خطبه در حق انصار
وَ مِنْ کَلام لَهُ عَلَیْهِ السَّلامُ
از سخنان آن حضرت است
فی مَعْنَی الاَْنْصارِ. قالُوا: لَمَّا انْتَهَتْ اِلی اَمیرِالْمُوْمِنینَ عَلَیْهِ السَّلامُ اَنْباءُ السَّقیفَهِ
در حق انصار. گویند: وقتی پس از رحلت رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله
بَعْدَ وَفاهِ رَسُولِ اللّهِ صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلهِ قالَ عَلَیْهِ السَّلامُ: ما قالَتِ الاَْنْصارُ؟ قالُوا:
اخبار سقیفه به آن حضرت رسید فرمود: انصار چه گفتند؟ عرضه داشتند:
قالَتْ: مِنّا اَمیـرٌ وَ مِنْکُمْ اَمیرٌ. قالَ عَلَیْهِ السَّلامُ :
انصار گفتند: امیری از ما و امیری از شما باشد. آن حضرت فرمود:
فَهَلاَّ احْتَجَجْتُمْ عَلَیْهِمْ بِاَنَّ رَسُولَ اللّهِ صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ
چرا به گروه انصار این گونه احتجاج نکردید که پیامبر صلّی اللّه علیه وآله
وَصّی بِاَنْ یُحْسَنَ اِلی مُحْسِنِهِمْ، وَ یُتَجاوَزَ عَنْ مُسیئِهِمْ؟ - قالُوا:
وصیت فرمود که به نیکوکار انصار نیکی شود، و از بدکارشان چشم پوشی گردد؟ به حضرت گفتند:
وَ ما فی هذا مِنَ الْحُجَّهِ عَلَیْهِمْ؟ فَقالَ عَلَیْهِ السَّلامُ:- لَوْ کانَتِ الاِْمارَهُ
در این وصیت چه حجّتی بر انصار است؟ فرمود: اگر حکومت
فیهِمْ لَمْ تَکُنِ الْوَصِیَّهُ بِهِمْ. - ثُمَّ قالَ عَلَیْهِ السَّلامُ:- فَماذا قالَتْ قُرَیْشٌ؟
از آنان بود پیامبر در حقشان سفارش نمی کرد. سپس فرمود: قریش چه گفتند؟
- قالُوا: احْتَجَّتْ بِاَنَّها شَجَرَهُ الرَّسُولِ صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ. فَقالَ عَلَیْهِ السَّلامُ:-
عرضه داشتند: قریش استدلال کردند که آنان شجره رسولند صلّی اللّه علیه و آله. فرمود:
احْتَجُّوا بِالشَّجَرَهِ، وَ اَضاعُوا الثَّمَرَهَ!
به درخت احتجاج کردند، و میوه آن را ضایع نمودند!
خطبه وقتی که امارت مصر را به محمد بن ابوبکر واگذاشت
لَمّا قَلَّدَ مُحَمَّدَ بْنَ اَبی بَکْر مِصْرَ فَمُلِکَتْ عَلَیْهِ وَ قُتِلَ
وقتی که امارت مصر را به محمدبن ابوبکر واگذاشت و مصر از دست او بیرون رفته و به شهادت رسید
وَ قَدْ اَرَدْتُ تَوْلِیَهَ مِصْرَ هاشِمَ بْنَ عُتْبَهَ، وَ لَوْ وَلَّیْتُهُ اِیّاها لَما خَلّی
می خواستم حکومت مصر را در اختیار هاشم بن عُتبه قرار دهم، اگر او را استاندار مصر می کردم عرصه را
لَهُمُ الْعَرْصَهَ، وَلاَ اَنْهَزَهُمُ الْفُرْصَهَ. بِلاذَمٍّ لِمُحَمَّدِ بْنِ اَبی بَکْر، فَلَقَدْ
برای دشمنان خالی نمی کرد، و فرصتی به آنان نمی داد. البته سرزنشی بر محمّد بن ابوبکر نیست، او
کانَ اِلَیَّ حَبیباً، وَ کانَ لی رَبیباً.
محبـوب مـن ، و پسر همسـرم بـود.
خطبه در سرزنش اصحاب سست پیمان خود
فی ذَمِّ اَصْحابِهِ
در سرزنش اصحاب سست پیمانش
کَمْ اُداریکُمْ کَما تُدارَی الْبِکارُ الْعَمِدَهُ، وَالثِّیابُ الْمُتَداعِیَهُ،
چه اندازه با شما مدارا کنم چنانکه با شترهای کوهان کوفته مدارا می شود، و با لباسهای پوسیده رفتار می گردد،
کُلَّما حیصَتْ مِنْ جانِب تَهَتَّکَتْ مِنْ آخَرَ؟! کُلَّما اَطَلَّ عَلَیْکُمْ مَنْسِرٌ
که از هر طرف دوخته می شود از جانب دیگر پاره می گردد؟! هر وقت گروهی از سپاه شام
مِنْ مَناسِرِ اَهْلِ الشّامِ اَغْلَقَ کُلُّ رَجُل مِنْکُمْ بابَهُ، وَ انْجَحَرَ انْجِحارَ
به شما رو می کند هر مردی از شما درب خانه اش را می بندد، و چون سوسمار به لانه می خزد
الضَّبَّهِ فی جُحْرِها وَالضَّبُعِ فی وِجارِها. الذَّلیلُ وَاللّهِ مَنْ
و مانند کفتار به آشیانه پناه می برد. به خدا قسم خوار و ذلیل کسی است که شما به یاریش
نَصَرْتُمُوهُ. وَ مَنْ رَمی بِکُمْ فَقَدْ رَمی بِاَفْوَقَ ناصِل. اِنَّکُمْ وَاللّهِ لَکَثیرٌ
برخیزید. و آن که به وسیله شما به سوی دشمن تیر بیندازد با تیر شکسته بی پیکان تیراندازی کرده. سوگند به خدا
فِی الْباحاتِ، قَلیلٌ تَحْتَ الرّایاتِ. وَ اِنِّی لَعالِمٌ بِما یُصْلِحُکُمْ
شما در عرصه های آرام فراوانید، ولی زیر پرچم های جهاد اندک. من آنچه که شما را اصلاح و
وَ یُقیمُ اَوَدَکُمْ، وَلکِنّی وَاللّهِ لا اَری اِصْلاحَکُمْ بِاِفْسادِ نَفْسی.
کجی هایتان را مستقیم می نماید می دانم، ولی هرگز با تباه کردن خود شما را اصلاح نمی کنم.
اَضْرَعَ اللّهُ خُدُودَکُمْ، وَ اَتْعَسَ جُدُودَکُمْ. لاتَعْرِفُونَ الْحَقَّ
خداوند رویتان را خوار، و نصیبتان را تباه گرداند. آنچنان که باطل را می شناسید
کَمَعْرِفَتِکُمُ الْباطِلَ، وَلا تُبْطِلُونَ الْباطِلَ کَاِبْطالِکُمُ الْحَقَّ!
معرفت به حق ندارید، و آنچنان که حق را باطل می کنید باطل را نابود نمی نمایید!
