سلام نو – سرویس اجتماعی: وقتی روزها و هفته‌های اول از موج بیکاری و ضرورت حمایت دولت از مشاغل سخن گفته می‌شد کمتر کسی به این فکر می‌کرد که دیر رسیدن به داد بیکاران، باعث خلق زنجیره‌ای فاجعه بار از آسیب‌های اجتماعی شود.
حالا علیرضا لطفی رئیس پلیس آگاهی تهران بزرگ گفته که در سه ماهه اخیر و متاثر از مشکلات اقتصادی بیش از «۵۰ درصد» بازداشت‌شدگان در حوزه سرقت برای بار اول مرتکب جرم شده بودند و «این نشان می‌دهد که این اتفاقات بی‌تاثیر از شرایط روز نیست». او البته تاکید کرده که سرقت از منازل در این مدت کاهش یافته و به سرقت موبایل و لپ تاپ و سرقت از ماشین افزوده شده است.
این مقام ارشد پلیس پایتخت گفته است که دستگیری مجرمان سابقه‌دار نسبت به بار اولی‌ها در سال‌های گذشته، «۵۰ درصد به ۴۵ درصد بود؛ یعنی بیش از ۵۰ درصد مجرمان سابقه‌دار بودند و کمتر از ۴۵ درصد مجرمان بار اولی بودند، اما در حال حاضر تقریبا این میزان مساوی شده است».
این پدیده که به نام سرقت اولی‌ها مشهور شده مسئله‌ای است که مدتی است توسط شهروندان لمس شده و شامل سرقت‌های گاه کوچک و عجیب می‌شود. سرقت دوچرخه کودک، سرقت جنس‌های خریداری شده از سوپر مارکت، سرقت لباس، سرقت وسایل داخل ماشین که در بیشتر اوقات به طور مشخص توسط افراد بی تجربه صورت می‌گیرد.
به روایت شاهدان عینی این نوع سرقت‌ها، بسیاری از مردم در یک سال گذشته با سرقت‌هایی مواجه بودند که سارق با یک یادداشت نسبت به دزدی خود ابراز پشیمانی کرده و گفته که مقداری اندک و برای سیر کردن شکم خانواده‌اش می‌دزدد.
رخدادهای این چنین البته از پی‌آمدهای گریز ناپذیر چندین و چند سال بحران و فشار اقتصادی است که با شیوع چند ماهه کرونا به شدت تشدید شده و باعث بیکاری گسترده قشر متوسط و متوسط به پایین شده است. در نتیجه این بیکاری به طور طبیعی خشونت، سرقت و آسیب‌هایی از این دست افزایش می‌یابد.
این که سهم بیشتر سرقت‌ها متوجه سرقت اولی‌ها و سرقت‌های کوچک و خرد است نشان می‌دهد که سارق نه برای پولدار شدن بلکه برای سیر کردن شکم خود و خانواده‌اش دست به سرقت ضبط ماشین، خوراکی، موبایل، مانیتور و لپ تاپ زده است.
بر اساس آماری که مرکز آمار کشور به طور رسمی اعلام کرده از سال ۹۵ تا ۹۸، شاخص فلاکت در کشور ۲۶درصد رشد پیدا کرده است. حالا که کرونا آمده، تحریم‌ها شدیدتر شده و فشار اقتصادی افزایش یافته به طور طبیعی برخی آدم‌ها به جز سرقت راهی برای سیر کردن شکم خود پیدا نمی‌کنند.
عباس عبدی در یادداشتی که در این باره نوشته مسئله اساسی سرقت اولی‌ها را چند چیز مهم از جمله قبح زدایی از دزدی برای بخشی از مردم می‌داند و می‌نویسد: آنان با ورود به زندان، سد روانی ارتکاب سرقت را می‌شکنند به احتمال فراوان بیشتر این افراد به صورت فردی مرتکب سرقت شده‌اند، در زندان به باندهای سرقت وصل می‌شوند و زنجیره سرقت را تکمیل می‌کنند. به ویژه با مال‌خرها آشنا می‌شوند و به احتمال فراوان وارد باند می‌شوند و نیز با امکانات و شیوه‌های جدید سرقت آشنا می‌شوند و روابط اجتماعی خود را با مردم عادی و خانواده کم کرده و با بزهکاران افزایش می‌دهند.
افزایش ۵۰ درصدی سرقت اولی‌ها مسائل دیگر هم‌چون گسترش جرم در لایه‌های جدید اجتماعی، افزایش خشونت و حتی افزایش آسیب‌های روانی ناشی از این سرقت‌ها از جمله ناامنی روانی را در پی دارد.
همین گستردگی آسیب‌ها و بلایای بیکاری است که کشورها را مجاب به حمایت گسترده از مشاغل برای تعدیل هر چه کمتر نیروها کرد. در ایران اما تحریم‌های گسترده اقتصادی آمریکا و مدیریت نادرست اقتصاد باعث شد که دولت عملا توان اندکی برای حمایت از مشاغل مختلف داشته باشد، توان اندکی که همان هم قربانی باند بازی، رانت و سفارش شد.
نظر شما