سلام نو – سرویس اقتصادی: در حالی قرار است تا سه روز دیگر صدمین یارانه نقدی به حساب سرپرستان خانوار ریخته شود که امروز دیگر صدمین یارانه نقدی در برابر اولین یارانه چند ده هزار تومانی هیچ ارزشی ندارد و نمی تواند تاثیر خاصی در معیشت مردم بگذارد.
به گزارش سلام نو، البته این حقیقت که هنوز هم اقشاری هستند که با همین پول یارانه تلاش می کنند معاش خود را بگذرانند حقیقتی انکارنشدنی است. با این حال نگاهی به هزینه و فایده این طرح نشان می دهد که هزینه 3500 میلیارد تومان برای دادن یارانه نقدی به مردم به شکل کنونی به هیچ وجه منطقی نیست.
ماجرای حذف تدریجی یارانه‌ها از مواد سوختی، مواد خوراکی، آب، برق و سایر اقلام و در عوض پرداخت نقدی آن به مردم بر می گردد به مجلس ششم. اگر چه پس از روی کار آمدن مجلس هفتم این طرح پیگیری نشد اما در دوره محمود احمدی نژاد و در اواخر دهه 80 این طرح مجددا در دستور کار قرار گرفت با این تفاوت که حالا دیگر بحث تدریجی در میان نبود. دولت در سال 87 لایحه داد و آذر 97 به صورت رسمی این طرح کلید خورد. حذف 60 درصد از یارانه ها در سال 90 باعث شد تا از هدفمندسازی یارانه‌ها به عنوان بزرگترین طرح تاریخ اقتصادی ایران نام برده شود.
بازده اقتصادی جامعه، جلوگیری از افزایش بی‌رویه مصرف سوخت و مقابله با تحریمات غرب، رسیدگی به مستضعفین و از بین بردن فاصله طبقاتی در ایران از اهدافی بود که قرار بود طرح هدفمندسازی یارانه ها آن را محقق کند. با نگاهی گذرا به هشت نه سال اخیر به راحتی می توان متوجه ناکامی در این زمینه شد.
از همان ابتدا یکی از مشکلاتی که کارشناسان نسبت به این طرح مطرح می کردند اختصاص نیافتن بخش قابل توجهی از منابع هدفمندی یارانه‌ها به بخش تولید بوده است. مشکلی که به باور بسیاری به تولید در کشور ضربه بسیاری زده است.
با روی کار آمدن دولت روحانی بسیاری از اقتصاددان ها به رئیس جمهور پیشنهاد کردند فکری به حال یارانه های نقدی کند. اگرچه در این بین بودند کسانی که معتقد بودند بایستی بساط یارانه نقدی به طور کلی جمع شود اما واقعیت این بود که شرایطی در کشور به وجود آمده بود که دهک های کم درآمد نسبت به همین پول اندک یارانه ها نیز احساس وابستگی می کردند.
دولت روحانی در روزهای نخست از مردم خواست تا برای کمک به دولت از گرفتن یارانه نقدی انصراف دهند. با این حال برآورد دولت بسیار اشتباه بود و تعداد انصرافی ها آنقدر کم بود که نمی توان درصدی برای آن متصور شد. در حال حاضر 78 میلیون نفر از دولت یارانه نقدی می گیرند و با یک حساب سرانگشتی می توان دریافت که پرداختی یارانه نقدی از زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها نزدیک به 350 هزار میلیارد تومان رسیده است. واضح است که با این رقم دولت چه کارهای اساسی می توانست در کشور انجام دهد.
در قانون بودجه سال 98 حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان برای پرداخت یارانه نقدی و ۷۰۰۰ میلیارد تومان برای افزایش مستمری خانوارهای هدف مصوب شده است. با وجود اینکه هم خود دولت و هم کارشناسان مختلف تاکید بر لزوم غربال گری دهک های پردرآمد و کم درآمد داشته اند، دولت در عرصه عمل گامی در این زمینه بر نداشته است. محمد باقر نوبخت چندی پیش دشوار بودن این غربال گری و نبود ساز و کار صحیح برای تفکیک دهک ها را عامل اصلی این امر دانسته بود.
حالا که پس از 4 ماه طرح اصلاح ساختاری بودجه مطرح شده علی رغم اینکه در این طرح به بحث یارانه ها بیش از پیش پرداخته است اما به نظر می رسد با وجود تکالیف قانون بودجه همچنان خبری از غربالگری پردرآمد و کم‌درآمد در دریافت‌های نقدی نیست و هنوز هم باید یارانه 45 هزار و پانصد تومانی به بیشتر مردم کشور داده شود.
نظرات