روستای پالنگان یکی از دیدنی‌ترین روستاها و جاذبه های گردشگری استان کردستان است که مردمان محلی به آن پلنگان نیز می‌گویند. پالنگان با معماری شگفت‌انگیز پلکانی و طبیعتی زیبا و بکر در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسیده است و لقب‌های «بهشت گمشده» و «ماسوله کردستان» دارد. روستای پالنگان از توابع کامیاران در استان کردستان نمونه ارزشمندی از روستاهای پلکانی ایران است. باهم به این روستا سفر می‌کنیم و گشت وگذاری تکرارنشدنی در طبیعت زیبای آن خواهیم داشت.
نگاهی به تاریخ پالنگان
گفته می‌شود قدمت روستای تاریخی پالنگان به قبل از اسلام می‌رسد. قلعه‌های تاریخی و پل‌های قدیمی هم گواه تاریخ دور و دراز این روستا هستند. آتشکده‌ها و پل‌های باستانی نشان می‌دهند ممکن است تاریخ این روستا به دوره‌ی مادها و پادشاهی هوخشتره بازگردد. همچنین گفته می‌شود محبوبیت روستا به دوره سامانیان برمی‌گردد.
از طرقی قلعه پالنگان که در بالای کوه قرار دارد، نشانگر اهمیت این منطقه در دوره سلجوقی و بعد از آن بوده است. همچنین در گورستای قدیمی روستا، سنگ قبرهایی قدیمی با خط کوفی وجود دارد که مربوط به قرن‌های ششم و هفتم هجری است.
امرای کلهر و بنی اردلان نیز حاکمان محلی کردستان بوده‌اند که بر این روستا حکومت می‌کردند.
چرا نام این روستا پالنگان است؟
احتمالا خیلی‌ها با شنیدن نام پالنگان یاد پلنگ می‌افتند و به نظرشان می‌رسد ارتباطی میان پلنگ و نام این روستا وجود دارد. این فرضیه در واقع یکی از فرضیه‌های نام‌گذاری روستا است.
گفته می‌شود در کوه‌های این منطقه پلنگ زندگی می‌کرده و به همین دلیل این نام برای روستا انتخاب شده است.
فرضیه دیگر به معنای پال برمی‌گردد. گفته می‌شود پال به معنای تکیه‌گاه است و به همین دلیل این نام روی روستا گذاشته شده است.
از طرفی برخی متقدند پالو در واژه‌نامه‌های هورامی به معنای شهر، پایتخت، قلعه، دژ یا مکانی است که چشمه‌های جوشان دارد. با توجه به قرار گرفتن روستای پالنگان در کنار رود، این فرضیه هم بی‌راه نیست.
معماری پلکانی جذاب پالنگان
پالنگان در میان کوه و به صورت پلکانی شکل گرفته است. در این نوع معماری خانه ها بر روی هم ساخته می شوند و پشت بام خانه پایینی به عنوان حیاط منزل بالایی مورد استفاده قرار می گیرد.
مصالح به کار رفته در ساخت خانه ها، بومی و اغلب سنگ ها هستند که به روش خشکه‌چینی (بدون استفاده از ملات) بر روی هم قرار گرفته اند. این خانه های سنگ چین نشان از دانش خانه سازی پیشینیان دارد؛ آنها نوع معماری را با فرهنگ مردم و شرایط جغرافیایی ترکیب کرده و چاره ای برای هماهنگی انسان با طبیعت اندیشیده اند.
نکته جالب آن که برای ساخت خانه ها بدنه کوه را تراشیده اند تا فضایی را ایجاد کنند و بعد در آن فضاها خانه های سنگی را بنا کرده اند.
جاذبه های طبیعی دلربا در دل و اطراف روستا
پالنگان و اطراف آن مانند سایر مناطق کردستان طبیعتی زیبا و تماشایی دارد. باغ های زیبا در بخش غربی روستا، جلوه خاصی به آن بخشیده اند و چشم اندازی سرسبز را به نمایش می گذارند. چندین چشمه جوشان در دره تنگی ور و در فاصله ۷۰۰ تا ۸۰۰ متری جنوب شرقی پالنگان وجود دارند که آب زلال خود را از قلب زمین در رودخانه تنگی ور جاری می سازند. در میانه راه آبشارهای دیدنی به چشم می خورند که بر زیبایی منطقه می افزایند.
چشمه‌های جوشان پالنگان
برای شما از طبیعت سرسبز پالنگان گفتیم. این طبیعت سرسبز به‌لطف چشمه‌های جوشانِ اطراف روستا ایجاد شده است. به هر گوشه‌ای از پالنگان که نظر کنید چشمتان به جمال چشمه‌ای جوشان روشن می‌شود. با یک حساب سرانگشتی می‌توان گفت در گوشه‌وکنار پالنگان چیزی حدود ۲۰ چشمه وجود دارد. از این تعداد، ۸ چشمه دائمی است و بقیه به‌عنوان چشمه‌های فصلی پالنگان شناخته می‌شوند. چشمه سید علاءالدین، خاتون و شیته از مهم‌ترین چشمه‌های پالنگان است. تمامی چشمه‌های پالنگان به داخل رودخانه‌های سیروان و تنگی‌ور جریان پیدا می‌کنند. این چشمه‌ها آبی گوارا دارند و سرشار از مواد معدنی هستند. حدود ۱۰ کیلومتر دورتر از پالنگان چشمه‌ای سرشار از املاح معدنی قرار دارد. ترکیبات معدنی این چشمه به‌اندازه‌ای است که رنگ آب آن را سفید کرده. این ترکیبات را بیشتر آهن و گوگرد تشکیل می‌دهد. اگر خدای ناکرده وجود نازنینتان گرفتار بیماری‌های پوستی، تنفسی و رماتیسمی است، حتماً سری به این چشمه بزنید.
آبشارهای خروشان روستای پالنگان
برای شما از تعداد زیاد چشمه‌های پالنگان گفتیم. از طرف دیگر به این نکته اشاره کردیم که پالنگان روستایی در دامنه کوه است. به همین دلیل آب چشمه‌ها به سمت پایین سرازیر می‌شود و فروریختن آن از صخره‌ها، آبشارهای زیبایی را شکل می‌دهد. یکی از زیباترین این آبشارها شیخ عمر نام دارد. این آبشار در بین انبوهی از درختان سربه‌فلک‌کشیده قرار گرفته است. به همین دلیل در کنار آبی خروشان، منظره‌ای تماشایی دارد. آبشارهای پالنگان حدود نیم‌ساعت از روستا دورتر است. برای رسیدن به این آبشارها باید رودخانه را به سمت بال بروید تا به سرچشمه آبشارهای زیبای پالنگان برسید.
رودخانه‌های پالنگان
رودخانه خروشان تنگی ور از میان روستای پالنگان می‌گذرد. در شمال روستا نیز رود سیروان جریان دارد. رود سیروان یکی از مهم‌ترین رودهای غرب ایران به حساب می‌آید. رودخانه‌های قسمت‌های جنوب غربی، غرب و مرکز استان کردستان به‌هم‌پیوسته‌اند تا رود سیروان تشکیل شود. وجود این رودخانه جاذبه های گردشگری روستای پالنگان را دوچندان کرده است. در اطراف رودخانه پرنده‌های خوش‌الحان مشغول نغمه‌سرایی هستند. در رود سیروان ماهی‌های خوشمزه‌ای از خانواده کپور، وجود دارد. اگر اهل ماهیگیری هستید و می‌خواهید در سفر به روستای پالنگان خودتان را مهمان وعده‌ای ماهی خوشمزه کنید، در این سفر حتماً لوازم ماهیگیری همراه داشته باشید.
قلعه پالنگان؛ سفری به دل تاریخ
قلعه پالنگان که در بالای کوه و در کنار روستا قرار دارد تاریخ را برای بازدیدکنندگان به تصویر می کشد. درست است که پژوهش های زیادی در مورد این قلعه صورت نگرفته است؛ اما آنچه صحیح به نظر می رسد حکایت از آبادانی قلعه تا قرن دهم هجری قمری دارد. همچنین اسناد تاریخی، تخریب قلعه به دستور شاه صفی در سال ۱۰۴۶ را تایید می کنند اما در مورد بنیانگذار و سازنده آن اتفاق نظری وجود ندارد. بقایای این قلعه در ۸۰۰ متری جنوب شرقی پالنگان قرار دارد و آثار اتاق ها، آتشکده و پل های قدیمی هنوز هم در آن دیده می شوند.
بقایای مساجد، منازل قدیمی و گورستان تاریخی نیز در حوالی روستا دیده می شوند و دیگر آثار تاریخی پالنگان هستند.
گزینه‌های اقامت در پالنگان
مسافرخانه ها و هتل ها به پالنگان راه پیدا نکرده اند؛ اما نگران اقامت نباشید. تجربه نابی از اقامت را می توانید در خانه های سنتی روستا برای خود رقم بزنید. با هزینه ای مناسب می توانید گزینه های خوبی را در میان خانه های پلکانی روستا بیابید و شبی را مانند روستاییان بگذرانید. همچنین می توانید در شهرهای نزدیک روستا اقامت کنید؛ اما توجه داشته باشید که اولین مهمانسرا ۱۱۰ کیلومتر با پالنگان فاصله دارد. کمپ در طبیعت از دیگر گزینه های شما برای اقامت در پالنگان است.
نظر شما