بازدید از قلعه مانداگارانا آذربایجان شرقی را از دست ندهید

سلام نو _ سرویس گردشگری: قلعه مانداگارانا در قسمت شرقی شهر مرند واقع شـده است.

آثار بجای مانده از آن نشان میدهد که این قلعـه در هزاره چهارم قبل از میلاد یعنی ۶۰۰۰ سال پیش بنا گردیده است.

لادیمیرمینورسکی این قلعه را ازنوع قلعه های خشتی او را رکویی میداند که در حمله سارگون دوم پادشاه آشور تخریب شده است.

ویلیاطرجکسون امریکائی نیز قلعه مرند را باقیمانده یکی از آتشکده های دوره ساسانی می شمارد و می گوید که مرند روزگاری در عهد ساسانیان پایتخت شهرستان (واسپورگان) بوده است.

واژه گول تپه که به این قلعه اطلاق می شود شکل پهلوی و آذری گل فارسی است که معنای آتش وافگر آتش و شعله آتش دارد و کول در ترکی به معنی خاکستر و در کردی به معنی آتش است.

سیر تاریخی قلعه مانداگارنا

قلعه مانداگارنا یکی از جاهای دیدنی مرند است که به‌عنوان قلعه نیز شناخته می‌شود و قدمت آن به حدود ۶۰۰۰ سال قبل یعنی هزاره‌ چهارم پیش از میلاد می‌رسد.

در واقع، از بزرگ‌ترین نشانه‌های قدمت شهر مرند، وجود بقایای این تپه باستانی است که برخی احتمال می‌دهند، از بقایای یکی از ۲۲ قلعه خاکی اورارتویی باشد که در حملات پادشاه آشور (سارگون دوم) تخریب شده است.

لادیمیرمینورسکی نیز آتشکده مانداگارانا را از نوع قلعه‌های خشتی اورارتویی می‌داند و معتقد است که در زمان حمله سارگون دوم، پادشاه آشور به مرند تا حدی ویران شد.

جالب اینکه تاریخ‌شناسان بزرگی همچون هرودوت، گرنفون و بطلمیوس در ۲,۲۰۰ سال پیش، از مرند با نام مانداگارانا یاد کرده‌اند. بنابراین، به‌نظر می‌رسد مرند نام خود را از آتشکده‌ مانداگارنا یا مانداگارانا گرفته باشد.
حدود ۱۰۰ سال پیش ویلیامز جکسون، باستان‌شناس و جهانگرد آمریکایی از تپه‌ آتشکده‌ای یاد کرد و گفت که مرند در دوره‌ ساسانیان رونق فراوانی داشته و پایتخت واسپورگان بوده است. وجود بقایای آتشکده در تپه‌ خاکستری تاییدی بر این نظر محسوب می‌شود.

آقای مهندس فرخ زمانی آشتیانی، دانش‌آموخته آلمان و یکی از طراحان شهرسازی، نتایج تحقیقات خود را راجع به این قلعه گفته است:

این مکان شاید تنها جایی باشد که به‌صورت یک موزه طبیعی آثار سه تمدن را در دل خود دارد؛ اما متاسفانه اکنون به‌صورتی متروک و بی‌ارزش و بدون استفاده توریستی و علمی مانده است.

در جوار شهر مرند که به شهر نوح نیز موسوم است، تپه‌ای قرار دارد که قدمت تمدن این منطقه را ثابت می‌کند.

در این محل آثار تمدن‌های یخبندان «عصر حجر پیر»، تمدن پس از آخرین دوره یخ تمدن قبل از تاریخ «عصر حجر جوان» و تمدن برنز وجود دارد و به نظر اینجانب بسیار به جا است که از سوی زمین‌شناسان ایرانی مورد بررسی و کاوش قرار گیرد.

تا سال‌های ۱۳۵۴-۱۳۵۵ هجری شمسی در قسمت غربی قلعه، برکه کم‌آبی وجود داشت که سطح آن پر از نی‌های خودرو بود. همیشه روی آب برکه، لایه‌ای روغنی قرار داشت که مردم بومی عقیده داشتند، قلعه مانداگارانا روی میدان نفت قرار دارد و این لایه‌های روغنی علائم آن هستند.

طی چند سال گذشته سخن از تبدیل محوطه‌ قلعه‌ مانداگارنا به منطقه‌ ویژه‌ گردشگری به میان آمده است. قدمت ۶ هزار ساله‌ این قلعه یا آتشکده می‌تواند گردشگران زیادی را به سوی خود جذب کند و موجب رونق بیشتر منطقه شود. این اثر در تاریخ یک فروردین ۱۳۴۷ هجری شمسی با شماره ثبت ۷۸۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

بازدید از قلعه مانداگارنا

قلعه مانداگارانا مرند در قسمت شرقی شهر مرند استان آذربایجان شرقی واقع شـده است که آثار بجا مانده از آن نشان می‌دهد که این قلعه در هزاره چهارم قبل از میلاد یعنی ۶۰۰۰ سال پیش بنا گردیده است.

ولادیمیرمینورسکی این قلعه دیدنی مرند را از نوع قلعه های خشتی می‌داند که در حمله سارگون دوم پادشاه آشور تخریب شده است.

ویلیاطرجکسون آمریکایی نیز قلعه مانداگارانا مرند را باقیمانده یکی از آتشکده های دوره ساسانی می‌داند و می‌گوید که مرند روزگاری در عهد ساسانیان پایتخت شهرستان (واسپورگان) بوده است.

واژه گول تپه که به این قلعه اطلاق می‌شود، شکل پهلوی و آذری گل فارسی است که معنای آتش وافگر آتش و شعله آتش دارد و کول در ترکی به معنی خاکستر و در کردی به معنی آتش است.

منطقه وسیعی است که در پشت گورستان عمومی باغ رضوان مرند در داخل باغ های مشجر قرار دارد که در اثر خاکبرداری وسیع جهت کود باغات و کف کوره های آجرپزی، از صورت یک تپه مرتفع بصورت یک گودال وسیع در آمده است.

این منطقه نزدیک رودخانه زیلبر واقع است و ثابت کننده حرف پدرانمان که عقیده دارند زمانی رودخانه زیلبر از وسط شهر مرند می‌گذشته است که با تخریب مرند قدیم در اثر سیل یا جنگ و یا زلزله، باقیمانده اهالی مرند از دامنه‌های کوه سانبوران به طرف دامنه های کوه میشو نقل مکان کرده‌اند و این آتشکده به مرند قدیم تعلق دارد.

خوشبختانه طی چند سال گذشته سخن از تبدیل محوطه‌ قلعه‌ مانداگارنا به منطقه‌ ویژه‌ گردشگری به میان آمده است، چرا که قدمت ۶ هزار ساله‌ این قلعه یا آتشکده می‌تواند گردشگران زیادی را به سوی خود جذب کند و موجب رونق بیشتر منطقه شود.