فواید شیر مادر بر هیچ کسی پوشیده نیست، اما همچنان چیزهایی هست که شاید در مورد شیر مادر ندانید. امروز روزجهانی شیر مادر است و احتمالا بعد از خواندن این مقاله شگفت زده خواهید شد که شیر مادر تا چه اندازه برای نوزاد ارزشمند و ضروری است.
چه املاح و ویتامین‌هایی در شیر مادر وجود دارد؟
شیر مادر بهترین منبع مواد مغذی برای نوزاد است. بسیاری از عناصر موجود در شیر مادر کودک را در مقابل عفونت و بیماری‌ها حفظ می‌کند. پروتئین‌های موجود در شیر مادر بسیار راحت‌تر از پروتئین موجود در شیر گاو هضم می‌شوند.
در ادامه برخی از املاح موجود در شیر مادر، همراه با خواص آن برای نوزاد بیان شده‌اند.
۱. انواع پروتئین
شیر انسان حاوی دو نوع پروتئین است. پروتئین وی و کازئین که نسبت آن‌ها به هم ۶۰ به ۴۰ است. پروتئین وی، پروتئینی خالص، طبیعی و با کیفیت بالاست و پروتئین کازئین یکی از منابع اصلی تامین کلسیم مورد نیاز بدن انسان می‌باشد. این تعادل پروتئینی موجب هضم سریع و آسان آن‌ها می‌شود. این دو نوع پروتئین به شدت کودک را در برابر عفونت‌ها محافظت می‌کند.
از دیگر پروتئین‌های موجود در شیر مادر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
لاکتوفرین
لاکتوفرین نام یک پروتئین در شیر مادر است که مانع رشد باکتری‌ها در دستگاه گوارش می‌شود.
کلستروم
کلستروم اولین شیری است که توسط مادر تولید می‌شود. کلستروم، نوزاد را در مقابل بیماری‌های باکتریایی و ویروسی به ویژه آن‌هایی که مادر، نوزاد و خانواده بیشتر در معرض آن هستند، حفظ و ازای کولی (نوعی باکتری) و آلرژی جلوگیری می‌کند. مصرف ماهی به تولید چنین پروتئین‌هایی در شیر مادر کمک می‌کند.
لیزوزیم
لیزوزیم آنزیمی است که نوزاد را در برابرای کولی و سالمونلا (یکی از شایع‌ترین مسمومیت‌های غذایی) حفظ می‌کند. به علاوه رشد باکتری‌های سالم روده را افزایش می‌دهد و کاربرد ضد التهابی دارد.
۲. چربی‌ها
شیر انسان حاوی چربی هاییست که برای سلامت نوزاد شما ضروری هستند. این چربی‌ها برای رشد مغز، جذب ویتامین‌های محلول در چربی و تامین منابع اولیه‌ی کالری مفید می‌باشند. به علاوه در ایجاد شبکیه‌ی چشم و شکل گیری سیستم عصبی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این چربی‌ها در آخرین سه ماهه‌ی دوره‌ی بارداری در مغز ذخیره می‌شوند و در شیر مادر هم وجود دارند.
۳. ویتامین‌ها
میزان ویتامین‌های موجود در شیر با مصرف ویتامین‌ها در مادران رابطه‌ی مستقیم دارند. به همین دلیل است که مادر باید از تغذیه‌ی صحیح از جمله ویتامین‌ها برخوردار باشد. ویتامین‌های محلول در چربی از جمله ویتامین A، D، E و K برای سلامت نوزاد بسیار اهمیت دارند.
ویتامین‌های محلول در آب مثل ویتامین C، ریبوفلاوین، نیاسین و اسید پانتونیک نیز برای نوزاد ضروری هستند. به همین دلیل است که بسیاری از مشاوران شیردهی مصرف ویتامین‌های پیش از تولد را توصیه می‌کنند.
۴. آهن
هرچند به میزان ناچیز، اما آهن نیز در شیر مادر وجود دارد. همین میزان آهن کم برای نوزاد کافیست، چرا که نوزاد، آهن شیر مادر را به خوبی جذب می‌کند. آهن یک ماده‌ی ضروری برای رشد و تکامل نوزاد است. در صورت فقر آهن یک نوزاد ممکن است به مشکلاتی، چون کم خونی، ضربان قلب بالا، رنگ پریدگی و ضعف دچار شود.
۵. فلوراید
از دیگر ترکیبات موجود در شیر مادر می‌توان به فلوراید اشاره کرد. فلوراید یک ماده‌ی معدنی ضروری است که مینای دندان را تقویت و از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری می‌کند.
۶. کربوهیدرات‌ها
لاکتوز اولین کربوهیدراتیست که در شیر مادر یافت می‌شود و ۴۰ درصد کالری مورد نیاز برای تولید شیر را فراهم می‌کند. لاکتوز بسیاری از باکتری‌های ناسالم موجود درمعده را که از جذب کلسیم، فسفر و منیزیم جلوگیری می‌کنند، کاهش می‌دهد. به علاوه با بیماری‌ها مقابله می‌کند و به رشد باکتری‌های سالم موجود در معده کمک می‌کند.
فواید شیر مادر برای نوزاد
موجب افزایش هوش نوزاد می‌شود
شیر مادر با کمک به رشد مغز نوزاد و کاهش مشکلات مربوط به یادگیری موجب افزایش هوش کودک می‌شود. طبق مطالعات، کودکانی که از شیر مادر تغذیه کرده اند، در امتحانات هوش نمره بهتری را کسب می‌کنند.
سرشار از مواد مغذی است
شیر مادر بهترین منبع پروتئین، کربوهیدرات، چربی، ویتامین و املاح معدنی برای نوزاد است و تا زمانی که نوزاد نیاز به غذای کمکی نداشته باشد می‌تواند تمامی نیازهای او را تامین کند. شیر مادر سرشار از آنتی بادی هاییست که بدن نوزاد را در برابر ویروس‌ها و عفونت‌ها محافظت می‌کند.
در برابر بیماری‌ها بدن نوزاد را حفاظت می‌کند
شیر مادر از بیماری‌هایی نظیر ذات الریه، آنفولانزا، آلرژی، عفونت گوش میانی، اسهال، سرخجه، مسمومیت غذایی، عفونت معده، سلیاک (نوعی بیماری گوارشی)، دیابت، آسم، آسیب بافت روده، سندروم مرگ ناگهانی نوزاد، بیماری روده التهابی، بیماری قلبی و سرطان جلوگیری می‌کند.
موجب سلامت دندان‌ها می‌شود
کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، دندان‌های سالم تری خواهند داشت. مکیدن سینه علاوه بر تقویت فک نوزاد به تقویت دندان‌های او نیز کمک می‌کند.
از اختلالات روانی جلوگیری می‌کند
نوزادانی که شیر مادر مصرف می‌کنند، در آینده کمتر به اختلالات روانشناختی دچار خواهند شد. در زمان تولد، نوزاد تنها می‌تواند تا فاصله ۳۸ سانتی متری خود را ببیند و این فاصله‌ای است که نوزاد با مکیدن شیر با صورت مادر ایجاد می‌کند. کودکی که با مکیدن شیر از عواطف مادر برخوردار می‌شود، از نظر روانشناختی در آینده کودک سالمتری خواهد بود.
منبعی در دسترس است
شیر مادر همیشه در دسترس است و نیازی به آماده شدن یا گرم کردن ندارد.
از بیماری‌ها در آینده جلوگیری می‌کند
نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند در آینده کمتر دچار افزایش وزن، فشار خون، کلسترول خون و اگزما (نوعی بیماری پوستی) می‌شوند.
فواید شیر مادر برای مادر
به کاهش وزن مادر کمک می‌کند
در سه ماه اول پس از زایمان به دلیل افزایش اشتها و تمایل بدن به ذخیره چربی ها، کاهش وزن چندانی در مادران شیرده مشاهده نمی‌شود. اما بین ۳ تا ۶ ماه پس از زایمان، مادران شیرده بیش از دیگر مادران دچار کاهش وزن می‌شوند. از آنجا که بدن مادر برای تولید شیر ۵۰۰ کالری می‌سوزاند، شیردهی به کاهش وزن مادر کمک می‌کند.
موجب بازگشت رحم به حالت اول می‌شود
اکسی توسین هورمونیست که در هنگام زایمان در بدن مادر ترشح می‌شود تا روند زایمان را آسان‌تر و از خونریزی جلوگیری کند. در طول بارداری سایز رحم از یک هلو به اندازه کل فضای شکم تغییر می‌کند. شیردهی با افزایش هورمون اکسی توسین موجب انقباض رحم و بازگشت آن به حالت اول می‌شود.
از افسردگی مادر جلوگیری می‌کند
افسردگی پس از زایمان نوعی افسردگیست که کمی پس از تولد نوزاد رخ می‌دهد و ۱۵ درصد از مادران را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ترشح هورمون اکسی توسین در مادران شیرده از افسردگی مزمن جلوگیری می‌کند. چنین مادری کمتر احساس خستگی و اضطراب می‌کند و حس قویتری برای ارتباط با نوزاد خود دارد.
خطر سرطان سینه و رحم را کاهش می‌دهد
طبق مطالعات، شیردهی به مدت ۱۲ ماه خطر ابتلا به سرطان سینه، تخمدان و رحم را تا ۲۸ درصد کاهش می‌دهد. علاوه بر آن زنانی که به مدت ۱ تا ۲ سال به نوزادان خود شیر داده اند، ۱۰ تا ۵۰ درصد کمتر به فشار خون بالا، آرتریت (یک اختلال التهاب مزمن که با درد، تورم مفاصل و خستگی همراه است)، سلیاک، چربی خون، بیماری قلبی و دیابت نوع ۲ دچار می‌شوند.
احتمال بارداری مجدد را کاهش می‌دهد
استمرار در شیردهی، تخمک گذاری و قاعدگی را برای مدتی متوقف می‌کند. این توقف در چرخه‌ی قاعدگی موجب فاصله انداختن بین بارداری‌ها می‌شود. هر چند که می‌توان از این روش برای پیشگیری از بارداری برای مدتی کوتاهی استفاده کرد، اما چندان قابل اطمینان نیست.
در زمان و هزینه‌ها صرفه جویی می‌کند
شیردهی روشی آسان، بدون صرف هزینه و زمان است.
نظر شما