چرا مختار در واقعه عاشورا امام حسین علیه السلام را همراهی نکرد؟
در نقلی که شیخ مفید در ارشاد کرده است مختار به مسلم بن عقیل می گوید بر روی مردم کوفه حساب نکن زیرا سابقه عهدشکنی در آنها وجود دارد و مختار برای جلب حمایت شیعیان و عشایر اطراف کوفه ، مسلم بن عقیل را همراهی کرد و برای استقبال از امام حسین علیه السلام به اطراف کوفه رفت مسلم بن عقیل سپس به خانه هانی بن عروه رفت و هنگامی که ابن زیاد بر کوفه مسلط شد و مسلم بن عقیل به شهادت رسید مختار به زندان افتاد و در هنگام واقعه کربلا او در زندان بود و به همین دلیل نتوانست امام حسین علیه السلام را یاری کند .
مختار صمیمیت زیادی با میثم تمار که از یاران وفادار امیرالمومنین علیه السلام بود داشت و به همین دلیل میثم تمار زمانی که مختار در زندان بود به او بشارت پیروزی را داد و گفت تو خواهی توانست که ابن زیاد را بکشی و با چکمه در صورت او پا بگذاری . این از اخبار غیبی امام علی علیه السلام به میثم تمار بود به همین دلیل مختار به این وعده اعتقاد داشت و همین طور هم شد .
انتقام خون امام حسین علیه السلام توسط مختار ثقفی
بعد از واقعه عاشورا کوفه مرکز ثقل عراق بود و به همین دلیل زمینه از هر جهت برای قیام آماده شده بود و فقط نیاز به یک رهبری کاردان بود که بتواند حکومت متزلزل شام را نابود سازد و چهره عبدالله ابن زبیر را افشا کند که مختار توانست با جذب نیروهای مخلص مخصوصاً ایرانیان ، فرماندهی سپاه را به دست گیرد و قیام خود را به ثمر برساند و از جمله شخصیت‌های شجاعی که مختار به سقفی را حمایت نمود ابراهیم فرزند مالک اشتر بود .
آیا مختار به اذن امام قیام کرد؟
در این مورد چند قول وجود دارد که قول قوی بر آن است که مختار بن ثقفی از امام سجاد علیه السلام در ابتدا اجازه نگرفت اما بعد خبر را به امام داد و امام خوشحال شد و امام سجاد در حق مختار دعا کرد و در قولی دیگر بیان شده است که مختار به اذن امام قیام نمودند اما در نهایت در همه اقوال بیان شده است که مختار عاقبت به خیر شد امام سجاد درباره مختار فرمودند :
رحم الله اباک ، مختار دل ما را شاد کرد .
مختار بن ابی عبیده ثقفی جزو چهره های مشهور تاریخ شیعه و از طرفداران خاندان اهل بیت علیه السلام بود که به خونخواهی امام حسین قیام کرد مختار در کودکی علاقه بسیار زیادی به امیرالمومنین و اهل بیت علیهم السلام داشت و به همین دلیل حضرت علی علیه السلام لقب کیّس یعنی زیرک را در حالی که مختار کودک بود به او داد که در کتاب معجم الرجال آیت الله خویی جلد ۱۸ صفحه ده به آن اشاره شده است .
رابطه مختار با خاندان رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم
زمانی که مختار در مدینه بود با خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم رفت و آمد زیادی داشت از آنان علوم دینی را می آموخت همچنین مختار شیعه بود و حقانیت خلافت امیرالمومنین علیه السلام را قبول داشت و دیگران را به عنوان امیر و خلیفه نمی‌پذیرفت . علامه حلی مختار را مقبول تراویح می‌داند و همچنین امام باقر علیه السلام امام صادق علیه السلام و امام صادق سجاد علیه السلام برای او طلب رحمت و مغفرت و دعای خیر کرده‌اند .
در دوران خلافت امام علی علیه السلام و حضرت مجتبی علیه السلام مختار در کنار آن بزرگواران بود و بعد از ماجرای صلح امام علی علیه السلام با معاویه و بازگشت امام حسن علیه‌السلام از عراق به حجاز ، خاندان مختار همچنان در عراق بودند و گاهی به مدینه و طائف می رفتند و مختار به خدمت اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می‌رسید و از آنان کسب علم حدیث می کرد. بعد از مرگ معاویه و روی کار آمدن یزید، مختار به جبهه حق رفت و حکومت یزید را به رسمیت نشناخت در آن هنگام مختار نامه ای برای امام نوشت و پایان نامه را امضا نکرد زیرا به مردم کوفه اعتمادی نداشت اما شخص مختار یکی از چهره های حقیقی شیعه در کوفه بود به طوری که مسلم بن عقیل زمانی که به نمایندگی از امام حسین وارد کوفه شد به خانه مختار رفت این در حالی بود که افرادی چون هانی ، سلیمان بن صرد ، حبیب بن مظاهر و مسلم بن عوسجه از بزرگان کوفه و سران شیعه بودند در کوفه حضور داشتند اما مسلم بن عقیل به خانه مختار رفت .
