دو دلیل که احیای برجام را قطعی می‌کند

سلام نو – سرویس بین‌الملل: این روزها خبرهای ضد و نقیض بسیاری از مذاکرات وین شنیده می‌شود، اخباری که از تنش در مذاکرات تا نزدیک شدن به توافق را شامل می‌شود. با این تفاسیر واقعا چه رخ خواهد داد؟ آیا برجام در نهایت احیا خواهد شد یا باید منتظر به بحران تبدیل شدن تنش‌ها و عدم توافقات باشیم؟

همانطور که پیش از این نیز اشاره شد یکی از مهم‌ترین نقاط امیدواری به احیای برجام اراده دو طرف اصلی دعوا، یعنی ایران و آمریکا، به احیای آن است.

وجود این اراده در مواضع طرف ایرانی نیز تایید شده است. علی باقری، معاون سیاسی وزیر خارجه و مسئول تیم مذاکره کننده ایران در این باره می‌گوید:زط

در شرایطی که الان به سر می‌بریم و دستاوردهایی که از گفت‌وگوها بین طرفین داشتیم، تصورم این است که روند رو به جلویی است، هر چند که اختلاف دیدگاه بین دو طرف وجود دارد، ولی این اراده احساس می‌شود که طرفین می‌خواهند که هم موضوعات مورد گفت‌وگو را با هم تعیین و تدوین کنند و هم اینکه‌ وارد عرصه‌ای بشوند که درباره موضوعات مورد گفت‌وگو مذاکرات جدی و نتیجه بخش را انجام دهند.

اما آیا به جز این اراده که نمود آن در مواضع سیاسی طرفین مشهود است می‌توان نشانه و دلیل قطعی‌تری بر احیای برجام یافت؟ به نظر می‌رسد که چنین باشد.

بودجه ۱۴۰۱؛ بودجه برجامی

برخلاف ادعای برخی چهره‌های دولتی مبنی بر وابسته نبودن بودجه به برجام و البته کاهش وابستگی به نفت، باید گفت که بودجه سال آینده تماما به برجام و فروش نفت وابسته است. از یک طرف تامین بخشی مهمی از بودجه وابسته به فروش نفت است و از طرف دیگر وارد کردن برخی تجهیزات اساسی تا تامین بخشی از بودجه نیروهای نظامی به فروش نفت توسط همان نهاد وابسته است. فروش اساسی نفت هم جز با لغو تحریم ممکن نیست. در نتیجه بودجه دولت در سال ۱۴۰۱ محقق نمی‌شود مگر آن که تحریم لغو و فروش نفت ممکن شود.

برای درک بهتر این مسئله کافی است بدانید که میزان درآمد حاصل از صادرات نفت در لایحه بودجه ۱۰۶ درصد افزایش یافته است. این یعنی دولت پیش‌بینی کرده روزانه ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت بفروشد اما متوسط فروش نفت در سال جاری ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه بوده است. آیا افزایش فروش با وجود افزایش تحریم‌ها ممکن خواهد بود؟ آن هم در حالی که اگر مذاکرات به نتیجه نرسد تحریم‌های آمریکا شدیدتر و تحریم‌های بین‌المللی نیز به آن اضافه می‌شود.

انعطاف تیم مذاکره کننده ایران و اروپا

برخلاف تصورات و البته سابقه برخی چهره‌های تیم مذاکره کننده به نظر می‌رسد که ایران انعطاف‌هایی از خود نشان داده است و قصد ندارد تمام مذاکرات دورهای گذشته را دور بریزید و بنایی جدید ایجاد کند. این انعطاف هر چقدر هم کم باشد تضمین کننده به ثمر رسیدن مذاکرات است.

البته ظاهرا طرف مقابل هم انعطاف نشان داده است، انعطافی که باب میل تیم مذاکره کننده ایران نیز بوده است. سید محمد مرندی، مشاور هیأت مذاکره کننده ایرانی و کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌و گو با شبکه الجزیره گفت که کشورهای اروپایی در مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین انعطاف نشان داده‌اند. مرندی همچنین گفته که «زود است که در خصوص روند مذاکرات حکمی صادر کنیم اما نشانه‌های مثبتی وجود دارد.»

با تمام این مسائل به نظر می‌رسد به نتیجه رسیدن مذاکرات احتمالا به زمان نیاز دارد و پیش از سال جدید میلادی ما شاهد توافقی نخواهیم بود چون تمام طرف‌ها با وجود میل و اراده به توافق، برای رسیدن به آن عجله ندارند.