از گور خوابی تا اتوبوس خوابی؛ زیر پوست تهران چه خبر است؟

سلام نو – سرویس اجتماعی: این روزها بار دیگر مسئله «جای خواب» به تیتر اول رسانه‌ها بدل شده است و «اتوبوس خوابی» تهرانی‌ها به یکی از مسائل مورد توجه مردم، مسئولین و البته رسانه‌ها بدل شده است.

ماجرا از گزارش تجارت نیوز آغاز شد. عاطفه محمودی در گزارش خود سراغ اتوبوس خوابی به عنوان یکی از پدیده‌ها شب تهران رفت، پدیده‌ای که کمتر مورد توجه بود.

بر اساس این گزارش ۱۲ هزار تا ۲۵ هزار تومان هزینه یک شب بی‌آرتی خوابی در تهران است و مستاجران شبانه بی‌آرتی‌های تهران گاه باید چند باری بیدار و از اتوبوس پیاده شوند. بی‌آرتی خواب‌ها عموما کار و بار دارند، اما نه کاری که بتوانند با آن اجاره خانه دهند. با این همه همین خانه ارزان برایشان در ماه ۳۶۰ هزار تا ۷۵۰ هزار تومان خرج دارد.

یکی از راننده‌های بی‌آرتی خط تجریش راه آهن می‌گوید: «اینجا بهتر از خط آزادی-تهرانپارس است. اتوبوس‌های آنجا به درد نخور و سرد است. همه طور آدم اینجا می‌خوابند حتی کودک ۱۲ ساله.»

در این سال‌ها فشار اقتصادی بسیاری را به حاشیه نشینی وا داشته است ولی حالا به نظر می‌رسد که بخشی از مردم حتی دیگر توان حاشیه نشینی را هم ندارند و به اتوبوس خوابی پناه می‌برند. بازخوانی گزارش اتوبوس خوابی به ما نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از اتوبوس خواب‌ها شاغلانی هستند که شغل آن‌ها برای اجاره کردن یک اتاق هم کافی نیست.

از بی‌گناهی اتوبوس‌رانی تا واکنش اعضای شورای شهر تهران

مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهرداری تهران در واکنش به اخبار اتوبوس خوابی در سطح شهر تهران ضمن اعلام بی‌تقصیری اتوبوسرانی در شکل‌گیری چنین پدیده‌ای به رسانه‌ها گفت: این پدیده به شدتی که عنوان شده، نیست و از گذشته نیز شاهد خوابیدن معتادان روی صندلی اتوبوس بوده‌ایم.

شهردار تهران، علیرضا زاکانی، نیز در واکنش به این پدیده گفته که برخی خودشان تمایل ندارند به گرمخانه بروند و شهرداری هم مجوز این را ندارد که کسی را به گرمخانه ببرد.

تا کنون دو عضو شورای شهر هم نسبت به اتوبوس خوابی واکنش نشان دادند. زهرا شمس احسان ضمن تاکید بر پیگیری ماجرا در صحن شورا در حساب توییتری خود نوشت: هرچند که موضوع ‫اتوبوس خوابی یک مسأله جدید و البته فراگیر نیست، اما کرامت شهروندی بدین معناست که «حتی یک نفر» نیز نباید برای نداشتن جای خواب مناسب، اینچنین شب را به صبح برساند.

سید احمد علوی دیگر عضو شورای شهر گفت که ستاد سمن ها سعی دارد از توان سازمانهای مردم نهاد در این زمینه استفاده کند و از آن‌ها بخواهیم برای این پدیده که زائیده شرایط اقتصادی کشور است، فکری کنند.

از اتوبوس خوابی تا گورخوابی؛ طبقه متوسطی که بی سرپناه شد

پیش از این تهران به شکل‌های مختلفی با پدیده بی‌خانمانی مواجه شده بود. یک دوره کارتن خوابی معضل بود و دوره دیگر گورخوابی تبدیل به یک پدیده شد. با این همه به مرور هر دو بخشی از شهر تهران و زیست شبانه‌اش شدند و آن‌جا هم گرمخانه‌ها نتوانستند کاری بکنند.

با این همه اتوبوس خوابی- یا حداقل نسل جدید اتوبوس خواب‌ها- یک تفاوت عمده با گروه‌های قبلی دارند. آن‌ها معتاد، بی‌کار، دزد یا اقشاری از این دست نیستند. بخش قابل توجهی از اتوبوس خواب‌ها آدم‌های موجهی هستند که احتمالا تا همین دو سه سال پیش زندگی آبرومندی در یک خانه کوچک داشتند. حالا اما وضع فرق کرده و به لطف موج‌ها مختلف تورم و گرانی آن سقف کوچک دیگر بالای سر بسیاری نیست.

برخی دیگر نیز از شرمندگی زن، بچه و خانواده خود به اتوبوس پناه برده‌اند. عاطفه محمودی در توییتر خود به برخی از بازخوردهای گزارش اشاره کرده و نوشت: اگرچه تلاش شده بود که چهره افراد معلوم نباشد اما ۲نفر با این رسانه تماس گرفتند که گمشده خود را میان عکس‌ها پیدا کرده‌اند. یکی مدعی بود که برادر خود را بعد از ۱۰ سال در عکس‌های اتوبوس‌خوابی دیده‌ و آن یکی گفته پسرخاله خود را بعد از ۴ ماه بی‌خبری در عکس‌ها شناسایی کرده است.

به نظر می‌رسد دیگر طبقه متوسط به عنوان طبقه واسط بین حکومت و ملت به طبقه فرودست فرو ریخته است و بخش مهمی از آن عملا نابود شده است.