سلام نو – سرویس بین‌الملل: بعد از مدتها وعده اروپایی‌ها برای ایجاد یک سازوکار ویژه مالی بین ایران و آمریکا با تاخیر و البته با نقصان‌هایی محقق شد. تنها سه کشور آلمان،انگلیس و فرانسه در spv حضور دارند و نباید انتظار پیوستن باقی کشورهای اروپایی را به این مکانیزم مالی داشت.
به گزارش سلام نو، مشکلاتی که بر سرچگونگی کار کردن سازوکار ویژه مالی، میزبانی، مدیریت و برخی موارد دیگر پیش آمد باعث شد spv با تاخیر نسبتا زیادی اجرایی شود. آنچه مسلم است اگر اروپایی‌ها نمی توانستند این مکانیزم مالی را عملیاتی کنند، ایران از برجام خارج می شد.
"با spv قرار نیست گشایشی در اقتصاد کشور شکل بگیرد." این جمله ای است که فلاحت پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس چند روز پیش از اجرایی شدن این سازوکار ویژه مالی مطرح کرده بود. او همچنین با تاکتیکی خواندن قبول این کانال مالی توسط ایران، اظهار کرده بود ایران روی سازوکار ویژه مالی حساب راهبردی باز نکرده است.
فلاحت پیشه با بیان اینکه spv نمی تواند خلا خارج شدن ترامپ از پیمان برجام را پر کند، تاکید کرده است: انتظاراتی که ما از برجام داشتیم با انتظاراتی که از کانال مالی میان ایران و اروپا داریم متفاوت است و این توافق تنها می‌تواند تاثیرات سیاسی برای ما داشته باشد.
واقعیت هم این است که اگرچه منافع اقتصادی از قِبَل spv نصیب ایران می‌شود اما این منافع آن قدر کم است که قابل چشم پوشی است. آنچه بیش از همه مهم است پیام سیاسی spv یا همان INSTEX است. تام کاتن، سناتور آمریکایی اظهار کرده بود که انتخاب اروپا برای مراودات اقتصادی، انتخاب بین ایران یا ایالات متحده است و امیدوارم که متحدان اروپایی ما عاقلانه انتخاب کنند. اروپایی‌ها برای حفظ برجام و نگه داشتن ایران در این عهدنامه اقدام به راه اندازی اینستکس کردند. اروپایی ها پیش‌تر بارها تاکید کرده بودند برجام ضامن امنیت منطقه خواهد بود.
به گفته یک اقتصاددانINSTEX ، یا ابزار حمایت از تبادلات تجاری به صورت حداقلی به تصویب رسیده است. وحید شقاقی شهری گفته است: در این کانال مالی مطابق آنچه انتظار می رفت تنها به دارو و مواد غذایی اشاره شده است در حالی که درباره صادرات مواد اولیه، قطعات و تجهیزات تولید و صنعتی که اهمیت بسیار بیشتری دارند صحبتی نشده است.
از سوی دیگر اروپایی ها با وجود اینکه به گفته موگرینی نمی‌خواهند اروپا محل تقابل ابرقدرت ها باشد، اما در قبال آمریکا و تهدیدهای این کشور موضع گرفته اند. اروپا با این مکانیزم مالی تلاش داشت تا به واشنگتن بگوید کاخ سفید نمی‌تواند با اعمال فشار و تهدید اروپایی‌ها را مجاب به عمل به منویات آمریکا کند.
کنایسل، وزیر امورخارجه اتریش با بیان اینکه اجرایی شدن سیستم INSTEX برای شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی مهم است، خاطرنشان کرد: این کانال مالی برای شرکت‌های کوچک و متوسط می‌تواند راهکاری ایجاد کند تا بدون نگرانی از پیدا کردن بانکی که پروژه‌های تجاری آنها در ایران را به دلیل تحریم از سوی آمریکا پشتیبانی نمی‌کند، به تجارت با ایران ادامه دهند.
تاثیر spv بر بازار ارز
یک اقتصاددان گفته است انتظار می‌رود قیمت ارز ایران تحت تأثیر برقراری کانال مالی ایران و اروپا با ریزش روبرو شود. شماری از اقتصاددانان معتقدند مکانیزم ویژه مالی بین ایران و اروپا می‌تواند منجر به در اختیار گرفتن ابتکار عمل برای مقابله با تحریم های آمریکا شود.
آلبرت بغزیان با بیان اینکه با برقراری کانال مالی ایران و اروپا، بار دیگر توپ وارد زمین ایران شده است، یادآور شده است: کانال مالی ویژه مراودات ایران با باقی کشورهای جهان را امکان‌پذیر کرده و واردات کالاهای اساسی چون دارو و دیگر اقلام مورد نیاز را در مرحله نخست امکان پذیر می‌کند. اینستکس شرایط را برای صادرات کالا از کشور فراهم کرده و این بدین معناست که در ماه های آینده باید شاهد ورود ارز به کشور باشیم.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینه ریزش قیمت ها در بازار ارز منطقی است، خاطرنشان کرده است: پس از خروج ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا از معاهده برجام، اتفاق بزرگی رخ داده و ایران بار دیگر توانسته موقعیت خود را در بازار جهانی تثبیت کند، اینکه ایران بتواند ۵ کشور بزرگ جهان را مجاب به حفظ برجام کند دستاورد کمی نیست. با این حال باید توجه کنیم عدم اطمینان به آینده، ترس از عدم تصویب پالرمو و همچنین بلاتکلیف ماندن سایر لوایح مرتبط با اف‌ای‌تی‌اف هنوز بازار را تحتتأثیر خود قرار می‌دهد و برخی با موج‌سواری بر این مسائل می‌توانند بازار ارز را از واکنش منطقی به این اتفاق بازدارند.
