دلمه علاوه بر ایران در دیگر کشورهای خاورمیانه مثل ترکیه هم تهیه می‌شود. اساسا نام «دلمه» ریشه‌ی ترکی دارد و از واژه‌ی «دولمک» به معنی «پر کردن» گرفته شده است.
از زمان‌های بسیار دور در خاورمیانه از انواع صیفی‌جات مانند بادمجان، گوجه فرنگی، کدو و کلم و همچنین برگ درخت انگور یا برگ مو، برای پختن دلمه استفاده می‌شده است. اما جالب است بدانید که این‌ها تنها مواد رایج برای پختن دلمه نبوده‌اند. مثلا در قرن هفدهم میلادی که اولین دلمه‌ها در ایران تهیه می‌شده، از خیار، پیاز و حتی سیب هم برای دلمه استفاده می‌کرده‌اند.
در دستور پخت دلمه بادمجان تبریزی از گوشت قرمز استفاده شده است. اما اگر دوست داشته باشید می‌توانید به جای آن از سویا استفاده کنید تا یک غذای کاملا گیاهی داشته باشید.
مواد لازم (برای ۶ نفر)
- بادمجان دلمه‌ای: ۱۰ عدد
- سبزی دلمه (تره، پیازچه، نعنا، ترخون و مرزه): ۲۵۰ گرم
- گوشت چرخ‌کرده: ۲۵۰ گرم
- لپه: نصف پیمانه
- برنج: نصف پیمانه
- پیاز: ۲ عدد بزرگ
- زرشک: ۳ قاشق غذاخوری
- رب گوجه فرنگی: ۳ قاشق غذاخوری
- رب انار: ۳ قاشق غذاخوری
- کره: ۶۰ گرم
- لیمو ترش: ۱ عدد
- زعفران: به میزان لازم
- مرزه، نعنا و ترخون خشک: هر کدام ۱ قاشق غذاخوری
- زردچوبه، ادویه کاری، فلفل سیاه و نمک: به میزان لازم
طرز تهیه
۱. سر بادمجان‌ها را جدا و داخل آن‌ها را با چاقو و قاشق، مانند تصویر خالی کنید.
۲. پیازها را به صورت نگینی خرد کنید و در روغن تفت دهید. وقتی پیاز طلائی شد، نیمی از آن را برای سس بردارید و گوشت چرخ‌کرده را به مابقی آن اضافه کنید. گوشت را با پیاز تفت دهید تا تغییر رنگ دهد. سپس ادویه‌ها، برنج نیم‌پز و لپه‌ی پخته‌شده را اضافه کنید.
۳. سبزی دلمه‌ی خردشده، نیمی از رب انار و نیمی از رب گوجه فرنگی را به مواد داخل دلمه اضافه کنید و تفت دهید.
نکته: اگر دوست داشته باشید می‌توانید در این مرحله قسمت داخلی بادمجان‌ها را هم ساطوری کنید و به مواد بیفزایید.
۴. بعد از اینکه مواد خوب باهم تفت خوردند، زرشک و نیمی از کره را اضافه و نمک مواد را تنظیم کنید. طعم مایه‌ی داخل دلمه را بچشید و اگر به اندازه‌ی کافی مزه‌دار نبود به آن کمی رب یا نمک اضافه کنید.
۵. برای آماده کردن سس دلمه، نیمی از پیاز تفت داده شده را که ابتدا جدا کرده بودید با مقداری روغن و باقیمانده‌ی کره در قابلمه بریزید و کمی زردچوبه، ادویه‌ی کاری، فلفل سیاه و نمک به آن اضافه کنید. مابقی رب گوجه فرنگی را هم به سس اضافه کنید و حسابی تفت دهید. در پایان رب انار، زعفران دم‌کرده و آب لیمو ترش تازه را اضافه و با حرارت خیلی کم مواد را مخلوط کنید.
نکته: میزان رب انار باید کمتر از رب گوجه باشید تا سس تیره نشود.
۶. یک لیتر آب به سس اضافه کنید و اجازه دهید به جوش بیاید. سپس طعم سس را امتحان و در صورت نیاز به آن نمک اضافه کنید.
۷. بادمجان‌ها را از مواد دلمه پر کنید و مانند تصویر در قابلمه بچینید. دقت کنید که سس باید حداکثر تا نیمی از بادمجان‌ها را پوشانده باشد. بادمجان‌ها را به مدت یک ساعت و نیم روی حرارت متوسط بپزید.
۸. دلمه بادمجان را همراه سس آن سرو کنید. نوش جون!
نظر شما