سلام نو _ سرویس گردشگری: آتشکده چهارقاپی یکی از بناهای تاریخی و شگفت‌انگیز استان کرمانشاه است.این آتشکده از نوع آتشکده‌هایی است که دارای دالان طواف بوده، ولی متأسفانه در اثر مرور زمان رواق آن فرو ریخته است، با این وجود در برخی از قسمت‌ها آثاری از آن دیده می‌شود.
آتشکده چهارقاپی در حال حاضر یکی از نقاط دیدنی و گردشگر پذیر شهرستان قصرشیرین محسوب می‌شود که در ایام مختلف سال به ویژه ایام نوروز پذیرای گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است.
سیر تاریخی آتشکده چهارقاپی
اواخر دوره ساسانی در زمان حکومت خسروپرویز بود که بناهایی شامل عمارت خسرو و چهارتاقی در غرب فلات ایران ساخته شد. این عمارت‌ها که برای شیرین، همسر شاهنشاه، ساخته شده بود به قصر شیرین معروف شد.
نویسندگان دوره اسلامی بیشتر به عمارت خسرو اشاره کرده‌اند و اینکه هراکلیوس رومی کاخ مذکور را در سال ۶۲۸ میلادی تخریب کرد.
ابودلف، از جغرافی‌نگاران اوایل قرن چهارم قمری، قصر شیرین را به گونه‌ای زیبا توصیف کرده است. او می‌نویسد:
شهر دارای ساختمان‌های بلند و عظیم بود؛ چنان که دید انسان از تعیین ارتفاع آن عاجز و فکر از پی بردن به آن سردرگم می‌ماند.
این بناها شامل ایوان‌های به‌هم‌پیوسته و خلوتگاه‌ها، انبارها، کاخ‌ها با سقف ضربی، گردشگاه‌ها، مهتابی‌ها، میدان‌ها، شکارگاه‌ها، اتاق‌ها و کاخ‌هایی بود که بر فراز تپه بنا شده بود و مدتی وقت می‌گرفت تا شخص خردمند به کیفیت آن پی ببرد. این آثار از قدرت، شوکت و روزگاران درازی حکایت می‌کند که برای مردم بسی عبرت‌انگیز است.
از میان بناهای قصر شیرین، چهارتاقی مذکور مد نظر است. این بنا جزو آخرین و بزرگ‌ترین بناهای دوره ساسانیان و از مکان های دیدنی استان کرمانشاه است. بنایی چهارگوش از جنس سنگ و گچ در ابعاد ۲۵ در ۲۵ متر و ارتفاع ۴.۵ متری از سطح زمین که در گذر زمان جنگ و بلا کم ندیده اما همچنان استوار ایستاده است.
گرچه برخی با مقایسه چهارتاقی قصر شیرین با معماری بناهای دوره اسلامی عباسی، به ویژه کاخ اُخیضر در جنوب کربلا، زمان ساخت آن را در قرون اولیه اسلامی قرار داده و آن را کاخ یا تالار تخت شاهی دانسته‌اند اما شباهت الگوی ساخت آن با چهارتاقی‌های متعددی که در ایران وجود دارد نشان می‌دهد که چهارتاقی قصر شیرین کاملاً از معماری ساسانی پیروی می‌کند و کاربری دینی داشته است.
چهارتاقی‌های ساسانی بناهایی برای نیایش خداوند بوده و آتش مقدس در آن همیشه برای نمادی از نور و روشنایی روشن است.
گنبدی بر آن سوار شده بوده و چهار دروازه بلند با ورودی هلالی در وسط چهار دیوار اطراف آن قرار گرفته است؛ بنابراین در صورت برگزاری مراسم نیایش در حضور جمعیتی از شرکت‌کنندگان، پرستندگان می‌توانستند از چهار سوی آن آتش فروزنده را ببینند.
در قسمت بالای بدنه‌یآتشکده، دریچه‌های کوچکی در اطراف دیده می‌شود که احتمالاً به منظور تهویه هوا و نور به کار برده شده است. اکنون گنبد چهارتاقی قصر شیرین از بین رفته است. پیش از جنگ تحمیلی، بقایای پوشش بالای آتشکده نمایان بود.
محل قرارگیری آتشکده چهارقاپی قصر شیرین
- آدرس: استان کرمانشاه، شمال شهر قصرشیرین
آتشکده چارقاپی یکی از مجموعه بناهای شمال شهر قصر شیرین است که قدمت آن به دوره ساسانی می‌رسد. چهارتاقی‌های ساسانی بناهایی برای نیایش خداوند بوده و آتش مقدس در آن همیشه به‌عنوان نمادی از نور و روشنایی روشن بود.
آتشکده چارقاپی در ۲۲ تیرماه ۱۳۷۹ به‌عنوان اثر ملی رسمیت یافت و با شماره ۲۷۴۶ ثبت شد. این بنا در سال ۱۳۸۵ نیز همراه با دیگر آثار در محور ساسانی قصرشیرین - کرمانشاه در فهرست نامزدهای میراث جهانی قرار گرفت. این بنای ملی در اثر زلزله شدید سر پل ذهاب در آبان‌ماه ۱۳۹۶ دچار آسیب‌دیدگی ۲۰ درصدی شد.
آتشکده چهارقاپی جزو آخرین و بزرگ‌ترین بناهای دوره ساسانیان است. این بنای چهارگوش از جنس سنگ و گچ است و در ابعاد ۲۵ در ۲۵ متر و ارتفاع ۴٫۵ متری از سطح زمین دیده می‌شود.
گنبدی بر آن سوار شده بود و چهار دروازه بلند با ورودی هلالی در وسط چهار دیوار اطراف آن قرار داشت؛ بنابراین، در صورت برگزاری مراسم نیایش در حضور جمعیتی از شرکت‌کنندگان، پرستندگان می‌توانستند از چهار سوی آن آتش فروزنده را ببینند.
در قسمت بالای بدنه آتشکده، دریچه‌های کوچکی در اطراف دیده می‌شود که احتمالاً به‌منظور تهویه هوا و نور به کار برده شده است. اکنون گنبد چهارتاقی قصر شیرین از بین رفته است. پیش از جنگ تحمیلی، بقایای پوشش بالای آتشکده نمایان بود.
از حفاری‌هایی که در اطراف بنا انجام شده است، برمی‌آید که دالانی پیرامون چهارتاقی وجود داشت که پس از نیایش از آن مکان خارج می‌شدند. همچنین در یادداشت‌های مورخان، به راهروهای اطراف این اتاق بزرگ اشاره شده است. حفاری‌های محوطه در سال‌های پس از جنگ تحمیلی موید وجود این راهروها بوده‌اند.
نزدیک به درگاه غربی چهارتاقی و در داخل بنا یک سکوی سنگی به ابعاد ۵۲۸ در ۵۰۸ سانتی‌متر قرار دارد که تقریبآ ۶۰ سانتی‌متر از ارتفاع آن باقی مانده است. همچنین در ضلع جنوبی درگاه شرقی و در خارج بنا یک سکوی آجری دیگر به ابعاد ۱۴۴ در ۲۵۵ سانتی‌متر دیده می‌شود که با ملاط گچ ساخته شده است. اتاق‌های اطراف نیز احتمالاً محل اسکان روحانیان، محل نذرها، انبارها، محل نگهداری هیمه و احتمالا اسکان زوار بوده است.
نظر شما