سلام نو _ سرویس گردشگری: مدرسه امیر شاه ملک از مکان های دیدنی تربت جام است.
گویا بانی آن امیر شاه ملک درسال ۸۲۹ هجری قمری وفات نموده است. او یکی از امرای کلان و معتبر تیمور گورکان بوده است که نامش در کتیبه مسجد شاه در مشهد دیده می‌شود.
در حال حاضر در محل بنای امیر شاه ملک مدرسه‌ای قرار دارد که طلاب علوم دینی درآن مشغول به تحصیل هستند.
مدرسه ای برای تحصیل و تربیت علوم های مختلف به دست امیر شاه ملک که از امرای تیمور گورکان بوده، بنا شده است که بخش اعظمی از این بنای ارزشمند تخریب شده است. اما بازمانده همین بنا نیز از زیبایی و اهمیت فروانی برخوردار می باشد.
آشنایی با تربت جام در خراسان رضوی
شهر تربت جام، مرکز شهرستان تربت جام است و در استان خراسان رضوی واقع شده است. فاصله این شهر با مرکز استان یعنی شهر مشهد در حدود ۱۶۰ کیلومتر است.
تربت جام که در گذشته با نام‌هایی همچون «بوزجان»، «بوزیگان»، «زام»، «جام» و «تربت شیخ جام» نیز شناخته می‌شده است، در حال حاضر و بر اساس آخرین سرشماری‌های انجام گرفته در حدود ۹۵ هزار نفر جمعیت دارد و مساحت آن بالغ بر ۸۱۸۴ متر مربع است.
نزدیک‌ترین شهرها به تربت جام از جنوب، شهر تایباد و از شمال شهر فریمان هستند.
تربت‌جام میزبان طیف گوناگونی از اقوام مردم است که مهم‌ترین آن‌ها فارس‌ها، ترکمن‌ها، اعراب و بلوچ‌ها هستند ولی زبان غالب مردم این شهر فارسی است.
تربت جام از دیرباز از نظر تاریخی، فرهنگی وبازرگانی اهیمت زیادی داشته است.
این شهر در زمان حکومت صفوی از نظر نظامی نیز اهمیت فراوانی پیدا کرد هرچند در اواخر دوره صفویه مورد حمله افغان‌ها و اوزبک‌ها قرار گرفت ولی با درایت «نادر قلی افشار» همچون سایر شهرهای شرقی ایران از دست یورش برندگان آزاد شد.
این شهر در زمان حکومت قاجاریه نیز روزهای بسیار دشواری را سپری کرد.
بناهای تاریخی زیادی از دوران‌های مختلف در این شهر بر جای مانده است که به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
یکی از مهم‌ترین نمودهای فرهنگی تربت جام، موسیقی آن است که از قدمت بسیار زیادی برخوردار است.
از میان تمام سازها، ساز «دوتار» رایج‌ترین ساز در میان مردمان تربت جام است و آن‌ها مهارت خوبی در نواختن این ساز دارند. موسیقی این شهر ریشه در آداب و رسوم کهن آن دارد.
موسیقی آوازی تربت جام دارای شاخه‌هایی همچون «منظومه خوانی»، «صلوات خوانی»، «دوبیتی خوانی» و موارد بسیار دیگر است.
از دیگر کردهای فرهنگی مردم تربت جام، رقص‌های محلی آن هاست که انواعی همچون «هتم»، «هپل بازی» و «چوب بازی» دارد و از دیرباز در این منطقه رواج داشته است.
مردم تربت جام لباس محلی زیبایی نیز دارند.
لباس محلی مردان تربت جام از یک «مندیل» که روی یک «کلاه قرص» قرار می گیرد و روی سر گذاشته می‌شود به‌علاوه لباسی به نام «واسکت» یا «چل تریزه» بر تن و همچنین شلوارهای گشادی که به آن‌ها «تنبان» نیز گفته می‌شود، تشکیل شده است.
به‌علاوه این‌ها کشاورزان ممکن است از یک «شال کمر» در ناحیه کمر و یک «پتک» روی ساق پا نیز استفاده کنند.
کفش مورد استفاده آنان نیز «گالش» نام دارد. در مورد پوشش سنتی بانوان تربت جام نیز باید گفت که این پوشش شامل یک «چارقد» به رنگ سفید و یک دستمال سر به نام «لچک» روی سر و یک لباس دوره چین زیبا بر تن است.
مدرسه امیر شاه ملک؛ جالب و دیدنی
امروزه از بنای موسوم به مدرسه امیر شاه ملک اثری بر جای نمانده است.
اما به اعتقاد برخی از محققان از جمله گلبمک این بنا در ضلع جنوبی مجموعه وجود داشته و در حال حاضر ساختمان جدید جایگزین آن شده است.
این پژوهشگر که تحقیق خود را درباره دوره های ساختمانی مزار شیخ جام انتشار داده است با تکیه بر متن کتاب مقامات بنیان این مدرسه را ۸۴۶ ه ق ذکر می کند.
گویابانی آن امیر شاه ملک درسال ۸۲۹ ه ق وفات نموده است.
بنابراین نام قید شده در این کتاب امیر شاه ملک یکی از امرای کلان و معتبر تیمور گورکان بوده است که نامش درکتیبه مسجد شاه در مشهد دیده می شود.
وی در اغلب لشکرکشی‌ها و جنگهای مهم تیمور را همراهی می کرد و زمانی سرپرستی الغ بیک فرزند شاهرخ را به عهده داشت، بعدها حکمران خوارزم گردید و تا آخر عمر ( ۸۲۹ ق) در آن قسمت باقی بود.
برنارد اکین نیز به تأثیر ازگزارش گلمبک ، تاریخ بنیان بنا را ۸۴۶ ه ق می داند و به این نکته اشاره دارد، نقشه ای که توسط ( مک کول) در سال ۱۹۳۸ میلادی ترسیم شده و توسط دونالد ویلبر انتشار یافته، ایوان محصور شده ای با یکسری طاقنماها در مجاورت مدرسه فیروزشاهی نشان داده است.
وی در کتاب خود ( معماری تیموری در خراسان ) به عکس قبل از ویرانی بنا که توسط ( گدارد ) به چاپ رسیده استناد کرده و به ایوان ویران شده در پشت ایوان ورودی مشتمل بریک طاق ضربی سه کنج که احتمالاَ دارای تزئینات کاشی کاری بوده اشاره می نماید.
در حال حاضر در محل بنای امیر شاه ملک مدرسه ای قرار دارد که طلاب علوم دینی درآن مشغول به تحصیل می باشند.
نظر شما