سلام نو - سرویس اقتصادی: تاکنون بودجه فرهنگی زیادی برای ترویج فرهنگ استفاده از کالای ایرانی مصرف شده است. بودجه ای که با میزان حمایت از تولیدکنندگان تناسب زیادی ندارد. واقعیت این است که تولید ملی رویایی بوده و هست که بیش از آنکه رنگ واقعیت به خود بگیرد به عنوانی برای برگزاری همایش های بی ثمر تبدیل شده است. برای تحقق آرزوی تولید ملی موانع بسیاری وجود دارد که تا راه حلی برای رفع آنها نداشته باشیم نمی توان شعار تولید ملی را باور کرد.
بدون شک دولت ها در تولید ملی نقش برجسته تری از همه تولیدکنندگان و مردم دارند. داستان از آنجا شروع می شود که هر دولتی برای افزایش رضایت مردم، با اقتصاد دستوری و ثابت نگه داشتن قیمت‌ها و اتخاذ سیاست های پوپولیستی تلاش می کند تورم را کنترل کرده و یا اینکه با واردات بی رویه به دنبال کنترل قیمت‌ها است. با این رویکرد به حاشیه رفتن تولید ملی اتفاق عجیبی نیست. سیاست های نادرستی که از ابتدای دولت نهم تشدید و تا همین الان هم متوقف نشده است.
تولیدکنندگان دیروز؛ بدهکاران امروز
در سال های اخیر تولیدکنندگان با سختی های زیادی دست و پنجه نرم کرده اند. بسیاری از تولیدی های خرد عطای تولید را به لقایش بخشیده و خیلی از تولیدکنندگان بزرگ هم تا مرز ورشکستگی پیش رفته اند. دراین بین چنبره زدن رکود بر اقتصاد کشور هم کاری کرد تا کسر قابل تاملی از تولیدکنندگان ترجیح دهند به واردات روی بیاورند.
دولت هم برای حمایت از تولید راه بهتری جز اعطای وام از طریق سیستم های بانکی پیدا نکرد. اگرچه این وام ها با اقبال بسیاری از تولیدکنندگان روبرو شد اما تبدیل شدن بسیاری از تولیدکنندگان به بدهکاران بانکی نشان داد در این سیکل معیوب، حمایت از تولید سیاستگذاری های دیگری می طلبد. کم نبودند تولیدکنندگانی که بنا به علت کمبود سرمایه در گردش و مشکلات اقتصادی واحد تولیدی خود مجبور به استفاده از تسهیلات حمایتی و وام های بانکی با سودهای بالا شدند اما نهایتا به علت دیرکرد بازپرداخت تسهیلات و جرائم دچار بدهی های بالای بانکی با آمار نجومی و بهره های مرکب شدند. این بدین معنی است که با سبک و سیاق فعلی نظام بانکی و بالا بودن نرخ سود بانکی امیدی برای حمایت از تولید کنندگان وجود ندارد. هرچند نرخ سود بانکی تنها مانع تولید در اقتصاد کشور نیست که با کاهش آن تمامی مشکلات تولید حل شود.
قاچاق، آفتی در تولید
یکی از علل شکل گیری قاچاق شکاف بین تولید و عرضه کالا است که باعث می شود انگیزه ورود کالا به صورت قاچاق در جامعه ایجاد شود. سعید سبزه محمدی، عضو کمیسیون برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان رضوی معتقد است: این فاصله می تواند از طریق واردات از بین برود اما به دلایل تعرفه ای و سود بسیار که در قاچاق کالا وجود دارد و موانعی که ممکن است در برخی وارادت باشد، قاچاق کالا تشدید شده است لذا شکل گیری پدیده قاچاق از عدم تامین در بخش تولید و عدم تولید مورد نیاز جامعه نشات می گیرد.
قاچاق کالا بلای جان تولید داخلی است و مانع پیشرفت تولیدات داخلی می‌شود. این صحبت همه فعالان اقتصادی است. شاید ضربه ای که قاچاق بر سر تولیدات داخلی آورده است همه نابخردی های دیگر در سیاستگذاری به سر تولید ملی نیاورده است. هرچند مجلس در این باره قانون مبارزه با قاچاق را تصویب کرده اما به هرشکل آن طور که باید و شاید امکان اجرای آن محقق نشده است. مبارزه با قاچاق عزمی بیشتر از تلاش دولت می طلبد و نیازمند هماهنگی همه دستگاه ها است.
قیمت دستوری به ضرر تولیدکننده است
قیمت تمام‌شده کالای تولیدشده در داخل بسیار بالا است و با این قیمت کالای ایرانی توان رقابت با کالای خارجی در بازارهای داخلی را ندارد و به نوعی رقابت در بازار را از بین می رود. با این وجود در برخی محصولات اجازه افزایش قیمت به تولید کننده داده نمی‌شود. این در حالی است که قیمت مواد اولیه طی چند سال گذشته افزایش بسیار قابل توجهی داشته است. بدون تردید قیمت دستوری در بازار تنها به ضرر تولید کننده است و ادامه این روند تضعیف بیشتر بنگاه های تولیدی را به همراه دارد.
جواب ندادن این روش، یعنی قیمت گذاری دستوری علاوه بر اینکه موجب بر هم خوردن میزان توزیع در بازار می شود، بی اطمینانی برخی از فعالان اقتصادی را نیز به همراه دارد. دولت با وجود اینکه می گوید بخش عمده ای از بازار باید براساس مکانیسم عرضه و تقاضا پیش رود اما در عمل نقش نظارتی دولت به دخالت در بازار تبدیل شده که این امر تولیدکنندگان را با چالش های زیادی مواجه کرده است.
حس بد "ساخت ایران" به مشتریان
فارغ از مشکلاتی که بر سر راه تولید داخلی وجود دارد باید فکری هم به حال فرهنگسازی برای استقاده مردم از کالاهای ایرانی کرد. برای این امر باید اختلاف کیفیت بین محصولات داخلی و خارجی کم شود. البته منصفانه بخواهیم بگوییم در سال های اخیر حک شدن "ساخت ایران" روی کالاهای داخلی همچون گذشته حس ناخوشایندی به مشتریان نمی دهد اما به هرشکل این فرهنگ در جامعه ما نهادینه شده که جنس خارجی قطعا نسبت به کالای ایرانی کیفیت بهتری دارد. گفته می شود همه کشورهای پیشرفته صنعتی از خودشان شروع کرده اند و مردم آن کشور برای پویایی اقتصاد خود ترجیح داده اند از کالای داخلی استفاده کنند. این ادعا البته زمانی به کار می افتد که سیاست هایی درصدد تقویت اقتصاد ملی و حمایت از تولیدکنندگان داخلی اتخاذ شود. اگر این اتفاق افتاد می توان از مردم انتظار حمایت از کالای ایرانی داشت.
