به گزارش سلام نو، سال 97 سالی پرماجرا برای کارت سوخت بود، نوسان شدید نرخ ارز که باعث افزایش چند برابری فاصله بهای سوخت در داخل و کشورهای همسایه شد، رشد بی سابقه قاچاق سوخت و به تبع آن افزایش میزان مصرف را به دنبال داشت.
قاچاقچیان، گازوییل، بنزین و انواع سوخت را از ایران به همسایگان شرقی و غربی رسانده و سود سرشاری را عاید خود می کنند. قیمت سوخت در ایران در مقایسه با کشورهای همسایه در حدی است که با وجود ریسک بالای قاچاق، باز هم قاچاقچیان نمی توانند از سود این کار چشم پوشی کنند.
مقایسه قیمت سوخت در ایران و کشورهای همسایه نشان می دهد که قاچاقچیان سوخت با در نظر گرفتن ریسک های مختلف، سود 10 تا 14 برابری را از انتقال این فراورده های استراتژیک به کشورهای همسایه می برند.
از سوی دیگر، کیفیت پایین خودروهای داخلی و بالارفتن میزان مصرف آنها نیز باعث ثبت رکوردهای تاریخی و بی سابقه در کشور شد به طوری که در تیرماه امسال میزان مصرف به رقم 121 میلیون لیتر در روز رسید و زنگ خطر رشد بی رویه مصرف سوخت به صدا درآمد.
پس از بروز این نگرانی ها، توجهات به سوی راه های کنترل و مدیریت مصرف سوخت جلب شد که در نهایت طرح هایی برای اجباری شدن استفاده از کارت سوخت و نیز پیشنهادهایی برای سهمیه بندی و چند نرخی کردن بنزین ارایه شد.
** هیاهوی ثبت نام خودروهای فاقد کارت سوخت
در آذرماه امسال، اطلاعیه شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی مبنی بر تعیین مهلت برای ثبت نام مالکان خودروها و موتورسیکلت‌های فاقد کارت سوخت صادر شد که بر اساس آن از این دسته از مالکان خواسته شد از سوم تا 27 آذر بر اساس شرایط تعیین شده، نسبت به ثبت درخواست خود برای دریافت کارت سوخت جدید اقدام کنند.
در این اطلاعیه تاکید شد پس از فراهم شدن امکان تحویل سوخت با کارت برای عموم دارندگان خودروها و موتورسیکلت‌ها، از تاریخی که بزودی اعلام خواهد شد بنزین تنها با ارائه کارت به خودروها و موتورسیکلت‌ها تحویل خواهد شد.
هشدارهای پی در پی درباره لزوم ثبت نام و همراه داشتن کارت سوخت باعث شد تا مالکان خودروهای فاقد کارت به سراغ ثبت نام این کارت ها بروند زیرا نگران بودند در صورت نداشتن کارت سوخت پس از اجباری شدن استفاده از این کارت ها، آنها دچار مشکل شوند.
ثبت نام از مالکان خودروهای فاقد کارت سوخت پس از پایان مهلت تعیین شده نیز ادامه یافت، در نهایت میزان ثبت نام های جدید برای کارت سوخت به بیش از سه میلیون رسید.
پس از پایان زمان تعیین شده، همه منتظر اعلام اجباری شدن استفاده از کارت سوخت در جایگاه های عرضه سوخت بودند، اما اتفاق جدیدی نیفتاد.
** بلاتکلیفی کارت سوخت در سال جدید
اکنون اجماع ملی برای بازگشت کارت سوخت و مدیریت مصرف شکل گرفته اما درباره جزییات و چگونگی اجرای طرح های مدیریت مصرف، هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده است.
مشکل در استفاده از کارت سوخت نیست بلکه دغدغه اصلی این است که اجباری شدن استفاده از کارت سوخت بدون همراه شدن آن با سهمیه بندی و چند نرخی کردن بهای سوخت، کاری بیهوده و بی فایده است.
اگرچه در سال های اخیر پس از حذف سهمیه بندی، هیچ گاه کارت سوخت به طور رسمی حذف نشد اما رانندگان به استفاده از آن در زمان سوخت گیری تمایلی نداشته اند و در عمل کارت های سوخت جایگاه داران، جایگزین کارت های شخصی شده است.
با یکسان سازی نرخ بنزین و حذف سهمیه بندی در بهار 1394، فرایند حذف تدریجی کارت سوخت توسط مالکان خودروها آغاز شد.
رانندگان با حذف سهمیه بندی بنزین، به کارت سوخت به عنوان ابزاری مزاحم می نگریستند که هیچ کارایی ندارد، زیرا به راحتی می شد با استفاده از کارت سوخت جایگاه داران سوخت گیری کرد.
بدین ترتیب به تدریج کارت سوخت از چرخه سوخت گیری رانندگان کنار گذاشته شد، حتی افرادی که کارت خود را گم کرده بودند به سراغ آن نرفتند.
بی رغبتی به کارت سوخت تا آنجا پیش رفت که در دفترهای پستی انبوهی از کارت های سوخت وجود داشت که رانندگان برای تحویل گرفتن آنها مراجعه نکرده بودند.
**سرنوشت کارت های سوخت در انتظار تصمیم دولت و مجلس
نهادهای ذیربط از جمله مجلس و بخش های مختلف دولت و حتی بخش خصوصی و کارشناسان پیشنهادهای خود درباره کارت های سوخت و مدیریت مصرف را ارایه کرده اند که هیچ کدام نهایی نشده است.
در اجباری کردن کارت سوخت تردیدی وجود ندارد، اما زمان و نحوه اجرای طرح های جدید مدیریت مصرف از طریق کارت سوخت هنوز مشخص نیست. به نظر می رسد کسی حاضر نیست مسوولیت سهمیه بندی و چند نرخی کردن سوخت را به گردن بگیرد.
پیگیری ها از نهادهای ذیربط نیز حاکی از این است که هنوز درباره سرنوشت کارت های سوخت و سهمیه بندی سوخت، تصمیم واحدی اتخاذ نشده و حتی بطور غیر رسمی گفته می شود که بلاتکلیفی کارت های سوخت در سال 98 همچنان ادامه خواهد یافت./ایرنا
