سلام نو _ سرویس گردشگری: شوش یا شهر باستانی سوسا یکی از قدیمی ترین سکونتگاه های بشر در سراسر جهان است. این شهر بیش از ۶۰۰۰ سال قدمت دارد و در فهرست آثار ایران در یونسکو هم به ثبت رسیده است. بر اساس اسناد و مدارک باستان، شوش یکی از شهرهای اصلی ایرانیان بوده که شهرت آن به دلیل شکوه و عظمتش بوده است. در مجاورت این سکونتگاه، بقایای روستایی که قدمت آن به ۷۰۰۰ سال پیش باز می گردد، از دل خاک سر بر آورده است.
اولین تجمعات انسانی در منطقه شهر باستانی شوش
در اواسط هزاره پنجم پیش از میلاد مسیح، بیش از ۱۰۰ روستا در دشت خوزستان (جنوب غربی ایران امروزه) وجود داشتند. یکی از نمونه های برجسته در بین این روستاها، چغامیش در میانه این دشت است. ابتدا، این روستاها، با یکجانشین شدن عشایر و شروع کشاورزی و سفالگری، شکل گرفتند. هرچند این شهر در حاشیه دشت بود ، اما خیلی زود به مرکز آیینی منطقه تبدیل گشت.
شکل گیری شهر باستانی شوش، از روستایی در منطقه‌ای با مساحت تقریبی ده هکتار، در نزدیکی شاوور آغاز شد. در ابتدا جمعیت آن بیش از ۲۰۰۰ نفر بود. معماری به کار رفته در این منطقه، با معماری سومری ها متفاوت بود. در حقیقت، ویژگی های معماری عیلامی را داشت.
ساکنان اولیه، سکوی بزرگی را به عنوان مرکز روستا در نظر گرفتند. در نزدیکی این سکو، قبرستانی با تقریبا ۲۰۰۰ قبر وجود دارد. در هر یک از تابوت های این قبرستان، ظروف منقوش ساخته شده از گل یا قیر طبیعی، تعدادی تبر و یک آینه مسی وجود دارد.
شوش، شهر عیلامیان
شهر باستانی شوش ، بیش از هر دوره دیگری، به دوره عیلامیان نسبت داده شده است. کلمه عیلام، در زبان اهاالی بین النهرین، به معنای مردم کوه است. گمان می رود که دلیل این نامگذاری این است که ساکنان آن، قبل از مهاجرت به این منطقه، در کوه ها زندگی می کرده‌اند. آن ها تقریبا به مدت ۲۰۰۰ سال، از این شهر به عنوان پایتخت خود استفاده کردند.
از ۳۵۰۰ تا ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، تاثیر فرهنگ سومریان بر شهر باستانی شوش، از طریق سفال های چرخساز و تغییرات رخ داده در معماری در این منطقه، قابل مشاهده است. طی این دوره، جمعیت، رشد کرده و مبادلات تجاری رونق یافته بود. این امر آغازگر حسابداری و نوشتن بود. ویژگی دیگر این دوره، استفاده از مهر های صاف و استوانه ای، به منظور مشخص کردن هویت صاحبان آن ها بود.
در اواسط هزاره سوم پیش از میلاد، فرهنگ بین النهرین بر فرهنگ عیلامی غلبه کرد و شوش به یک شهر سومری تبدیل شد. در نتیجه، شاهزادگان انشان و نجیب زادگان دیگر با هم متحد شدند و سلسله جدیدی را به وجود آوردند.
هنر و معماری در نیمه دوم هزاره دوم
در این دوره، هنرها، بسیار شکوفا شدند. مهارت های فلزکاران، به خلق مجسمه های طلا و نقره اعجاب آوری انجامید. تزئینات انجام شده روی آجرهای این دوره، نشان دهنده جنبه های خاصی از هنر عیلام میانه است که از هنر بابل الهام گرفته بود. قبرهای این دوره با سقف های طاق دار ساخته شده‌اند.
معبد زیگورات چغازنیبل، نمونه برجسته ای از اوج هنر و معماری عیلامیان در این دوره است. اونتاش ناپیریشا پادشاه عیلامی، این معبد را در طول قرن سیزده پیش از میلاد، به منظور پرستش خدایان ساخته است. معبد پنج طبقه زیگورات در اصل به این دو خدای عیلامی متعلق بوده است: “ناپیریشا” و “این‌شوشیناک”. آن ها عقیده داشتند که ایزد نگهبان پایتختشان، از آن نقطه به آسمان صعود می کرد.
این سازه، در مرکز شهری به نام “اونتاش ناپیریشا” واقع شده است، که نام آن برگرفته از پادشاه فقید و بنیانگذار شهر است. یکی از عجایب این شاهکار معماری، سیستم های تصفیه و انتقال آب است. آنها آب را از رودخانه کرخه که در ۴۵ کیلومتری این بنا واقع شده بود، به این مکان منتقل می کردند.
منبع: دستی بر ایران
نظرات