اصطلاح موفقیت از جمله اصطلاحاتی است که متأسفانه خیلی ها متناسب با معلومات و نگرش خود آن را تعریف کرده اند.
یکی از دلایل عمده تعدد تعاریف موفقیت، برداشت های گوناگونی بوده که از این مفهوم شده است. چه بسا افرادی که به دلیل دستیابی به خواسته هایشان، خود را موفق و کامیاب می پندارند، امّا این موفقیت از نظر دیگران چندان ارزش و اعتباری ندارد و یا افرادی هستند که احساس می کنند، موفق شده اند امّا در حقیقت چنین نیست.
موفقیت در لغت
از ماده «وفق» و «وفاق» و به معنای سازگاری، انطباق و همراهی است.
موفقیت در اصطلاح
انسانی را موفق می گویند که توانسته باشد بین تلاش ها و اهدافش سازگاری و انطباق ایجاد کند و سعی و کوشش خود را قرین و همراه اهداف خویش قرار دهد.
به عبارت دیگر، انسان به هدف رسیده را انسان موفق می گویند. اهداف انسان، متنوع و از سطوح و مراتب متعددی برخوردار است.
بنابراین، موفقیّت یک تعریف ندارد؛ بلکه هر فرد، بسته به این که هدف او چه باشد، تعریف خاصی از آن به دست می آورد.
عوامل موفقیت از منظر قرآن
موضوع موفقیت به صورت مختلف در قرآن کریم موردتأکید قرار گرفته لیکن چگونه موفق شدن و رمز و راز موفقیت و یا عوامل و موانع موفقیت چیست؟ در آیات مختلف و هریک در جای خود مورد اشاره قرار گرفته است که به بعضی از آن ها می پردازیم:
اصلاح نفس
ما باید کاری انجام بدهیم که هم از درون مشکلی پیدا نکنیم، هم از بیرون. اگر چنانچه از درون مشکلی پیدا نکردیم، از بیرون مشکلی نخواهیم داشت؛ یعنی آن دشمن درونی را ازبین بردیم؛ وقتی دشمن درونی ازبین برود، دشمن برونی کاری نخواهد کرد.
یک وقت انسان از بیگانه می ترسد، برای این که وابسته به آب و خاک است. امّا اگر وابسته به خاک آفرین و آب آفرین باشد، وابسته به شمس و قمر آفرین باشد؛ او هراسی ندارد! بالاخره اگر ماه خوب است، شمس خوب است، زمین خوب است، آسمان خوب است؛ آن که شمس آفرید و قمر آفرید از همه بهتر است.
ای یار، قمر بهتر یا آنکه قمر آرد
ای یار، شکر بهتر یا آنکه شکر آرد
اگر شکر شیرین است، شکر آفرین شیرین تر است. و اگر شمس و قمر زیبا هستند شمس و قمر آفرین زیباتر است. این که ذات اقدس باری تعالی به ما فرمود:
تو دریایی. اگر انسان دریاست، گوهری دارد؛ و اگر سلسله جبال است، معدنی دارد. باید بکوشیم این معدن هایمان معدن خوبی باشد.
این که گفته شد:
فیض روح القدس ار باز مدد فرماید
دیگران هم بکنند آن چه مسیحا می کرد
لازم نیست که حتماً انسان مثل عیسای مسیح مُرده را زنده کند! در این بخش مثل عیسای مسیح است. وجود مبارک عیسای مسیح فرمود:
خدا توفیقی به من داد که من هرجا باشم، منشأ برکتم...پس بیاییم ما هم مثل انسان های موفق عالم منشأ برکت باشیم.
اندیشه و عقلانیت
واژه «اولوا الباب» شانزده مرتبه در قرآن آمده و هر مرتبه همراه با یک کمال وصفی بیان شده است. از جمله:
راز احکام را می فهمند.
آینده نگر هستند.
دنیا را محل عبور و گذر می دانند نه توقف گاه و مقصد.
از تاریخ درس عبرت می گیرند.
بهترین و برترین منطق را می پذیرند.
اهل تهجّد و عبادت می باشند.
صبر
قرآن کریم می فرماید:« اسلام بر شما به خاطر صبر و استقامت تان!چه نیکوست سرانجام آن سرای جاویدان».
خود را در محضر خدا دیدن
میزان موفقیت انسان بستگی به میزان آرامش اوست. به هر اندازه که آرامش داشته باشد به همان میزان عقل و استعدادهای او توانمند هستند. این آرامش زمانی درست و واقعی است که انسان خود را در محضر خداوند مهربان ببیند با اطمینان باید گفت به هر اندازه که به یاد خدا بودن و خود را در محضر خدا دیدن را تقویت کند به همان میزان آرامش واقعی دست پیدا می کند.
خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:
«آن ها کسانی هستند که ایمان آورده اند، و دل هایشان به یاد خدا مطمئن( و آرام) است آگاه باشید، تنها با یاد خدا دل ها آرامش می یابد!»
عمل صالح
زندگی با رضایت از اعمال و رفتار درست است که زندگی را شیرین تر کند.
خداوند مهربان می فرماید:
«آن ها که ایمان آورده اند و کارهای شایسته انجام دادند، پاکیزه ترین زندگی نصیبشان است و بهترین سرانجام ها!»
