به گزارش سلام نو، از سال ۲۰۱۶ میلادی به این طرف رنگ پوست دونالد ترامپ به یکی از موضوعات جذاب برای نشریات خبری بدل شد اما هفته پیش بود که نیویورک تایمز از زبان یکی از مدیران ارشد کاخ سفید که خواست نامش فاش نشود جمله ای آشنا برای ایرانیان را در رابطه با رنگ پوست ترامپ مطرح کرد: پوست ترامپ به خاطر ژن خوب است.
ژن خوب همان اصلاحی است که حمیدرضا عارف پسر محمد رضا عارف در توضیح علل جایگاه و موفقیتش در سال ۹۶ بر زبان آورد و کم کم این اصطلاح به ادبیات مردمی راه پیدا کرد و برای کنایه به برخی مسئولان و مدیران از آن استفاده شد.
باز میگردیم به رنگ پوست ترامپ؛ در ادامه این مطلب نگاهی میکنیم به علل بیولوژیکی ایجاد این رنگ در پوست که دست بر قضی هیچ ارتباطی با ژن خوب ندارد.
رنگ پوست انسان حاصل رنگدانهای به نام ملانین است که درون برخی سلولهای خاص پوست به نام ملانوسیت ساخته میشود. تولید ملانین توسط آنزیمی تنظیم میشود که رنگ چشم و موی فرد را هم تحت تاثیر قرار میدهد. در بدن انسان دو نوع اصلی از ملانین ساخته میشوند که رایج ترینشان همان نوعی است که رنگ مو و پوست را مشخص میکند.
تفاوتها در رنگ پوست انسان را میتوان پدیده ای تازه در تاریخ بشر خواند؛ تاریخ ایجاد این تفاوت احتمالا به یک میلیون سال پیش بر میگردد یعنی زمانی که اجداد انسان شروع به از دست دادن موهای بدنشان کردند و پوستشان به شکل امروزی اش نزدیک تر شد. با از دست رفتن موهای بدن، مشخص شد پوستهایی که رنگدانه تیرهتری داشتند بهتر در مقابل پرتوهای UV-B مناطق استوایی و افتابی آفریقا مقاومت می کنند.
بعدها یعنی حدودا ۱۰۰ هزار سال پیش با پخش شدن جمعیت بشر در سرتاسر زمین رنگ پوست انسان در برخی جمعیتها و در واکنش به تفاوتهای جوی تغییر کرد.
ملانین موجود در پوست مردمی که در بخشهای شمالی و کمتر آفتابی زمین زندگی میکردند نور خورشید را مسدود میکرد و به همین خاطر مردم این سرزمین ها دچار مشکلات متعددی از جمله کمبود ویتامین دی و یا نرمی استخوان میشدند. بنابراین میتوان گفت که رنگ پوست نوعی واکنش تکاملی است به میزان نور خورشید موجود در محیط و به احتمال زیاد تنها چند هزار سال طول کشیده تا شاهد شکل گیری پوست های روشن یا تیره باشیم.
البته رنگ پوست میتواند با تغییرات محیطی، بعد از چند نسل در یک جمعیت مشخص تغییر کند با این حال اما تولید ملانین به شدت تحت کنترل ژنتیک قرار دارد و در طول زندگی یک فرد تغییر چندانی نمیکند. تغییراتی هم که در سطح یا میزان رنگدانه که با گذشت زمان رخ میدهند به خاطر افزایش سن نیستند و در عوض میزان قرار گیری پوست در معرض پرتوهای فرابنفش را نشان میدهند.
نینا جابلونسکی از انسان شناسان دانشگاه پنسیلوانیا که در زمینه تکامل رنگ پوست انسان تخصص دارد اخیرا مقاله ای را منتشر کرده و در آن مدعی شده که در طول عمر انسان تنها قرارگیری در معرض پرتوهای فرابنفش، دستگاههای سولار و لایه برداری میتوانند رنگ پوست را تغییر دهند.
رنگ پوست ترامپ نیز در گذر زمان به لحاظ ژنتیکی تغییری نکرده مگر اینکه او دچار نوعی بیماری شده باشد که رنگ پوستش را تحت تاثیر قرار داده باشد. یکی از بیماری هایی که باعث زرد شدن پوست و چشم های یک فرد میشود یرقان است که در نتیجه وجود مشکلات مختلف کبدی رخ میدهد.
بیمار مبتلا به آرگیریا
آرگیریا بیماری دیگری است که رنگ پوست را آبی میکند و نتیجه نفوذ مقدار زیادی نقره به داخل بدن است.
هموکروماتوز هم نوعی بیماری وراثتی است که باعث تجمع آهن در اندامهای فرد بیمار شده و رنگ پوستش را برنزه یا مایل به قهوهای میکند. این بیماری در واقع به ژن های فرد مربوط میشود و در نهایت میتواند به بروز اختلال در عملکرد قلب شود.
با در نظر داشتن تاریخچه رنگ پوست انسان منظور ترامپ از اینکه رنگ پوست خود را به ژن خوب نسبت میدهد چه میتواند باشد؟ خبرنگار فوربس که این مطلب را به رشته تحریر درآورده در ادامه تصمیم میگیرد نظر دو انسان شناس را هم در این رابطه سوال کند.
جان مارکس از دانشگاه شارلوت معتقد است که ترامپ در این باره کنایه آمیز صحبت کرده. او می گوید من موجود برتر هستم و احتمالا منظورش از ژن خوب هم همین بوده چون دانشمندانی که روی ژن ها کار کرده اند چنین نظری ندارند و این حرف ترامپ از نظر ژنتیکی بی مفهوم است. در واقع ژن ها نه خوب هستند و نه بد: آنها می توانند به اشکال مختلف نمود پیدا کنند (پلیوتروپیک)، وابسته به حضور ژن های دیگر باشند (اپیستازی)، یا وابسته به شرایط باشند. به طور خلاصه اما نظر دکتر کارکس این است که اگر سرچی در گوگل بزنیم در کل شماره های نشریه آمریکایی ژنتیک انسان تنها دو مرتبه از کلمه ژن خوب یاد شده و هیچکدامشان به ترامپ مربوط نمیشوند.
پاتریک کلارکین از انسان شناسان دانشگاه ماساچوست در بوستون در این رابطه خبرنگار فوربس را به وبلاگ خود ارجاع میدهد؛ او در این وبلاگ اینطور مینویسد که ترامپ شدیدا موفقیت خود در زندگی را به ژن هایش وابسته می داد. ترامپ برخی خصوصیات «بارز» خود را به ژن هایش یا وراثت نسبت داده.
این ایده که موجودات زنده از جمله انسان را نتیجه ژن هایشان بدانیم و نقش طبیعت روی آنها را ناچیز و حتی صفر در نظر بگیریم نوعی جبر بیولوژیکی است.
کلارکین در این باره می گوید:
نمی دانم ترامپ باور دارد همه چیز در زندگی اش به خاطر ژن هایش است یا خیر اما دلایل متعددی وجود دارند که نتیجه بگیریم او چنین باوری دارد.
بنابراین اصطلاح ژن خوب نتنها از دیدگاه بیولوژیکی معنا و مفهومی ندارد بلکه می تواند مشکل ساز هم بشود زیرا ژن ها میتوانند تقلیل گرا و ایدئولوژیک هم بشوند و در نهایت باعث میشوند که رئیس جمهور آمریکا از ژنها برای توجیه نابرابری و شرایط فعلی استفاده کند.
در انتها باید بار دیگر خاطرنشان کنیم تغییر رنگ پوست ترامپ در طول زندگی بزرگسالی اش هیچ علت بیولوژیکی غیر از هموکروماتوز یا یرقان ندارد. اگر این دو حالت هم وجود نداشته باشند محتمل ترین توضیح پرتوهای فرابنفش یا لوسیون های برنزه کننده هستند. با این حال اما اشاره پیوسته ترامپ به ژن خوب احتمالا به باور همیشگی او بر میگردد که براساس آن بیولوژی یک فرد موقعیتش در زندگی را مشخص می کند.