سلام نو _ سرویس گردشگری: آبادان در ۱۲۹۱ به یکی از قطب‌های خاورمیانه تبدیل شد.
به دنبال ایجاد فرصت‌های شغلی در این شهر، انگلیسی‌ها، هندی‌ها و پاکستانی‌ها راه آبادان را در پیش گرفتند.
بسیاری از این افراد مسلمان بودند.
در نتیجه مسجدی بزرگ با نام مسجد رنگونی ها در آبادان ساخته شد.
گچبری‌ها و نمای کلی این مسجد تفاوت زیادی با معماری ایرانی دارد.
مسجد رنگونی‌ها بیشتر به سبک‌وسیاق مسجدهای هندی ساخته شده است.
این شرایط باعث شده تا مسجد رنگونی‌ها به جاذبه‌ای متفاوت در بین دیگر جاهای دیدنی اطراف اهواز تبدیل شود.
مسجد رنگونی‌ها حدود ۱۴۰ کیلومتر از مرکز شهر دورتر است. این فاصله در عرض ۲ ساعت طی می‌شود.
سیر تاریخی مسجد رنگونی ها
مسجد رنگونی‌ها در آبادان، خیابان امام خمینی، روبه‌روی انبار دارویی پالایشگاه قرار دارد.
نام آبادان گره‌ی همیشگی با صنعت نفت خورده است. بسیاری از بناها، رخدادها و یادگارهای آبادان به‌شکلی با وجود پالایشگاه نفت ارتباط دارند.
مسجد رانگونی‌ها یا آن‌گونه که آبادانی‌ها می‌گویند، رنگونی‌ها، با معماری هندی و به همت رانگونی‌های اهل برمه در آبادان ساخته شده است.
اما میان آبادان تا هند و رانگون که فاصله فراوان بود!
ماجرا از این قرار بود که بعد از پیدا شدن نفت در مسجدسلیمان، باید پالایشگاهی ساخته می‌شد.
پیشنهاد انگلیسی‌ها مدل پالایشگاه برمه بود که قبلا تجربه همکاری با آنها را داشتند.
آبادان در استان خوزستان برای ساخت پالایشگاه انتخاب شد؛ زیرا در کنار رودخانه کارون قرار داشت و می‌شد اسکله‌ای برای صادارات نفت در کنار آن ساخت.
بنابراین، انگلیسی‌ها تعدادی از مهندسان و کارگران برمه‌ای را به آبادان آورده بودند تا از تجربه آنها در صنعت نفت بهره ببرند.
هنگامی که پالایشگاه آغاز به کار کرد، افراد زیادی از شهرها و کشورهای گوناگون به این شهر مهاجرت کردند.
بخشی از این مهاجران نیز از کشورهای هند، پاکستان و برمه بودند که اکنون میانمار نامیده می‌شود.
مسجد رنگونی‌ها در همان زمان، نزدیک پالایشگاه و با کمک مالی آن برای مسلمانان مهاجر رانگون ساخته شد.
ساخت این بنا از سال ۱۲۹۱ پایه‌ریزی شد و حدود هفت سال ادامه داشت و بالاخره در سال ۱۲۹۹ به پایان رسید.
معماری منحصر به فرد مسجد رنگونی ها
همانگونه که اشاره کردیم، این مسجد ویژگی های معماری هندی را در خود دارد و نمایشی از فرهنگ این مردمان در ایران محسوب می شود. بنای مسجد، آجری است و از ملات آهک و گل محکم در ساخت آن استفاده شده است.
می گویند که سازندگان، برخی مصالح مورد نیاز برای ساخت این مسجد از جمله رنگ‌های به کار رفته در نقش و نگارها، را از هند تامین کرده و در بنا به کار برده اند.
ساخت دو تونل هوا در زیر ساختمان مسجد یکی از شگفتی های آن است که از نفوذ رطوبت زمین به پایه‌های مسجد جلوگیری می کند. این مسجد دارای شبستان، حیاط اصلی و مأذنه است.
در پیشانی سازه نقشینه‌ای مزین به آیه بسم الله الرحمن الرحیم و عباران لااله الا الله و محمدا رسول الله به چشم می خورد و در ادامه آن نام خلفای راشدین آمده است.
خلفای راشدین اصطلاحی است که مسلمانان سنی برای اشاره به افرادی که پس از مرگ محمد (ص) به خلافت رسیدند، استفاده می کنند که عبارتند از: ابوبکر، عمر، عثمان و علی (ع).
۱- ورودی و حیاط
مسجد رنگونی ها ۳ دَر دارد که پس از عبور از آنها و در ابتدای ورود به مسجد، بنای گنبدی شکلی از جنس سیمان به چشم می خورد.
در دو طرف این بنا، پلکانی دیده می شود که موذن به هنگام اذان از طریق آنها به بالای بنا می رفته و بانگ اذان سر می داده است.
در حیاط مسجد قسمتی به عنوان وضوخانه وجود دارد که منابع و شیرهای آب برای عبادت کنندگان در آن بوده تا به وسیله آنها وضو بگیرند و آماده برپایی نماز شوند.
۲- سقف مسجد
چهار گنبد کوچک بر فراز این بنا خودنمایی می کنند و دو مناره نیز در کنار آنها دیده می شوند. جالب ترین نکته معماری این بنا در سقف آن نهفته است. این قسمت از مسجد تشکیل شده از: لوله‌های نفت در نقش تیرهای اصلی، ریل راه آهن در نقش تیرهای فرعی و آرماتور (میل گرد).
شگفتی دیگر سقف بنا، یکپارچگی و هماهنگی سازه در مقابل تحمل تیرهاست تا جایی که پس از اصابت خمپاره به سقف شبستان، تنها یک سوراخ حدود ۷۰ سانتی‌متری در مرکز و یک سری ترک در تیزه قوس‌ها پدید آمد و آسیب جدی دیگری مشاهده نشد.
۳- تزیینات مسجد
تزیینات مسجد رنگونی‌ها نیز برگرفته از تزیینات معابد هندی است و در آن نقش و نگارهای برجسته و رنگارنگ دیده می شود.
این تزیینات به گچ‌بری برهشته شبیه هستند؛ اما با سیمان انجام شده اند و می توان نام سیمان بری را بر آنها گذاشت.
گچ بری برهشته بسیار برجسته تر از سایر انواع گچ بری هاست به صورتی که قسمت‌های گچ بری شده کاملا برآمده و بیرون زده هستند.
نکته جالب توجه دیگر در تزیینات مسجد رنگونی ها استفاده از آینه در میان آنهاست که بیشتر در کاخ‌ها، مقبره ها و امامزاده های ایران به چشم می خورد.
مسجد رنگونی ها چندین ستون و پنجره گنبدی شکل دارد و شکل ها و علامت ها و گل های موجود بر ستون ها همگی حالت هایی از عبادت و محبت انسان نسبت به خدا و الهیات را به نمایش می گذارند.
در قسمت هایی از دیوارهای مسجد نیز گل و بوته های برجسته ای به چشم می خورد که جنس آنها از مصالح بسیار مقاوم است و با وجود قدمت زیاد مسجد همچنان سالم به نظر می رسند.
ظرافت، استحکام و چشم نوازی این تزیینات نشان می دهد که اشخاص کاردان و ماهری آنها را طراحی و پیاده کرده اند.
نظر شما