وقتی اصطلاح بحران را می‌شنوید به چه چیزی فکر می‌کنید؟
شاید ذهن شما بلافاصله به سمت یک بلای طبیعی، مانند سونامی یا زلزله می‌رود که ویرانی را برای یک منطقه به ارمغان می‌آورد.
اما بسیاری از انواع دیگر بحران نیز وجود دارد که ناشی از حوادث و شرایط مختلف است، مانند بحران‌های وجودی، بحران‌های فاجعه‌ای انسان‌ساز و بحران‌های تجاری. در این مقاله در مورد رشته مدیریت بحران توضیح خواهیم داد که اولاً ضرورت این رشته چیست و ثانیاً شرایط تحصیل در این رشته در ایران به چه صورت است.
در مقوله بحران‌های تجاری به طور خاص، تعدادی موقعیت مختلف وجود دارد که بالقوه می‌تواند بدون توجه به صنعت، اندازه یا منابع شما، آسیب بزرگی به شرکت شما وارد کند.
همه کسب‌وکارها مستعد این بحران‌ها هستند، به همین دلیل بسیار مهم است که برای هر چیزی که ممکن است برای شما پیش بیاید آماده باشید تا از سقوط شرکت جلوگیری کنید.
شما می‌توانید با اجرای یک برنامه مدیریت بحران، درک مراحل بحران و اطمینان از اینکه افراد مناسب در کنارتان هستند تا به شما در مدیریت و عبور از بحران کمک کنند، کسب و کار خود را برای احتمال یکی از این رویدادهای برنامه‌ریزی نشده آماده کنید.
در ایران رشته مدیریت بحران در مقطع کارشناسی ارشد به گونه ای طراحی شده است که دانش نظری و عملی لازم را برای تبدیل شدن به رهبر در حرفه خود به دانشجویان بدهد. به طور خاص، ماموریت این برنامه این است که رهبران فعلی و آینده مدیریت بحران و اضطراری را با یک تجربه یادگیری کامل فارغ التحصیل ارائه دهد، به طوری که آنها قادر به رسیدگی موثر به بلایای طبیعی، عمدی و فناوری باشند.
دانشجویان یاد خواهند گرفت که چگونه برنامه‌های اضطراری را برای سازمان‌ها و جوامع ایجاد و تجزیه و تحلیل کنند، در طول دوره‌های چالش برانگیز رهبری کنند و مسیرهایی را برای تاب‌آوری جامعه ارائه دهند. علاوه بر این، این رشته به دانشجویان در مورد مسائل حقوقی و سیاسی مرتبط با بلایا و تروریسم آموزش می دهد.
ابتدا، اجازه دهید با مرور تعریف بحران تجاری شروع کنیم.
بحران کسب و کار چیست؟
بحران کسب و کار رویدادی است که می‌تواند موفقیت و سلامت یک شرکت را از طریق خدشه‌دار کردن شهرت، آسیب رساندن به عملیات تجاری، تأثیر منفی بر امور مالی یا آسیب رساندن به کارکنانش تهدید کند.
یک بحران تجاری می‌تواند ناشی از عاملی داخلی یا خارجی باشد. با توجه به شدت یک بحران تجاری، مهم است که برای مدیریت یکی از این رویدادها با طرحی که شما (و تیمتان) قبل از وقوع واقعی ایجاد می‌کنید، آماده باشید.
مدیریت بحران چیست؟
مدیریت بحران فرآیند آماده‌سازی و مدیریت هر موقعیت اضطراری مخرب یا غیرمنتظره‌ای است که بر کسب و کار، سهامداران، کارکنان، مشتریان و درآمد شما تأثیر می‌گذارد. مدیریت بحران یکی از اجزای مهم روابط عمومی است.
فرآیند مدیریت بحران
فرآیند مدیریت بحران بسیار فراتر از مدیریت خود بحران است، اگرچه این مهم‌ترین بخش است. بیایید مراحل اولیه در فرآیند مدیریت بحران را باز کنیم تا تیم شما و مدیران بحران بتوانند به بهترین وجه آماده شوند.
۱. قبل از بحران
بخش اول مدیریت بحران، پیشگیری از هر گونه بحران احتمالی است. این شامل ایجاد یک برنامه مدیریت بحران، استخدام و آموزش تیم مدیریت بحران شما و تمریناتی برای اجرای برنامه شما انجام می‌شود.
بخش دیگری از این مرحله، تهیه پیش‌نویس پیام‌های ارتباطی بحرانی است که ممکن است مجبور شوید در مواقع بحران ارسال کنید - پیش‌نویسی این پیام‌ها باعث صرفه‌جویی در زمان هنگامی که یک موقعیت اضطراری واقعاً اتفاق می‌افتد، می‌شود.
۲. مدیریت بحران و واکنش به آن
مرحله دوم در فرآیند مدیریت بحران احتمالاً همان چیزی است که هنگام فکر کردن به مدیریت بحران در نظر می‌گیرید - فرآیند برخورد با مراحل مختلف بحران و پاسخ به آن که در ادامه به آن بیشتر می‌پردازیم.
این مرحله زمانی است که برنامه مدیریت بحران شما عملی می‌شود. پیام‌های اولیه مدیریت بحران منتشر می‌شود، با کارکنان و ذینفعان تماس گرفته می‌شود و ایمنی عمومی و شرکت بیش از حد معمول در اولویت قرار می‌گیرد.
۳. پس از بحران
وقتی یک بحران از بین می‌رود یا فروکش می‌کند، کار مدیریت بحران شما به سختی تمام می‌شود. ضروری است که با کارمندان، مشتریان و ذینفعان خود در تماس باشید و برای پاسخ به سؤالات در دسترس باشید. همچنین ارسال به‌روزرسانی‌های فعال به این طرف‌ها بهترین روش است.
در نهایت، با تیم مدیریت بحران خود کار کنید تا برنامه مدیریت بحران خود را بررسی و تجزیه و تحلیل کنید که چگونه در یک موقعیت اضطراری واقعی انجام شده است. ارتباطات بحران شما چگونه عمل کرد؟ آیا مخاطبان شما سؤال یا نگرانی طولانی مدتی داشتند که شما از پاسخ دادن به آنها غافل باشید؟ هر درسی را که می‌آموزید در فرآیند مدیریت بحران خود برای برنامه‌ریزی آینده ادغام کنید.
اگر دوست دارید مدیریت بحران را به صورت حرفه‌ای توسط اساتید مجرب بیاموزید حتما به سایت فرادرس مراجعه کنید. در این سایت موضوعات کاربردی مختلف در همه زمینه‌ها از جمله آموزش اصول مدیریت، آموزش‌های دروس مدیریت، معرفی رشته مدیریت بحران، مدیریت بحران، آموزش اصول مدیریت عمومی قرار دارد که می‌توانید به صورت آنلاین این آموزش‌های فوق‌العاده را دریافت کنید.
• آموزش مدیریت بحران— کلیک کنید
برنامه مدیریت بحران چیست؟
طرح و برنامه مدیریت بحران یک فرآیند تثبیت شده است که یک کسب و کار هنگام برخورد با یک موقعیت اضطراری مخرب یا غیرمنتظره از آن پیروی می‌کند. برنامه مدیریت بحران شما باید قبل از وقوع بحران تکمیل شود تا کسب و کار شما آماده استفاده از آن برای مبارزه و اصلاح هر گونه رویداد غیرمنتظره باشد.
اگر کسب‌وکار شما با هر نوع بحرانی مواجه است و به یک برنامه مدیریت بحران مجهز نیست که جزئیات نحوه برخورد با شرایط را توضیح دهد، احتمالاً عواقب جدی و طولانی‌مدتی را تجربه خواهید کرد. این پیامدها ممکن است به انواع حقوقی و عملیاتی مرتبط باشد.
چرا یک برنامه مدیریت بحران ایجاد کنیم؟
اگر کسب‌وکار شما با هر نوع بحرانی مواجه است و به یک برنامه مدیریت بحران مجهز نیست که جزئیات نحوه برخورد با شرایط را توضیح دهد، احتمالاً عواقب جدی و طولانی‌مدتی را تجربه خواهید کرد. این پیامدها ممکن است به انواع حقوقی و عملیاتی مرتبط باشد. بسته به میزان آسیب، یک موقعیت بحرانی حتی می‌تواند شما را از تجارت خارج کند.
با این حال، ۲۹ درصد از شرکت‌هایی که از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۱ با یک بحران بزرگ مواجه شده‌اند، می‌گویند که هیچ کارمندی برای آمادگی یا واکنش در برابر بحران ندارند. در واقع، این شرکت‌ها نمی‌دانند که آیا برنامه مدیریت بحران آنها به روز است یا خیر.
به بیان ساده، همه کسب و کارها باید یک برنامه مدیریت بحران داشته باشند تا برای هر رویداد برنامه‌ریزی نشده آماده باشند و در نتیجه از وقوع آسیب‌های طولانی‌مدت جلوگیری کنند. چهار دلیل اصلی دیگر وجود دارد که چرا باید اطمینان حاصل کنید که کسب و کارتان یک برنامه مدیریت بحران دارد.
فواید برنامه‌های مدیریت بحران
۱· شهرت فوق‌العاده خود را نزد مشتریان، رقبا و مدیران صنعت در طول و بعد از یک بحران حفظ کنید.
۲· ایمنی، سلامت و رفاه همه کسانی که برای شرکت شما کار می‌کنند و با آن تجارت می‌کنند، بهبود ببخشید.
۳· به عنوان یک کارفرما و شرکت به شما این آرامش را می‌دهد که برای هر موقعیتی که برایتان پیش بیاید آماده خواهید بود.
۴· افزایش بهره‌وری در طول بحران و بعد از آن. همه نقش و عملکرد خود را در طول یک بحران خواهند دانست، بنابراین زمان توقف کمتر، اقدام بیشتر و حل سریع‌تر وجود دارد.
اکنون که ضروریت مدیریت بحران را درک کردید بیایید به رشته مدیریت بحران در ایران و استخدام در مشاغل مربوط به آن بپردازیم.
رشته مدیریت بحران
در دهه های اخیر علم مدیریت بحران به عنوان دانش پیشگیری، آمادگی و مقابله با بحران هایی که جوامع بشری را تهدید می کند مطرح شده است. در سالهای اخیر این علم در بین دانشجویان دو رشته نظری و عملی محبوبیت جدی پیدا کرده است. مدیریت بحران از پنج دسته سازمان، ارتباطات، تصمیم گیری، شناخت عوامل بحران و برنامه ریزی تشکیل شده است. زمانی که سازماندهی نیروهای متقابل مؤثر باشد، کنترل بحران آسانتر است.
الزامات آموزشی در هر صنعت متفاوت است و برخی از موقعیت‌ها ممکن است به تحصیلات در سطح فارغ‌التحصیل نیاز داشته باشند، مانند کارشناسی ارشد در رشته مدیریت بحران. در ایران مدیریت بحران در مقطع کارشناسی ارائه نمی‌شود برای تحصیل در رشته مدیریت بحران در مقطع کارشناسی ارشد با کد ۱۱۵۷ در دفترچه ثبت‌نام کنکور کارشناسی ارشد موجود است.
و باید به این نکته توجه کنید که این رشته صرفاً از میان داوطلبان مرد شاغل در سپاه و فقط توسط دانشگاه امام حسین صورت می‌گیرد. پذیرش رشته «مدیریت بحران» در سایر دانشگاه‌های کشور، از مجموعه امتحانی کد ۱۱۴۲ یعنی زیرمجموعه مدیریت صورت می‌گیرد.
مدیریت بحران در سال ۱۴۰۰ در دانشگاه شهید باهنر کرمان در نوبت روزانه و نوبت دوم (بدون شرایط خاص)، دانشگاه صنعتی مالک اشتر (با شرط اینکه پذیرفته‌شدگان در صورت دارا بودن شرایط عمومی و اختصاصی وزارت دفاع و شرایط علمی لازم (درج شده در سایت دانشگاه صنعتی مالک اشتر) به استخدام وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح درمی‌آمدند)، دانشکده فرماندهی و ستاد ارتش جمهوری اسلامی ایران (پذیرفته شده متعهد به جذب در نیروهای مسلح بوده است و به شرط برخورداری از شرایط عمومی و اختصاصی به استخدام نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در می‌آید-فقط مرد و نیاز مصاحبه) ارائه شد.
عناوین دروس امتحانی رشته مدیریت بحران در کنکور کارشناسی ارشد
عناوین دروس امتحانی برای شرکت در کارشناسی ارشد شامل ۱ -زبان عمومی و تخصصی (انگلیسی)، ۲ -اصول و مبانی مدیریت از دیدگاه اسلام، ۳ -ریاضی و آمار، ۴ -نظریه‌های مدیریت، ۵ -اقتصاد خرد و کلان، ۶ -مالیه عمومی و بودجه، ۷ -مدیریت منابع انسانی برای کد ۱۱۴۲ بود.
برای دانشگاه امام حسین (ع) با کد ۱۱۵۷: ۱ -زبان عمومی و تخصصی (انگلیسی)، ۲ -تاریخ معاصر ایران و جهان، ۳ -جامعه‌شناسی عمومی، ۴ -روانشناسی عمومی، ۵ -اصول و روش‌های مدیریت، ۶ -علوم نظامی.
• معرفی رشته مدیریت بحران— کلیک کنید
معرفی مشاغل مرتبط با مدیریت بحران
هنگامی که به دنبال استخدام یک تیم مدیریت بحران یا جستجوی کارشناسانی برای مشاوره در مورد طرح مدیریت بحران خود هستید، تعدادی موقعیت و عناوین شغلی وجود دارد که در طول مسیر با آنها روبرو خواهید شد. ما فهرستی از این نقش‌ها را جمع‌آوری کرده‌ایم تا درک بهتری از نحوه انطباق آنها با برنامه مدیریت بحران به شما بدهیم. توجه به این نکته مهم است که این عناوین شغلی و توضیحات ممکن است بر اساس شرکت و صنعت متفاوت باشد.
مدیر بحران
یک مدیر بحران ایجاد و اجرای طرح مدیریت بحران را رهبری و تصویب می‌کند. آنها همچنین مسئول اطمینان از اجرای این طرح در هنگام بحران هستند.
مشاور مدیریت بحران
یک مشاور مدیریت بحران معمولاً مستقیماً زیر نظر یک مدیر بحران کار می‌کند و به هر چیزی که ممکن است نیاز داشته باشد کمک می‌کند. این شامل حمایت از تلاش‌های مدیریتی آنها و اطمینان از داشتن تمام منابع و ابزارهای مورد نیاز برای انجام کارشان می‌شود.
مدیریت اورژانس
مدیران اورژانس به طور مستقیم با مجریان قانون در شرایط بحرانی کار می‌کنند که نیاز به کمک یا حمایت نیروهای اولیه و سایر مقامات اضطراری دارد.
کارشناس روابط عمومی
در طول یک موقعیت بحرانی، داشتن یک متخصص روابط عمومی (تیمی از متخصصان روابط عمومی) برای کمک به شما در برقراری ارتباط با کارمندان، مشتریان، رقبا، دنبال کنندگان رسانه‌های اجتماعی و همچنین مطبوعات بسیار مهم است. تیم روابط عمومی شما به شما کمک می‌کند که شهرت و ظاهر خود را در تمام شیوه‌های ارتباطی در طول بحران و پس از آن مدیریت کنید.
مشاور منابع انسانی
داشتن یک مشاور منابع انسانی در هر نوع شرایط بحرانی مفید است تا اطمینان حاصل شود که شما یک پایگاه داده فعلی و به روز از همه مخاطبین، کارمندان، مشاوران و پاسخ‌دهندگان خود دارید.
مشاور قانونی
بسته به نوع شرکت، صنعت، منابع و بحران‌هایی که تشخیص می‌دهید ممکن است در آن قرار بگیرید، ممکن است تشخیص دهید که به حمایت یک مشاور حقوقی نیاز دارید. این شخص می‌تواند اطمینان حاصل کند که هنگام حل یک بحران همه کارها را به طور قانونی انجام می‌دهید و تمام اقدامات لازم را برای اطمینان از اینکه هیچ مشکل دیگری در این راه وجود ندارد را دنبال کنید.
مشاور (پزشکی/بهداشت/ایمنی/امنیت/محیط‌زیست)
همچنین ممکن است تشخیص دهید که می‌خواهید از یک متخصص موضوع با دانش مربوط به سناریوهای پزشکی، بهداشت، ایمنی، امنیت یا محیط‌زیست کمک بگیرید. مشابه مشاور حقوقی، می‌توانید با کمک یکی از این مشاوران، توصیه‌هایی را که برای مدیریت بحران (و پیامدهای آن) به آن نیاز دارید، دریافت کنید.
کسب و کار خود را برای زمان وقوع بحران آماده کنید
اطمینان از آمادگی کسب و کار شما برای هر تعداد از بحران‌های احتمالی به شما این امکان را می‌دهد که اعتبار مثبت و حرفه‌ای را نزد مشتریان و رقبا و همچنین کارمندان خود حفظ کنید.
با تدوین یک برنامه مدیریت بحران، در نظر گرفتن مراحل احتمالی یک بحران و ایجاد تیمی از افراد برای کمک به شما در مقابله با هر رویداد یا فاجعه پیش‌بینی‌نشده، شرکت خود را از پیامدهای منفی طولانی‌مدت جلوگیری می‌کنید.
شروع به کار بر روی برنامه مدیریتی خود و ایجاد ارتباط با افرادی کنید که در طول مسیر به کمک آنها نیاز دارید تا کسب و کار خود را برای هر نوع بحرانی آماده کنید.
همان‌طور که مشاهده کردید با اینکه رشته مدیریت بحران در تمامی مشاغل بسیار حائز اهمیت است اما در ایران به عنوان یک رشته تحصیلی به آن کمتر پرداخته شده و دانشگاه‌های محدودی آن را ارائه می‌دهند آن هم فقط در مقطع کارشناسی ارشد به همین دلیل است که علاقه‌مندان به تحصیل در این رشته مهاجرت به کشورهای توسعه یافته را ترجیح می‌دهند چراکه فرصت شغلی نیز بهتر یافت می‌شود.
سایت فرادرس به صورت آنلاین آموزش رشته مدیریت بحران را در اختیار علاقه‌مندان به این رشته قرار داده است شما همچنین می‌توانید با آموزش این رشته و با به کارگیری آن در کسب و کار و تجارت خود برای رؤیایی با هر بحرانی آماده باشید.
نظر شما