سلام نو _ سرویس گردشگری: آندره‌گدار باستان‌شناس بزرگ، روی این چهارطاقی تحقیقاتی انجام داد. مطابق تحقیقات وی، چهارطاقی خیرآباد در مسیر جاده تاریخی و باستانی فارس به خوزستان قرار دارد. گدار این راه را که چهارطاقی مشرف بر آن است، جاده شاهی می‌داند.
طول اضلاع بیرونی چهارطاقی ۱۱٫۰۷ متر، ابعاد درونی زیر گنبد ۶٫۲۶ متر، ارتفاع طاق‌ها تا زیر قوس ۴٫۵ متر، ارتفاع تا منشوری از کف ۶٫۷۰ متر و از کف تا آخرین نقطه باقی مانده به گنبد ۹٫۲۰ متر است. طول هر ستون یا پایه طاق ۳٫۶۰ متر و جنس بنا از سنگ و گچ است. گنبد این بنا به شکل گردچین ساخته شده و پایه‌های آن با سنگ‌های چکش‌کاری شده و فضای زیر گنبد با خطوط هندسی ساده تزیین شده‌اند.
آشنایی با چهار طاقی خیر آباد
بیشتر آثار به جای مانده در طول تاریخ، بناهایی به صورت چهارطاقی یا چهار تاقی هستند که با توجه به شکل مربعی آن و اینکه چهار پایه دارد به آن این اسم را لقب داده‌اند. چهار طاقی‌های ایران بسیار کم نیستند، یکی از این بناهای چهارتاق واقع در سرزمینمان، چهار طاقی خیرآباد نام دارد که در شهرستان گچساران قرار گرفته است.
اگر گذرتان به استان کهگیلویه و بویراحمد افتاد، حتما بازدید از جاهای دیدنی گچساران همچون چهارطاقی خیرآباد را از دست ندهید. به هنگام بازدید از این بنای تاریخی، معماری اصیل و کاملا ایرانی را می‌بینید که نشان از تاریخچه غنی این دیار در طول تاریخ دارد.
این اثر با ارزش که قدمتش به دوران پادشاهی ساسانیان می‌رسد با گذشت سال‌ها از زمان ساختش هنوز هم بقایایی از آن دیده می‌شود و امروزه به‌عنوان یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری در استان کهگیلویه و بویراحمد شناخته می‌شود.
گردشگران با حضور در این منطقه، علاوه بر تماشایِ معماری چهار طاقی خیرآباد، می‌توانند به گشت و گذار میانِ طبیعت اطراف این اثر کهن بپردازند و لحظاتی خاطره‌ساز را برای خود و همراهانشان رقم بزنند، حین گشتی که بین دشت سرسبز این بنا می‌زنند، گل‌های زیبایی را مشاهده خواهند کرد که می‌تواند برای عاشقان طبیت منطره‌ای تماشایی را خلق کند.
چهارطاقی ها همانطور که از نامشان مشخص است از چهار ستون که طاقی بر روی آنها قرار دارد تشکیل شده اند. چهار طاقی خیرآباد نیز دارای چهار ستون است که طول این ستون ها از بیرون برابر با ۱۱٫۰۷ و از داخل که به زیر سقف می رسد ۶.۲۶ متر است.
مساحت این بنا ۱۲۰ متر مربع می شود و سقف آن به صورت گنبدی شکل و بالاترین قسمت آن از سطح زمین ۹.۲۰ متر فاصله دارد. گنبد بنا را به صورت گرد چین ساخته اند در این حالت چیدن رگه های آجر متمایل به مرکز گنبد است و به صورت شعاعی چیده می شود.
پایه‌های آن با سنگ‌های چکش کاری و فضای زیر گنبد با خطوط هندسی ساده تزیین شده‌اند. برای ساخت این بنا از سنگ، گچ و لاشه استفاده کرده اند که سبب استحکام این بنا طی چندین هزار سال شده است.
مشخصات جالب چهار طاقی خیر آباد
چهارطاقی یا چهارتاقی، در معماری به کالبدی با زمینه چهارگوش و پوشش گنبدی، متشکل از چهارپایه و یک طاق گنبدی روی آن، با چهار ورودی طاق‌دار گفته می‌شود. چهارطاقی را چهاردر، چهارقاپو و چهار دروازه نیز نامیده‌اند.
چهار طاق یک نقش مربع دارد و عناصر اصلی تشکیل‌دهنده آن عبارتند از: یک جرز در هر یک از چهار گوشه نقشه مزبور، چهار قوس که چهار جرز را به هم متصل می‌کند، یک گنبد که به کمک یک گوشواره در بالای قوس‌ها ساخته می‌شود و یک درگاه که در هر یک از چهار ضلع بنا پس از خاتمه کار وجود دارد.
کاربرد چهارطاقی در معماری غیرمذهبی، در ایجاد برخی سازه‌ها و بناها اغلب تشریفاتی است، از جمله این نوع تشریفات را در برپایی موقت چهارطاق به‌عنوان بخشی از آذین‌بندی در جشن‌ها را می‌توان دید.
چهارطاقی خیرآباد در ساحل رود خیرآباد و در کنار بازمانده‌های پل ساسانی خیرآباد قرار دارد. هر چهارپایه و چهارطاق این بنا سالم هستند، اما گنبد بنا در طول زمان فرو ریخته و از بین رفته است. مصالح اصلی به کار رفته در ساخت این بنا، سنگ، گچ و لاشه است که در طول صدها سال گنبد بزرگ و حجیم بنا را حفظ کرده است.
چهارطاقی خیرآباد با چهار فیل‌گوش پوشیده و طاق روی آن احیا شده است. علاوه بر این، در اطراف چهارطاقی، تاسیسات دیگری نیز دیده می‌شود.
همچنین در بررسی‌های باستان‌شناسی روی تپه اطراف، در عمق حدود ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متری تپه‌ها، سوخته‌هایی بدست آمده که به نظر می‌رسد علاوه بر آتشکده چهارطاقی و انجام مراسم مذهبی در آن، بر فراز تپه‌ها نیز گودال‌هایی برای افروختن آتش تعبیه شده است.
برای اینکه بتوان از این بنا دیدن کردن باید به روستای خیرآباد، که در فاصله ۶۰ کیلومتری از مرکز شهرستان قرار دارد، بروید. برای اینکار هم می توانید از وسایل حمل و نقل عمومی درون استانی و هم خودرو شخصی استفاده کنید. هر چند خودرو شخصی می تواند راحت تر و سریع تر باشد.
اگر قصد تماشای این بنای تاریخی را دارید باید بدانید که هزینه برای این کار نیازی نیست بپردازید. اگر به این منطقه سفر کردید به هیچ عنوان دیدن این بنا را فراموش نکنید. در ضمن می توانید از پل های قدیمی نزدیک آن بازدید به عمل آورید و زمانی را در طبیعت زیبای آن به گردش بپردازید.
نظر شما