سلام نو ـ سرویس گردشگری: کاروانسرای نصرت‌آباد با قدمتی که به دوره صفوی بازمی‌گردد، از جاهای دیدنی زاهدان است و حدود چهار کیلومتری شمال غرب نصرت‌آباد قرار دارد.
مصالح اصلی به‌کار رفته در بنا شامل خشت و گل می‌شود و تزئینات آن غالبا ساده و مختصر هستند.
کاروانسرا دارای ۶۰ حجره است و در هر ضلع مجموعا ۱۵ اتاق و ۲۳ طاقنما قرار گرفته‌اند. این اثر در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۸۲، با شماره ثبت ۹۵۵۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آشنایی با کاروانسرای نصرت‌آباد
یکی از اماکن دیدنی زاهدان کاروانسرای نصرت آباد است که در نزدیکی نصرت آباد قرار گرفته است. پیشینه تاریخی این کاروانسرا به دوران صفوی برمی‌گردد و در سبک معماری آن رعایت اصل قرینگی و طبعیت از سبک و سیاق بناهای چهار ایوانی کاملا مشهود است
وسعت بنا چیزی در حدود ۴۰۰ متر مربع است که با حصاری به طول ۵.۷ متر پوشانده شده‌است. گفتنی است مصالح اصلی بکار رفته در بنا شامل خشت و گل است.
فضای داخلی کاروانسرا مشتمل بر یک حیاط بزرگ با پلان مربع است که ۶۰ حجره گرداگرد آن قرار گرفته‌است. تعداد هفت برج مرتفع نیز به عنوان مکان دیدبانی در بنا تعبیه شده‌است.
بطور کلی طراحی فضاها در این بنا بصورت ساده و خالی از پیچیدگی و تکلفات زیاد است و خشت‌هایی به طرح تیغ ماهی و همچنین خشتهای زیگزاگی از جمله معدود تزئینات نمای بنا محسوب می‌شوند.
جاهای دیدنی زاهدان فقط محدود به چند مورد نمی‌شود. در دامنه‌های جنوبی کویر لوت درست در ۴ کیلومتری شمال غرب زاهدان، روستای نصرت آباد قرار گرفته که از کارانسرای معروف نصرت میزبانی می‌کند.
این کاروانسرای بزرگ در دوره قاجاریه با معماری ساده از خشت‌وگل بنا و سازه آن از دوران صفوی الهام گرفته شد؛ کاروانسرای نصرت آباد دارای ۶۰ حجره بوده و در هر ضلع ۱۵ اتاق و ۲۳ طاقنما قرار گرفته‌اند.
این کاروانسرا ۴ ایوان داشته و قرینه‌سازی به خوبی در ساخت آن رعایت شده است. اکنون این کاروانسرای قدیمی سال‌ها به حال خودش رها شده و از آن هیچ مواظبتی به عمل نمی‌آید. این آثار ملی تاریخی در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.
نحوه دسترسی
آدرس :استان سیستان و بلوچستان، زاهدان، ۴ کیلومتری شمال غرب نصرت آباد
ویژگی‌های جالب کاروانسرای نصرت‌آباد
کاروانسرای نصرت‌آباد زاهدان مربوط به دوره صفوی است که در شهرستان زاهدان، حدود ۴ کیلومتری شمال غرب نصرت‌آباد واقع شده است. مصالح اصلی بنا از خشت و گل بوده و تزئینات آن غالبا ساده و مختصر است.
این اثر در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۹۵۵۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاروانسرای نصرت آباد زاهدان در جاده زاهدان به شهر بم در نزدیکی شهرستان نصرت آباد در دامنه جنوبی یکی از کوه های کویر لوت واقع شده است. این بنا براساس نظر کارشناسان مربوط به دوره صفوی می باشد که مهم ترین ویژگی آن قرینه سازی بنا و چهار ایوانی بودن آن است.
مصالحی که برای ساخت کاروانسرای نصرت آباد زاهدان استفاده کرده اند، خشت و گل است؛ ضمن اینکه تزئینات بنا ساده و مختصر می باشد. یک حصار گرداگرد کاروانسرا به ارتفاع ۵/۷ متر و عرض ۵/۱ متر را احاطه کرده است.
این کاروانسرا دارای هفت برج مدور دیدبانی می باشد که چهار برج در راس اضلاع اصلی بنا و یک برج در بین دو برج اضلاع شمال شرقی و غربی کاروانسرای نصرت آباد زاهدان وجود دارد.ساختار تمام برج ها مدور می باشد که قطر آنها بین ۹ تا ۱۰ متر است.
ورودی اصلی کاروانسرای نصرت آباد زاهدان در مرکز ضلع جنوبی با عرضی برابر با ۵.۳ متر قرار گرفته که حیاط اصلی بنا نیز بعد از اتاقک نگهبانی قابل دسترسی می باشد.
این بنا با وسعتی برابر با ۴۰۰/۷ مترمربع پلانی تقریباً مربع شکل دارد و حیاط آن نیز مربع می باشد. حجره ها و اتاق ها در گرداگرد آن قرار گرفته اند.
همانطور که گفته شد هفت برج مدور دیده بانی در حصار کاروانسرا جای گرفته است.کاروانسرای نصرت آباد زاهدان ۶۰ حجره دارد که در هر ضلع حدوداً ۱۵ اتاق و ۲۳ طاقنما با عمق ۱۱۰ و عرض ۱۸۰ سانتی متر درون نمای داخلی حصار اصلی احداث گشته که چهار ایوان نیز در مرکز اضلاع آن وجود دارد.
این طاق نماها علاوه بر مستحکم سازی حصار، محل مناسبی برای تردد نگهبانان ایجاد بوده است.
در بین طاق نماها و همچنین در قسمت فوقانی حصار در فاصله های معین، تیرکش هایی به شکل مستطیل کشیده و کم عرض ساخته شده است .که از آن ها برای دیده بانی و در مواقع ضروری جهت تیراندازی به دشمن استفاده می کرده اند.
مصالح به کار رفته شده در ساخت کاروانسرای نصرت آباد استان سیستان و بلوچستان، خشت خام ۴ * ۱۸ * ۱۸ سانتی متر و ۵ * ۲۸ * ۲۸ سانتی متر و علاوه بر آن چینه است.
در بالای نمای حصار یک ردیف تزئینات خشتی زیگزاگ و مثلث شکل مشاهده می شود. نکته جالب توجه بنا تزئینات ضلع شمالی آن با خشتهای بزرگ با طرح تیغ ماهی است.
نظر شما