به گزارش سلام نو، موسوی در مقدمه ای به تاثیر آلتوسر بر تغییر مشی مجله ی کایه دو سینما اشاره کرد.
قدرتی که بتواند ایدئولوژی را کنترل کند می تواند چیزهای دیگر را نیز کنترل کند
صافاریان در تکمیل بحث ایشان بیان کرد: تغییری که در مجله «کایه دو سینما» پیش می آید همزمان با شورش های دانشجویی می ۶۸ پاریس است و این بدین معناست که مهم شدن ایدئولوژی در نقد سینمایی مربوط به دوره ای است که مارکسیسم لنینیسم ، حتی در شوروی دچار بحران شده است و جذابیت اولیه را برای روشنفکران اروپایی ندارد. بنابراین نوعی نو مارکسیسم به وجود می آید، با این دایه که می خواهد به ریشه های مارکسیسم برگردد و در اینجاست که ایدئولوژی مهم تر می شود. حرف این است که جنگ اصلی ایدئولوژی است یعنی قدرتی که بتواند ایدئولوژی را کنترل کند می تواند چیزهای دیگر را نیز کنترل کند. افشا کردن ایدئولوژی پشت فیلم ها توسط منتقد نوعی مبارزه محسوب می شده یعنی مبارزه از میدان جنگ به حوزه فرهنگی منتقل می شود. به نظر من این یکی از جالب ترین کارهایی است که یک منتقد می تواند انجام دهد، یعنی فکر ناپیدا و زیرین فیلم را نشان دهد.
موسوی آپاراتوس ایدئولوژیک را اینطورتوضیح داد: اگر یک نظام تولید بخواهد ادامه پیدا کند باید بنیان های ایدئولوژیکش تولید شوند و استمرار داشته باشند.
وی ادامه داد: در پس تکنیک ها یک ایدئولوژی قالب وجود دارد که بستگی دارد چگونه از آنها استفاده شود. در زمان ورود ایدئولوژی به سینما دوران معصومیت سینما به پایان آمد و با فیلم ها مانند مظنون و بیمار برخورد شد. بُردوِل معانی را به دو بخش صریح و ضمنی تقسیم می کند. معانی صریح را به دو گروه آشکار و ارجاعی تقسیم می کند و می گوید وقتی در ابتدا به سراغ فیلم می رویم در واقع سراغ این معانی که رو تر هستند می رویم. معانی ضمنی به دو گروه دلالت گر و تلویحی تقسیم می شوند. دلالت گر همان ایدئولوژیک قضیه است.
صافاریان گفت: شاید یک عنصر زیبایی شناختی داشته باشیم که مستقل از ایدئولوژی باشد. یعنی ما فارغ از بحث دلالت ایدئولوژیک فیلم از ساختار زیبایی شناختانه ی آن لذت ببریم.
موسوی اشاره کرد: در نقدهای ایدئولوژیک گویا یک انسان منفعل است و نمی تواند کنشی داشته باشد.
صافاریان در مورد مکتب فرانکفورت گفت: در مکتب فرانکفورت به فرهنگ و وسایل ارتباط جمعی توده ای که در آن دوره در حال اهمیت پیدا کردن بودند توجه ویژه شد. اینکه توده مصرف کننده ی وسایل ارتباط جمعی تا چه اندازه منفعل و تا چه اندازه کنشگر است، هنوز مورد بحث است. اگر زمانی می گفتیم ایدئولوژی ناخودآگاه در فیلم وارد می شده، الان برای ورود آن به فیلم ها و تبلیغات کلاس آموزشی هست و این به حد خطرناکی رسیده است.
موسوی در مورد زمان حال گفت: آنقدر ما با پرده ها و اسکرین ها احاطه شده ایم که آن چیزی که فدا می شود خودِ واقعیت است.
صافاریان در مورد سینمای هالیوود گفت: بیشتر معضلات جامعه آمریکا در فیلم های هالیوودی مطرح و بررسی شده است. این یعنی به رسمیت شناختن بیننده، اما در پایانشان پاسخی می دهد که در همین نظامی که هستید این مشکلات راه حل دارد و این همان وجه دو گانه ایست که بازی می کند. این ماجرای به رسمیت شناختن معضلات، همان جایی است که ایدئولوژی را در جایی مثل آمریکا متمایز می کند از جایی مثل شوروی سوسیالیستی.
صافاریان در جمعبندی گفت: می گویند وارد عصر پایان ایدئولوژی شده ایم که صحبت درستی نیست. ایدئولوژی همیشه در فضا هست و ما همیشه زیر سایه اش هستیم. ممکن است عصر یک نوع ایدئولوژی به پایان رسیده باشد اما ایدئولوژی های دیگر یا جدید هستند و هوشیاری در مورد این قضیه، مخصوصا در نقد فیلم باید وجود داشته باشد.
«شب سینما» پنجمین شب از « شب های هنر» با محوریت بررسی مفاهیم تخصصی سینما و نقد آن ها ، به تهیه کنندگی سلمان وکیلی ،هر چهار شنبه شب ساعت ۲۳ به صورت زنده از شبکه چهار سیما پخش می شود./سینما سینما
