به گزارش سلام نو، آذرماه سال جاری بود که در جریان عملیات عمرانی که در محدوده شهر ری خیابان محبتی نبش کوچه زحمتکش انجام شد بقایای معماری و دو عدد خمره سفالی به دست آمد و در مراحل اولیه توقف عملیات عمرانی از طرف اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان تهران به مالک ابلاغ شد.
از این رو کاوش‌های باستان‌شناسی با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در آن زمین آغاز و تاکنون ادامه دارد. در این میان خبرنگاران برای بازدید از این محوطه به شهر ری رفتند و در جریان روند کاوش قرار گرفتند.
از آنجا که کاوش همچنان در این محوطه ادامه دارد تاکنون شاهد کشف بقایای معماری، کوزه، استخوان، شیشه و... بوده‌ایم. سازه‌های معماری مربوط به سیستم آبرسانی و فاضلاب شهری مربوط به دوره سلجوقی است و اکنون معماری که احتمال داده می‌شود مربوط به یک حمام باشد نیز کشف شده.
محسن سعادتی (سرپرست کاوش باستان شناسی ری و کارشناس باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی تهران) دراین خصوص گفت: باتوجه به کشفیات اخیر می‌توان گفت اکنون در قلب شهر ری باستانی ایستاده‌ایم. درحال حاضر آثار فراوانی مربوط به سفال، شیشه و حتی دو خمره بزرگ مربوط به دوره سلجوقی را پیدا کردیم که بعد از خروج از سایت مرمت شده و برای کارهای مطالعاتی، نوشتن مقالات و کتاب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به گفته او، آنچه که در این منطقه کشف می‌شود در پهنه‌بندی نقشه‌های ری جانمایی شده و اگر در آینده بخواهند در اطراف این منطقه بیش از ۲ متر گودبرداری داشته باشند باید از میراث فرهنگی استعلام شود چراکه احتمال کشف و پیدا شدن آثار دیگر نیز وجود دارد.
سعادتی با اشاره به کشف بقایای استخوان‌های جانوری در بخشی از این کاوش گفت: در آن بخش از کاوش با فضایی روبه‌رو شدیم که احتمال می‌دهیم یک چاه باشد و بقایایی از تنبوشه، خرده سفال، شیشه و... رو به رو شدیم و احتمال می‌دهیم آن بخش یک چاه باشد چراکه می‌دانیم در ری دوره سلجوقی یک زلزله بزرگ اتفاق افتاد و آثار زلزله در این بخش مشهود است.
سرپرست کاوش باستان شناسی ری ادامه داد: احتمال می‌دهیم استخوان‌های کشف شده مربوط به گاو یا سگ باشد و بقیه آنچه که پیدا کرده‌ایم که بیشتر آنها سالم نیستند به صورت اتفاقی در این بخش قرار گرفته باشند اما هنوز نتایج نهایی را نمی‌داند و باید تحقیقات بیشتری در این خصوص انجام شود.
او در خصوص کشف سفال‌های سالم در این محوطه باستانی گفت: علاوه بر دو خمره بزرگ، پی سوز، چند کوزه و گلدان پیدا کردیم. بیشتر این آثار به دلیل فشار بافت شکسته‌اند اما قابل مرمت هستند. تعداد زیادی درپوش نیز پیدا کردیم. شیشه فراوان بود حتی چند مهره تزئینی نیز پیدا کردیم که در اصطلاح به آن خرمهره می‌گویند. خرمهره‌ها از جنس سنگ هستند که هنوز جنس سنگ را شناسایی نکرده‌ایم. این خر مهره‌ها به صورت پراکنده در محوطه پیدا شده‌اند. با وجود آنکه برخی عنوان کرده بودند که در این محوطه سکه پیدا شده اما ما اعلام می‌کنیم تاکنون هیچ سکه‌ای در این محوطه تاریخی پیدا نشده.
سعادتی خاطرنشان کرد: یکی از خمره‌هایی که پیدا شده شکسته است و یکی دیگر از خمره‌ها با اندود سفید پوشیده شده است چراکه ترک بزرگی برداشته بود که باید مراقب آن بود. از این رو اطراف آن را با گچ و پلاستیک بسته نگاه داشتیم. در ادامه نیز این آثار به پایگاه میراث فرهنگی شهرری انتقال داده می‌شوند تا مورد مرمت قرار گیرند تا زمانی که یک موزه در شهرری راه‌اندازی شود در آنجا نگهداری خواهد شد. باتوجه به آنکه کاوش را لایه لایه انجام دادیم متوجه شدیم این خمره‌ها در کف دفن شده‌اند.
این باستان‌شناس با اشاره به سازه‌های معماری کشف شده در این بخش از شهر ری گفت: در طول کاوش‌ها سازه‌هایی از معماری کشف شد که احتمال داده می‌شود متعلق به یک حمام دوره سلجوقی باشد. درعین حال تعداد زیادی شیشه‌های خرد شده رنگی پیدا کردیم.
او درخصوص چرایی احتمال دادن این محوطه به دوره سلجوقی گفت: ما دو نوع تاریخ گذاری، نسبی و مطلق داریم که باتوجه به پلان کشف شده و نوع معماری، سفال‌ها و شیشه‌های کشف شده احتمال می‌دهیم این محوطه به دوره سلجوقی برسد. با توجه به آن که هنوز آزمایش‌های لازم روی داده‌ها انجام نشده تاریخ دقیق را به صورت مطلق نمی‌توانیم اعلام کنیم.
به گفته این باستان‌شناس، یک هفته تا ۱۰ روز دیگر کار کاوش در این محوطه پایان خواهد یافت ولی با توجه به آنکه میزان یافته‌ها از سفال و آثار بسیار زیاد است بعد از پایان کاوش نیاز است تا حدود ۳ ماه روی داده‌ها تحقیق و بررسی شود. از آنجا که این محوطه در راستای رساله دکترای من است می‌توانم به صورت تخصصی روی این حوزه کار کنم. اما از آنجایی که باستان‌شناسی یک فعالیت نامشخص است نمی‌توانیم بگوییم که ممکن است در ادامه کاوش‌ها با چه چیزهایی روبرو شویم.
سعادتی یادآور شد: هر جای شهر ری را که بکنیم ممکن است به یک بنا یا اثر تاریخی برخورد کنیم. اگر به دیواره‌هایی که اکنون در بخشی از این بنا همچنان دیده می‌شود نگاه کنیم شاهد آن خواهیم بود که معماری در زیر خانه‌های اطراف نیز ادامه دارد.
او تصریح کرد: بعد از پایان کار به اداره کل میراث فرهنگی تهران اطلاع داده می‌شود و این مرکز است که در خصوص ادامه روند کار اعلام نظر می‌کند. البته برای انجام کاوش‌ها با مالک خصوصی این منطقه به تعامل رسیده‌ایم. به نظر من؛ با توجه به آن که آثار شاخصی در این محوطه کشف نشده نیاز نیست که این بخش تبدیل به سایت موزه شود بلکه می‌توان یک سایت مجازی و نقشه سه بعدی از آن تهیه کرد و محوطه را به مالک تحویل داد تا کار ساخت و ساز را ادامه دهد.
گزارش و عکس: معصومه دیودار
/ایلنا
