تاریخ ساخت برج طغرل

سلام نو _ سرویس گردشگری: یکی دیگر از دیدنی های شهر ری برج طغرل است که در شرق آرامگاه ابن بابویه قرار گرفته است.

ارتفاع برج طغرل ۲۰ متر است و مساحت آن به حدود ۴۵ مترمربع می رسد و مصالحی که برای ساخت آن استفاده شده است، خشت و آجر هستند.

قدمت برج طغرل به دوره سلجوقیان بر می گردد و می توان یکی از ویژگی های خاص آن را کاربرد آن به عنوان ساعت آفتابی دانست.

این برج که در مسیرهای اصلی عبور و مرور کاروان ها و مسافران بوده است در شب هایی که مهتاب در آسمان نبود، با آتشی که در بالای باروی آن روشن می شد، مسیر را مشخص می کرد و نوری به اطراف می تاباند.

یکی از دیدنی‌ها و جاذبه‌های تاریخی استان تهران، برج طغرل نام دارد که در شرق آرامگاه تاریخی ابن بابویه یا شیخ صدوق در خیابان ابن بابویه شهرری واقع شده‌ است.

قدمت این برج آجری و زیبا به دوران سلجوقیان برمی‌گردد و دارای ویژگی‌هایی منحصربه‌فرد است.

آشنایی با برج طغرل

در حوالی آرامگاه ابن بابویه در شهرری برجی آجری نمایان است که در دل خود گوشه‌ای از تاریخ ایران زمین را جای داده است.

این برج در عهد سلجوقی و احتمالا در زمان انتقال پایتخت از نیشابور به ری به دستور طغرل بیک؛ مؤسس سلسله سلجوقیان ساخته شده است و به همین دلیل به این نام شناخته می‌شود.

پیرامون برج طغرل نظرات و مباحث متعددی بیان شده است. برخی این محل را برج خلیفه یزید نامیدند.

عده‌ای آن را آرامگاه طغرل بیک سلجوقی می‌دانند و در مجمل‌التواریخ آمده است که سلطان طغرل‌ بیک در شهرری به وفات رسید و تربتش آنجا برجا است.

بر اساس نوشته قزوینی‌ رازی، طغرل‌ در ری‌ درگذشت‌ و در گورخانه‌ای‌ پر زینت مدفون‌ شد و در برخی‌ متون‌ از دفن‌ افراد دیگر آل‌ سلجوق، همچون‌ آلب‌ ارسلان و طغرل‌ سوم نیز در آرامگاه‌ طغرل‌ اول‌ یاد شده‌ است؛ از این‌رو می‌توان‌ از آن‌ به‌ عنوان‌ آرامگاه‌ خانوادگی‌ سلجوقیان‌ یاد کرد.

مورخ نامی ترکیه؛ فارق سومر نیز محل دفن طغرل را همین مکان می‌داند. عده‌ای دیگر این مکان را محل دفن خلیل سلطان از فرزندان تیمور لنگ و همسر او شادالملک در قرن پانزدهم میلادی می‌دانند.

در کتاب جامع ری باستان تألیف حسن کریمیان نیز آمده‌ است که گروهی این بنا را منتسب به فخرالدوله دیلمی می‌دانند.

محمد محیط طباطبایی این بنا را متعلق به ابراهیم خواص می‌دانست و خودش هم پس از مرگ در جوار این برج و در زاویه شمالی آن در سال ۱۳۷۱ به خاک سپرده‌ شد.

سیاحان و مستشرقین نیز در سفرنامه‌های خود از این برج به‌عنوان یادگار عصر سلجوقیان ذکر کرده‌اند؛ ولی از آرامگاه طغرل سخنی به میان نیاورده‌اند.

بازدید از برج طغرل

برای دیدن برج طغرل می‌توانید با خط شماره یک مترو تهران به شهرری بروید.

در ایستگاه شهرری پیاده شوید و به‌سمت ابن بابویه بروید. در سمت شرق این آرامگاه برج طغرل قابل دیدن است. این برج دو ورودی در سمت شمال و جنوب دارد که از درب شمالی می‌توانید وارد آن شوید.

• آدرس برج طغرل: تهران، شهرری، خیابان ابن بابویه، روبه‌روی سردر شرقی آرامگاه ابن بابویه

برای بازدید از برج طغرل در نیمه اول سال تا ساعت ۱۸ (۶ عصر) و نیمه دوم سال تا ساعت ۱۶ (۴ بعدازظهر) می‌توانید مراجعه کنید.

خشت به کار رفته در سازه برج، از زاج، خاک و سفیده تخم مرغ است که باعث استحکام آن می‌شود.

با توجه به وقوع زلزله‌های شدید در این منطقه، پیِ مستحکم و عمیق مانع از ریزش برج شده است. معمار برج در کف آن و در کناره دیوارها کانال‌هایی برای گذر هوا تعبیه کرده است تا از نشت رطوبت به دیوارها جلوگیری کند.

هم‌چنین دیواره‌های برج طوری طراحی شده است که موجب پژواک صدا در درون بنا می‌شود.

برج در گذشته دارای سقفی بوده که این طنین‌ها را قوت می‌بخشیده اما امروز دیگر اثری از آن نیست.

علاوه بر این، برج طغرل کارکرد ساعت آفتابی هم دارد. در پیرامون نمای بیرونی این برج، 24 کنگره وجود دارد و در بالای هر کنگره چهار و نیم فرم دایره‌ای ساخته شده است که هرکدام نشانگر یک ربع ساعت است.

شش مستطیل نیز هرکدام 10 دقیقه را نشان می‌دهد و شیارهای ریزتر، دقیقه‌ها را مشخص می‌کنند.

در هنگام طلوع آفتاب، در سمت شرقی بنا کم‌کم کنگره‌ها روشن می‌شوند و آفتاب به آن‌ها می‌تابد. اگر نیم ساعت از طلوع آفتاب بگذرد، نصف کنگره روشن می‌شود و اگر یک ساعت از طلوع خورشید بگذرد، یک کنگره به طور کامل روشن می‌گردد.

با سپری شدن دو ساعت از طلوع آفتاب هم شاهد روشن شدن دو کنگره خواهیم بود. ناگفته نماند دو ناودان شرقی و غربی برج، ساعت‌های 3 و 9 را نشان می‌دهند و درهای شمال و جنوب برج نیز نشانگر ساعت‌های 6 و 12 هستند.

یک کاربری دیگر که برای برج طغرل عنوان می‌شود این بوده است که با تاریکی هوا بر فراز آن آتش روشن می‌کردند تا آتش بالای برج به عنوان راهنمایی مسافران جاده ابریشم که از جانب خراسان به ری می‌آمده‌اند عمل کند.