سلام نو _ سرویس گردشگری: نام چاه تلا به دو صورت تلفظ می‌شود. یکی این که «تلا» یا «تلاو» خوانده شده که به دو بخش «تل» و «آو» تقسیم گردیده و به معنای «پشته» و «آب» است و در مجموع معنای «حجمی از آب» می‌دهد. دیگری این که برخی آن را «چاه طلا» می‌خوانند زیرا آب برای مردم محلی ارزش زیادی داشته است و گاهی بسیاری از جنگ‌های منطقه بر سر بی‌آبی و کم آبی اتفاق می‌افتاده است.
تلا؛ چاهای بی‌مثال
در خطه جنوب ایران، «آب» حکم طلا را دارد اما این دلیلی بر نام‌گذاری «چاه تلا قشم» نیست. مردم جزیره قشم همواره در تلاش بودند تا با ذخیره کردن آب شیرین، مایحتاج زندگی خود را فراهم کنند. از جمع‌آوری آب در «تنگه چاهکوه» گرفته تا نبوغی که در ساخت چاه تلا یا چاه‌های لافت قشم به خرج داده‌اند، همگی از جمله مواردی هستند که در گذشته مردم قشم برای جمع‌آوری آب استفاده می‌کردند. چاه‌های تلا قشم که امروزه تبدیل به یکی از محبوب‌ترین و پربازدیدترین جاذبه‌های گردشگری این جزیره شده‌اند نمونه‌ای بسیار جالب از تلاش قشمی‌ها برای حفظ آب شیرین هستند.
چاه تلا، چاه‌های تلا لافت، چاه‌های تلا قشم، چاه‌های «تل آو» که گاهی به آن «چاه طلا قشم» نیز گفته می‌شود، چاه‌هایی واقع در «بندر لافت» جزیره قشم بوده که تاریخ ساخت آن‌ها به دوره‌های پس از اسلام بازمی‌گردد. چاه تلا قشم در سال ۱۷۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدند و زیرمجموعه‌ای «کولغ‌ها» هستند، با این تفاوت که عمق بیشتری دارند. چاه‌های تلا قشم در پشت «قلعه نادری» روستای لافت واقع شده‌اند. چاه‌های لافت درون یک گودال بزرگ در شیب عمودی تپه‌های سنگی پیرامون رو به گودال ساخته شده و تعدادی از آن‌ها نیز در بالای گودال و روی شیب ملایم شرق گودال قرار دارند.
جالب است بدانید تعداد این چاه‌ها براساس روزهای سال کبیسه، ۳۶۶ مورد است. در طول سالیان مختلف ۲۶۶ مورد از حلقه‌های چاه پر شده و در حال حاضر تنها ۱۰۰ مورد از آن‌ها باقی مانده است. در مورد چاه‌های لافت و اهمیت آن باید اشاره کرد آبادانی روستای لافت بدون وجود چاه‌های تلا ممکن نبود. چاه‌های تلا و دو برج دیده‌بانی بالایشان در واقع آثار تاریخی و باستانی مربوط به قرن ۱۷ میلادی هستند.
برج‌های دیدبانی در بالای چاه‌های تلا برای نگهبانی ساخته شده‌اند و زنان محافظ چاه‌ها بودند. چاه‌های لافت قشم بیش از ۴۰۰ سال قدمت داشته و در سال ۹۷۶ هجری شمسی به دستور حاکم وقت لافت «خواجه کریم» برای کمبود آب، جمع‌آوری آب باران و نجات مردم از کم آبی ساخته شده‌اند.
این چاه‌ها به طرز عجیبی در تخته سنگ حفر شده و با شیبی که دارند، آب باران را از بلندی به سمت چاه جمع‌آوری می‌کنند. در بیرون از این مجموعه و قسمت پشتی روستای لافت نیز چند حلقه چاه وجود دارد که از آب شور آن برای احشام استفاده می‌شود. این یکی از ابداعات بی‌نظیر مردم قشم برای حفظ منابع آب است. برداشت آب از حلقه‌های چاه همچنان ادامه دارد و در سال دو مرتبه این چاه‌ها پاکسازی می‌شوند. عمق هر چاه بین ۲ تا ۶ متر است.
محل قرارگیری چاه های تلا در قشم
روستای لافت در محدوده دهستان سلخ، بخش شهاب شهرستان قشم و در مختصات ۵۵ درجه و ۴۶ دقیقه طول جغرافیایی و ۲۶ درجه و ۵۴ دقیقه عرض جغرافیایی واقع شده است.
دسترسی مستقیم به دریا، تسهیل ارتباطات دریایی، نزدیکی به جنگل‌های حرا و همسایگی با سواحل شمالی خلیج فارس از دلایل شکل‌گیری روستای لافت به شمار می‌روند.
آب در طول تاریخ همواره به‌عنوان مایه حیات، یکی از اصلی‌ترین عوامل تاثیرگذار در شکل‌گیری و استقرار جوامع بوده است. آبادانی روستای لافت در نقطه استراتژیک خلیج فارس و جزیره قشم، بدون وجود آب شیرین ممکن نیست و همواره یافتن راهی برای دستیابی به آب قابل شرب دغدغه اصلی ساکنان آن بوده است.
نبوغ و خلاقیت در حفر ۳۶۶ حلقه چاه در مکانی که ماشین آلات پیشرفته امروزی نیز به‌سختی می‌توانند حفاری کنند؛ لافت را به مکانی برای زندگی تبدیل کرده است. مجموعه چاه‌های تلا و قلعه نادری که مربوط به دوران کهن تاریخی و اسلامی هستند در این بخش واقع شده‌اند. چاه‌های تلا یا طلا در حد فاصل مسجد جامع روستای لافت و قلعه تاریخی نادری، به‌سمت ارتفاعات شرق روستا قرار دارند.
هسته مرکزی روستای لافت حول چاه‌های تلا و در امتداد خط ساحلی شکل گرفته و در حد فاصله کنار دریا و دامنه تپه‌های کم‌ارتفاع، در جهت شمال به جنوب گسترش یافته است. لافت دارای بافت یک‌پارچه و پیوسته است.
بندر تاریخی لافت در ۶۰ کیلومتری شمال غربی قشم و در پیش‌آمدگی خشکی شمالی جزیره قشم قرار دارد. از ویژگی‌های این بندر می‌توان به فاصله کم با ساحل اصلی، دسترسی آسان و عمیق مناسب آب اشاره کرد.
در سایر قسمت‌های جزیره قشم نمونه‌های مشابهی از چاه‌های ذخیره آب وجود دارند. چاه‌های حفر شده در «چاهکوه قشم» و تعدادی چاه در منطقه «چاکاویر» روستای گوران از این دست هستند که در ذخیره و جمع‌آوری آب باران نقش دارند.
برای رسیدن به روستای لافت دو راه پیش روی مسافران است. اولین مسیر رفتن به قشم از طریق هوایی است. از فرودگاه قشم تا روستای لافت، مسافت حدودا ۲۳ کیلومتری وجود دارد. دومین راه برای رفتن به بندر و روستای لافت این است که مسافران خود را از طریق مسیرهای زمینی، ریلی یا هوایی به بندرعباس برسانند.
از طریق جاده بندرعباس به بندر لنگه می‌توان به بندر پل، در ۶۰ کیلومتری غرب بندرعباس رسید. از بندر پل می‌توان با کشتی‌های مسافربری به بندر لافت سفر کرد. اگر از طریق زمینی و با خودروی شخصی به بندرعباس بروید این امکان وجود دارد که خودرو را با لندی گراف به جزیره ببرید.
آدرس: هرمزگان، جزیره قشم، روستای لافت
نظر شما