سلام نو – سرویس سیاسی: به تازگی مصطفی کواکبیان، نماینده اصلاح‌طلب مجلس در سخنانی گفته که به دنبال این است که با تهیه نامه‌ای تحت عنوان جمهوری سوم از رهبری درخواست کند که مقدمه تغییرات قانون اساسی را فراهم کند. این سخنان کواکبیان واکنش‌های مختلفی را در پی داشت، اما سخنان این نماینده مجلس آغاز کننده بحث تغییرات در قانون اساسی نبود.
نخستین بار رهبر انقلاب در سفری که به کرمانشاه داشتند این مسئله را مطرح کردند که برای "آینده دور" می‌توان تغییر در قانون اساسی را مدنظر داشت و حتی به بازگشت پست نخست وزیر فکر کرد. پس از ایشان آیت الله هاشمی رفسنجانی، رییس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام در چند مقطع از تغییر قانون اساسی سخن گفت.
هاشمی رفسنجانی در دی ماه سال ۹۵ و نزدیک به یک ماه پیش از درگذشتش در مراسم چهلم آیت‌الله موسوی اردبیلی از نقش رییس اسبق دستگاه قضایی ایران در اصلاح پیش‌نویس قانون اساسی گفت و یادی کرد از قانون اساسی که حقوقدانانی چون ناصر کاتوزیان و حسن حبیبی نوشته بودند. هاشمی در همان مقطع یک بحث تاریخی درباره رهبری فرد و شورایی نیز داشت که موضع شدید چهره‌هایی چون مصباح یزدی و محمدی یزدی مواجه شد. هاشمی این مسئله را مطرح می‌کرد که در صورت نیاز، ظرفیت قانونی تغییر رهبری فردی به شورایی وجود دارد.
تغییر قانون اساسی؛ ضرورت گریز ناپذیر
حالا که بار دیگر بحث تغییر قانون اساسی از سوی یک نماینده مجلس دیگه مطرح شده این است این سوال پیش می‌آید که این تغییر در شرایط فعلی ضرورت دارد یا نه و اگر ضرورت دارد این تغییر مثبت خواهد بود یا منفی؟
در حالی که چهره‌ای مثل هادی غفاری معتقد است راه پاسخگویی به اعتراضات مردم و حل معضلات کشور، اصلاح ساختار و برچیده شدن نظارت استصوابی است و قانون اساسی را بر این مبنا باید تغییر داد گروهی دیگر معتقدند که باید پست ریاست جمهوری را حذف کرد و تقویت نظارت استصوابی مجلسی در چهارچوب‌تر و کارآمدتر ایجاد کرد.
نعمت احمدی، حقوقدان با تاکید بر اینکه تغییر قانونی اساسی می‌تواند تکلیف ساختارهای موازی را مشخص کند در این باره به ایرنا گفت: امروزه حدود 30 سال از آخرین بازنگری در قانون اساسی یعنی بازنگری 1368 خورشیدی گذشته است. در طول این مدت ضرورت هایی در جامعه به وجود آمده یا نهادهای موازی تشکیل شده که نیاز است تا قانون اساسی در بازنگری خود به آنها توجه داشته باشد.
حمیده زرآبادی در گفت‌وگو با سلام نو:
به جز اصلاح قانون اساسی باید از اصول معطل مانده قانون اساسی هم استفاده کنیم
حمیده زرآبادی، نماینده مردم قزوین در مجلس در گفت‌وگو با سلام نو در پاسخ درباره ظرفیت تغییر قانون اساسی در ایران گفت: ببینید ما در قانون این ظرفیت را داریم که تغییر در قانون اساسی انجام شود و این انتخاب ما است که از این ظرفیت استفاده شود یا خیر و این انتخاب با ما است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا با حذف ریاست جمهوری و احیای نخست وزیری موافق است یا خیر گفت: در ریاست جمهوری بحث رای مردم مطرح است و این که رییس جمهور با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شود، در حالی که در بحث نخست وزیر مشخص نیست که نخست وزیر با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شود یا نه؟ در مجموع این که این ساختار تغییر کند به کار کارشناسی نیز دارد و به عنوان یک پیشنهاد می‌توان آن را بررسی کرد.
این نماینده مجلس با اشاره به ضرورت احیای ظرفیت‌های فعلی قانون اساسی گفت: در همین ساختار موجود می‌توان بحث کرد و نکاتی پیشنهاد داد و این خوب است که از ظرفیت اصلاح و بازنگری قانون اساسی استفاده کنیم ولی من فکر می‌کنم ما اصولی در قانون اساسی داریم که اکنون اجرا نمی‌شود، اگر این اصول کامل اجرا شود و همه خود را ملزم به رعایت آن بدانند بسیاری از مشکلات حل می‌شود.
تغییر قانون اساسی؛ یک گام به پیش یا دو گام به عقب؟
پرسش اساسی این‌جا است که اصلاح قانون اساسی آیا آن‌چنان که باید و شاید به بهبود وضعیت قانون اساسی منجر می‌شود یا با توجه به وضعیت سیاسی کشور و ریخت شناسی ساختار سیاست ایران تغییر قانون اساسی در شرایط فعلی منجر کاهش جنبه‌های دمکراتیک آن می‌شود؟
دادن پاسخ قطعی دادن به این سوالات اکنون بسیار دشوار است، اما به نظر می‌رسد با توجه به تنش‌های موجود در جامعه و فشارهایی که اکنون از خارج به ایران وارد می‌شود زمان تغییر قانون اساسی حداقل چند وقتی به تاخیر افتاده و موافقان این ایده باید مدتی صبر کنند، مگر اتفاقی خارق العاده بیافتد.
