چگونه اطلاعات را به خاطر میسپاریم؟

تعریف حافظه

حافظه به فرایندی گفته می شود که برای بدست آوردن، ذخیره، نگهداری و بازیابی اطلاعات استفاده می شود. سه فرآیند مهم در حافظه وجود دارد: رمزگذاری، ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات. حافظه انسان شامل توانایی حفظ و بازیابی اطلاعاتی است که ما آموخته ایم یا تجربه کرده ایم.

با این حال، این یک روند بی عیب و نقص نیست. بعضی اوقات ما چیزهایی را فراموش می کنیم و یا در یافتن آنها دچاراشتباه میشویم. گاهی چیزها به طور صحیح در حافظه رمزگذاری نمی شوند. مشکلات حافظه می تواند از ناراحتی های جزئی مانند فراموش کردن سوئیچ ماشین تان باشد تا بیماریهای عمده ای که بر کیفیت زندگی و توانایی عملکرد تان تأثیر میگذارند.

چگونه خاطرات شکل می گیرند؟

به منظور ایجاد خاطرات جدید، اطلاعات باید به شکل قابل استفاده تغییر پیدا کنند که از طریق فرآیند معروف به رمزگذاری رخ می دهد. پس از رمزگذاری اطلاعات، برای استفاده های بعدی باید در حافظه ذخیره شوند. بازیابی اطلاعات اجازه می دهد تا ما به خاطرات ذخیره شده دستیابی پیدا کنیم.

چه مدت زمان لازم است تا خاطرات درحافظه شکل گیرند

برخی از خاطرات بسیار کوتاه هستند و فقط چند ثانیه طول می کشد و به ما اجازه می دهد تا اطلاعات حسی را درباره جهان پیرامون خود داشته باشیم. خاطرات کوتاه مدت کمی طولانی تر هستند و حدود 20 تا 30 ثانیه طول می کشد. این خاطرات بیشتر شامل اطلاعاتی است که ما در حال حاضر روی آنها تمرکز می کنیم و به آنها می اندیشیم برخی از خاطرات مربوط به، هفته ها، ماه ها یا حتی دهه ها هستند. بیشتر این خاطرات طولانی مدت خارج از آگاهی فوری ما نهفته است، اما ما در صورت نیاز می توانیم آنها را به سمت هوشیاری بکشیم.

مدل مرحله ای حافظه

در حالی که چندین مدل مختلف از حافظه ارائه شده است، مدل مرحله ای از حافظه اغلب برای توضیح ساختار اصلی و عملکرد حافظه استفاده می شود. این تئوری که ابتدا در سال 1968 توسط اتکینسون و شیفرین ارائه شد، سه مرحله از حافظه جداگانه را تشریح می کند: حافظه حسی ، حافظه کوتاه مدت و حافظه بلند مدت.

حافظه حسی

حافظه حسی اولین مرحله حافظه است. در این مرحله، اطلاعات حسی از محیط برای مدت زمان بسیار کوتاهی ذخیره می شود، به طور کلی برای اطلاعات تصویری بیشتر از نیم ثانیه و برای اطلاعات شنیداری 3 یا 4 ثانیه نیست. ما فقط در جنبه های خاصی از این حافظه حسی شرکت می کنیم، و اجازه می دهیم برخی از این اطلاعات به مرحله بعدی منتقل شوند.

حافظه کوتاه مدت

حافظه کوتاه مدت که به عنوان حافظه فعال نیز شناخته می شود، اطلاعاتی است که در حال حاضر از آنها آگاه هستیم یا به آنها فکر می کنیم. در روانشناسی فرویدی، از این حافظه به عنوان ذهن آگاه یاد می شود. توجه به خاطرات حسی باعث ایجاد اطلاعات در حافظه کوتاه مدت می شود. بیشتر اطلاعات ذخیره شده در حافظه فعال تقریباً 20 تا 30 ثانیه ذخیره می شوند. در حالی که بسیاری از خاطرات کوتاه مدت ما به سرعت فراموش می شوند.

حافظه بلند مدت

حافظه بلند مدت یا حافظه طولانی مدت به ادامه ذخیره اطلاعات اطلاق می شود. در روانشناسی فرویدی حافظه طولانی مدت را ناخودآگاه  می نامیم. این اطلاعات تا حد زیادی از آگاهی ما خارج است اما می تواند در حافظه فعال ذخیره شود تا در صورت لزوم مورد استفاده قرار گیرد. برخی از این اطلاعات به راحتی قابل یادآوری است، در حالی که دسترسی به سایر خاطرات بسیار دشوارتر است.

سازمان حافظه

توانایی دسترسی و بازیابی اطلاعات از حافظه بلند مدت به ما امکان می دهد تا در واقع از این خاطرات برای تصمیم گیری، تعامل با دیگران وحل مشکلات استفاده کنیم . اما چگونه اطلاعات در حافظه سازماندهی می شوند؟ نحوه مشخص کردن اطلاعات در حافظه بلند مدت به خوبی درک نشده است، اما محققان می دانند که این خاطرات به صورت گروهی ترتیب داده می شوند. به عنوان مثال، گروه کلمات زیر را در نظر بگیرید:

میز ، سیب ، قفسه کتاب ، قرمز ، آلو ، میز ، سبز ، آناناس ، بنفش ، صندلی ، هلو ، زرد

چند ثانیه برای خواندن آنها صرف کنید، سپس به دور نگاه کنید و سعی کنید این کلمات را به یاد بیاورید و ذکر کنید. وقتی لیست کردید این کلمات را چگونه گروه بندی کردید؟ بیشتر افراد با استفاده از سه دسته مختلف: رنگ، مبلمان و میوه لیست می کنند.

مدل شبکه معنایی

این مدل محرکهای خاص خاطرات مرتبط را فعال می کنند. یک حافظه از یک مکان خاص ممکن است خاطرات مرتبط  در آن مکان  را فعال کند. به عنوان مثال، فکر کردن در مورد ساختمان دانشگاه ، ممکن است خاطرات حضور در کلاسها ، تحصیل و معاشرت با همسالان را برانگیزد.

فراموشی

وقتی حافظه از بین می رود فراموشی یک اتفاق شگفت آور عادی است. فقط در نظر بگیرید که چند بار نام کسی را فراموش می کنید یا از یک قرار ملاقات مهم غافل می شوید. فراموشی می تواند به دلایل مختلف از جمله عدم بازیابی اطلاعات از حافظه بلند مدت اتفاق بیفتد. تحقیقات نشان داده است که یکی از فاکتورهای مهم تأثیرگذار بر خرابی حافظه، زمان است. اطلاعات اغلب به سرعت فراموش می شوند، به ویژه اگر افراد به طور جدی اطلاعات را مرور و آزمایش نکنند.

چرا فراموش می کنیم؟

چرا اطلاعاتی که در گذشته آموخته ایم رافراموش می کنیم؟ چهار توضیح اساسی برای این امر وجود دارد: شکست در بازیابی، مداخله ، عدم ذخیره و فراموش کردن انگیزه. گاهی اوقات اطلاعات به سادگی از حافظه گم می شوند گاهی اوقات خاطرات با یکدیگر به رقابت می پردازند، و یادآوری برخی از اطلاعات را دشوار می کند. در موارد دیگر، مردم سعی می کنند چیزهایی را فراموش کنند که به راحتی نمی خواهند به خاطر بسپارند.

تقویت حافظه

مهم نیست که حافظه شما چقدر عالی باشد، کارهایی وجود دارند که می توانید برای بهتر شدن آن انجام دهید. خوشبختانه روانشناسان شناختی تعدادی تکنیک را کشف کرده اند که می تواند به بهبود حافظه کمک کند. حافظه انسان فرایندی پیچیده است که محققان هنوز سعی در درک بهتر آن دارند. در حالی که ما قادر به یادآوری اطلاعات حیرت انگیز هستیم، اما مستعد خطا واشتباه نیز هستیم.

یک لحظه در نظر بگیرید که چند بار در روز به حافظه خود تکیه می کنید تا به شما در عملکرد کمک کند، از یادآوری نحوه استفاده از رایانه تا یادآوری رمز عبور حساب بانکی خود. مطالعه حافظه انسان هزاران سال است که موضوع علوم و فلسفه بوده و به یکی از مباحث مهم مورد علاقه روانشناسی شناختی تبدیل شده است. اما حافظه دقیقا چیست؟ خاطرات چگونه شکل می گیرند؟

حافظه چیست؟

حافظه دقیقا چیست؟ در اصل، حافظه یک فرآیند پیچیده است که شامل دستیابی، ذخیره و فراخوانی اطلاعات است. با این حال همه خاطرات یکسان نیستند.