورد اعتقادات مذهبی مصر باستان و مفهوم زندگی پس از مرگ ارائه کرده است. محققان و مصر شناسان متون را با دقت ترجمه و مطالعه کرده‌اند و با کیهان شناسی پیچیده، آیین های مذهبی و رابطه پیچیده بین زنده ها و مردگان در مصر باستان آشنا شدند.
کتاب مردگان معمولاً با خط هیروگلیف یا هیراتیک روی طومار پاپیروس نوشته می‌شد و اغلب با نگاره‌هایی که متوفیان و سفر آنها به زندگی پس از مرگ را به تصویر می‌کشید، نشان داده می‌شد.
مشهورترین کتاب مردگان
نمونه هایی در موزه ها
بیشتر نسخه‌های کتاب مردگان مصری در موزه بریتانیا نگهداری می‌شوند. برخی از مشهورترین نسخه‌های کتاب مردگان شامل این موارد می‌شود:
- پاپیروس آنی، موزه بریتانیا
- پاپیروس هونفر، موزه بریتانیا
- پاپیروس بینوزم دوم یا پاپیروس کمپل، موزه بریتانیا
- کتاب مردگان موجود در موزه آگوست کستنر در هانوفر، آلمان
- کتاب مردگان آمنمهات، موزه سلطنتی انتاریو
- کتاب مردگان قنا، موزه لیدن، هلند
- کتاب مردگان، موسسه هنر شیکاگو
- پاپیروس جوزف اسمیت
اولین کتاب مردگان
کتاب مردگان به شکلی که امروز می‌شناسیم برای اولین بار در تبس در آغاز دوره میانی دوم، در حدود ۱۷۰۰ قبل از میلاد شکل گرفت. اولین مورد شناخته شده طلسم‌های موجود در کتاب مردگان مربوط به تابوت ملکه منتوهوتپ، از سلسله شانزدهم است، جایی که طلسم‌های جدید در میان متون قدیمی شناخته شده از متون هرم و متون تابوت گنجانده شده است. برخی از طلسم هایی که در این زمان معرفی شدند، منشأ قدیمی‌تری دارند و صدها سال قبل از آن توسط پادشاهان استفاده می‌شدند.
در سلسله هفدهم مصر، کتاب مردگان نه تنها برای اعضای خانواده سلطنتی، بلکه درباریان و سایر مقامات نیز رواج یافت. در این مرحله، طلسم‌ها معمولاً بر روی کفن‌های کتانی که به دور مردگان پیچیده می‌شد، نوشته می‌شدند، اگرچه گاهی اوقات روی تابوت‌ها یا روی پاپیروس نیز درج می‌شدند.
در دوره میانی سوم، کتاب مردگان با خط هیراتیک و همچنین هیروگلیف سنتی ظاهر شد. طومارهای سلسله مراتبی نسخه ارزان‌تری بودند که در ابتدا به غیر از یک تصویر، فاقد تصویر بودند و بر روی پاپیروس‌های کوچک‌تر تولید می‌شدند. در همان زمان، بسیاری از تدفین ها از متون تشییع جنازه اضافی استفاده می کردند.
در طول سلسله های ۲۵ و ۲۶، کتاب مردگان به روز شد و ضمن تجدید نظر دوباره استاندارد شد. طلسم‌ها برای اولین بار مرتب و شماره گذاری شدند. این دوره تحت عنون کتاب مردگان دوره سائیت شناخته می‌شود.
در دوره متأخر و دوره بطلمیوسی، کتاب مردگان همچنان بر اساس بازخوانی سائیت است، اگرچه در اواخر دوره بطلمیوسی کتاب مردگان به طور فزاینده‌ای به اختصار خلاصه می شد. متون جدید تشییع جنازه ظاهر شد، از جمله کتاب تنفس و کتاب عبور از ابدیت. آخرین استفاده از کتاب مردگان در قرن اول قبل از میلاد بود، اگرچه برخی از نقوش هنری برگرفته از آن در زمان رومیان نیز مورد استفاده قرار می گرفت.
کاشف و مترجم کتاب مردگان کیست؟
کتاب مردگان در اوایل قرون وسطی کشف و شناخته شد، بسیار قبل از آن که بتوان محتوای آن را ترجمه کرد. از آنجایی که این کتاب در مقبره ها یافت می‌شد، بسیاری آن را کتابی مذهبی و معادل انجیل می‌پنداشتند.
در سال ۱۸۴۲ کارل کارل ریچارد لپسیوس مصر شناس برجسته اهل پروس و یکی از بنیان‌گذاران باستان‌شناسی نوین ترجمه‌ای از نسخه خطی کتاب مردگانی مربوط به دوران بطلمیوسی را منتشر کرد و نام "کتاب مردگان" (das Todtenbuch) را برای آن ابداع کرد. او همچنین سیستم شماره گذاری طلسم را معرفی کرد که هنوز در حال استفاده است و ۱۶۵ طلسم مختلف را شناسایی کرد.
لپسیوس ایده چاپ مقایسه‌ای کتاب مردگان را با تکیه بر تمام نسخه های خطی مرتبط ترویج کرد. این پروژه توسط ادوارد نویل انجام شد و در سال ۱۸۷۵ شروع و در سال ۱۸۸۶ به پایان رسید و یک اثر سه جلدی از این کار منتشر شد.
نظر شما