سلام نو _ سرویس گردشگری: حدود ۹۹ کیلومتر که در جاده شیراز فیروزآباد رانندگی کنید در دامنه های کوه هایی که به جاده مشرف است بنایی می بینید به نام قلعه دختر.
علت نامگذاری این قلعه این بوده است که عده ای معتقد بودند این مکان متعلق به آناهیتا (خدای آب ها) می باشد و عده ای دیگر این قلعه را به دلیل راه سخت و صعب العبورش دست نیافتنی می دانستند.
این قلعه برای حفاظت از پایتخت ساسانیان به دستور اردشیر بابکان ساخته شد و تا پایان دوران حکومت اشکانیان دژی محم برای حفاظت و نگهبانی بوده است.
محل قرارگیری قلعه دختر فیروزآباد
قلعه دختر دیگر سازه بازمانده از تاریخ دوران ساسانی ست و در نزدیکی شهر فیروزآباد استان فارس قرار دارد.
این قلعه در حکم دژی دفاعی و مانعی مهم برای جلوگیری از عبور دشمن در دره تنگاب بود و توسط اردشیر بابکان، موسس سلسله ساسانی در سال ۲۲۴ پس از میلاد ساخته شد.
او این قلعه را پیش از جنگ با پادشاه پارتیان اردوان پنجم و زمانی که می خواست بر ناحیه فارس مسلط شود بنا کرد.
قلعه دختر بر فراز کوهی در نزدیکی جاده ساخته شده و دامنه سازه آن بر روی پستی و بلندی های کوه به صورت شیب‌دار امتداد پیدا کرده است.
شکل کلی قلعه ذوزنقه مانند است و محدوده ای از بخش های پایینی منتهی به دره تنگاب تا بالاترین بخش کوه را در بر می گیرد.
گنبد مدور این بنا که قسمت هایی از آن فروریخته یکی از تماشایی ترین بخش های آن به شمار می رود.
به طور کلی قلعه دختر ۲۳۰۰ مترمربع زیربنا دارد و از لاشه سنگ، گچ دست کوب و ملاط ساروج ساخته شده است.
بعد از خارج شدن از شهر شیراز و گذشتن از فرودگاه به روستایی به نام فسا می‌رسید سپس به سمت کوار می‌روید و تقریبا پس از ۱ ساعت رانندگی شاهد طبیعت زیبایی چون دشت‌های سرسبز و سد می‌شوید.
جای پارک در پایین قلعه تعبیه شده است همچنین تله کابین برای بالا رفتن از کوه وجود دارد اما اغلب اوقات تعطیل است.
فیروزآباد، مرکز شهرستانی به همین نام در استان فارس، واقع در ۱۱۰ کیلومتری جنوب شیراز است.
قلعه دختر فیروزآباد با قدمتی از اوایل قرن سوم میلادی است که در شمال این شهر و در دامنه کوهی مشرف به جاده فیروزآباد به کوار قرار دارد.
این بنا با هدف حفاظت از شهر تاریخی گور (فیروزآباد فعلی)، پایتخت ساسانیان بنا شد و در نزدیکی نقش برجسته‌های دره تنگاب قرار دارد.
قلعه دختر با هدف دفاع از این شهر در برابر آخرین پادشاه اشکانی، بالای کوه و در فاصله ۱۰ کیلومتری از فیروزآباد بنا شد.
این قلعه در فاصله ۱۴٫۵ کیلومتری (۱۵ دقیقه با ماشین) از شهر تاریخی گور قرار دارد.
برای بازدید از قلعه دختر می‌توانید از مرکز استان فارس، شهر شیراز، راهی شوید؛ کافی است از جنوب شهر شیراز، پس از عبور از فرودگاه و پل فسا مسیر خود را به‌سمت جاده شیراز به فیروزآباد ادامه دهید.
این جاده از میان کوه‌ها، دشت‌های سرسبز و شهر کوار عبور می‌کند و پس از طی حدود ۹۰ کیلومتر به دره تنگ آب می‌رسد.
بعد از شیب نسبتا تندی در ۱۰ کیلومتری فیروزآباد به ایستگاه تله‌کابین، پارکینگ و سرویس بهداشتی قلعه دختر خواهید رسید.
برای ورود به قلعه دختر فیروزآباد می‌توانید از تله‌کابین هم استفاده کنید؛ اما به‌طور معمول این مجموعه فعالیتی ندارد و باید از طریق پلکانی مارپیچ مسیر خود را به‌سمت ورودی قلعه ادامه دهید.
معماری تماشایی قلعه دختر فیروزآباد
استحکامات قلعه دختر فیروزآباد با بیش از ۲,۰۰۰ متر مربع زیربنا، از بخش‌های پایین دره تنگاب آغاز و تا بالاترین نقطه کوه کشیده شده است.
بنای اصلی این قلعه در بالاترین نقطه کوه قرار دارد و با مصالحی همچون گچ و لاشه‌سنگ ساخته شده است.
دیوارهای اطراف قلعه دختر بر اساس فراز و فرود طبیعی کوه و روی صخره‌های شیب‌دار قرار دارند.
به نظر می‌رسد این کمربند دفاعی ارتفاعی در حدود ۶ یا هفت متر داشته است.
قلعه دختر فیروزآباد به‌واسطه محصور شدن با صخره‌های کوهستانی مرتفع از سه جهت شمال، غرب و جنوب نفودناپذیر بوده است.
از سمت شرق با فاصله یک کیلومتر بقایای دیوار سنگی مستحکمی دیده می‌شود که مانع نفوذ افراد از این سمت می‌شد.
روی تمام صخره‌های اطراف نیز برج‌های دیده‌بانی به جهت محافظت از بنای مرکزی در نظر گرفته بودند و تنها راه ورودی به دژ، پلکانی در جنوب قلعه بوده که همچنان پابرجا است.
قلعه دختر به‌واسطه محصور شدن با صخره‌های کوهستانی، نفوذناپذیر است و تنها راه ورود به آن پلکانی در جنوب قلعه است
در قسمتی از قلعه دختر فیروزآباد دهانه غاری دیده می‌شود که بر اساس کاوش‌ها، راه ارتباطی مخفی به شهر اردشیر خوره (شهر باستانی گور) بوده است.
از این راه ارتباطی در گذشته برای رساندن نیروی انسانی و مواد غذایی به قلعه در زمان حمله دشمن استفاده می‌شد.
بنای اصلی قلعه دختر فیروزآباد که بخش مسکونی و سلطنتی آن محسوب می‌شود، در سه سطح و به‌صورت سه ساختمان پلکانی طراحی شده است.
این بنا با ۱۲۰ متر طول و ۴۰ متر عرض، فرمی مستطیلی دارد. هرکدام از این سه بخش، معماری ویژه‌ای دارند و با پلکانی مارپیچ به سایر بخش‌ها متصل می‌شوند.
در بالاترین بخش و قسمت انتهایی کاخ، آثاری از ایوانی باشکوه و تالاری دیده می‌شود که روی آن بقایای گنبدی باقی مانده است.
به‌نظر می‌رسد بخشی از دیوارهای این قلعه که از صخره‌ها به‌سمت رودخانه امتداد می‌یابد، با هدف محافظت از جاده عبوری از کنار قلعه تعبیه شده بودند.
دیوارهای بیرونی همچون دیوارهای قلعه با گچ‌بری و مضرس‌کاری‌های کم‌عمق عمودی (فرورفتگی‌ها و برآمدگی‌های دندانه‌ای متناوب) تزیین شده است.
گچ‌بری‌های موجود در قلعه دختر فیروزآباد شباهت بسیاری به تزیینات هخامنشیان در تخت‌جمشید دارد.
قلعه دختر فیروزآباد از بخش‌های مختلفی همچون تالار، ایوان، اتاق‌های تودرتو، برج دیده‌بانی، راهرو، مخزن آب، حیاط مرکزی و پلکان مارپیچ ساخته شده است.
این قلعه برای اولین بار زیر نظر پژوهشگرانی از سوئیس و سازمان یونسکو مورد بررسی قرار گرفت و بعدتر، به‌دلیل آسیب‌های جدی ناشی از زلزله، توسط سازمان میراث فرهنگی مرمت شد.
متاسفانه امروز بخش زیادی از اتاق‌ها، راهروها و دیوارها از بین رفته و به‌دلیل فشاری که طاق بر آن‌ها وارد کرده است، دچار آسیب‌های جدی شده‌اند.
نظر شما