راه های جلوگیری از مبتلا به دیابت

دیابت بیماری است که بسیاری افراد در سراسر دنیا با آن دست به گریبانند و سبک زندگی افراد تأثیر زیادی در آن دارد.

دیابت نوع یک، معمولاً در کودکان و نوجوانان دیده می‌شود و دیابت نوع دو نیز بیشتر از ۳۵ سال به بالا شایع است. اما امروزه سن ابتلا به دیابت نوع دو به دلیل سبک زندگی اشتباه، مصرف دخانیات، غذای نامناسب و هوای آلوده پایین آمده است.

امروزه بسیاری از کودکان و نوجوانان گرفتار اضافه وزن شده‌اند و این موضوع در کنار کم‌تحرکی آن‌ها می‌تواند حتی خطرابتلا به دیابت نوع دو را بیشتر کند. دیابتی که در قدیم به عنوان دیابت بزرگسالی دیده می‌شد حالا به سنین کودکی رسیده است.

دکتر امیر کامران نیکوسخن، مدیرعامل انجمن دیابت ایران و رئیس هیئت‌مدیره شبکه بیماران غیر واگیر به مشکلات بیماران مبتلا به دیابت اشاره کرد و گفت رسیدگی به مشکلات و کمبودهای بیماران مبتلا به دیابت موضوع مهمی است. مثلاً دستگاه تست قند خون برای افراد دیابتی اهمیت زیادی دارد. چون یک بیمار دیابتی از دو بار در هفته تا شش بار در روز نیاز دارد قند خون خود را کنترل کند؛ به‌خصوص دیابتی‌های نوع یک و افرادی که مبتلا به دیابت بارداری هستند.

یکی از مشکلات بیماران مبتلا به دیابت در کشور ما این است که نوارهای تست قند خون بیمه نیستند. فقط بیمه ارتش، این مورد را برعهده گرفته و بیمه سلامت هم قول داده که آن را در برنامه کار خود قرار بدهد. اما بیمه تأمین اجتماعی هنوز اقدامی در این خصوص انجام نداده است.

به گفته دکتر نیکوسخن، شعار سازمان ملی دیابت از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳، دسترسی افراد دیابتی به درمان‌هایشان بوده و یکی از این موارد نیز کنترل روزانه است. آن‌ها باید این توانایی را داشته باشند که خودشان در داخل خانه، قند خون خود را کنترل کنند.

رئیس هیئت‌مدیره شبکه بیماران غیر واگیر با اشاره به اینکه بیشترین بیماران مبتلا به دیابت بیمه تأمین اجتماعی دارند گفت تهیه نوار تست قند خون گاهی دشوار می‌شود. نمونه خارجی آن اگر هم پیدا بشود، هزینه بالایی به بیمار تحمیل می‌کند و نوارهای داخلی هم وجود ندارند. یعنی خرید باید از طریق آنلاین صورت گیرد و موضوع اینجاست که بسیاری از افراد دیابتی سالمند هستند و امکان خرید ندارند.

مشکل دیگر آن‌ها هم این است که بعضی شرکت‌های بیمه ادعا می‌کنند باید برنامه مشخصی برای میزان تست خون افراد وجود داشته باشد اما وزارت بهداشت در این بخش کاری نکرده بود.

با وجود تمام فعالیت‌های انجمن حمایت از بیماران دیابتی و ارائه راهکارهای مختلف اما بیماران مبتلا به دیابت هنوز نوارهای تست قند خون را به‌صورت آزاد تهیه می‌کنند.

به گفته دکتر نیکوسخن استفاده از سنسورهای تست قند خون برای یک کودک که بین ۶ تا ۱۰ بار باید قند خون را چک کند بسیار حیاتی است. سنسورهای قند خونی در بازار وجود دارند که به طور مستمر، قند خون را کنترل و نتیجه تست را از طریق گوشی به افراد اعلام می‌کنند.

اما با توجه به اینکه این سنسورها با واسطه به کشور ما می‌آیند، هزینه‌های بالایی دارند و بسیار گران تمام می‌شوندو اغلب خانواده‌ها توان تهیه آن را ندارند. اما وقتی متوجه می‌شوند چنین تکنولوژی وجود دارد و با کمک آن دیگر نیاز نیست نوک انگشتان کودک‌شان سوراخ شود متقاضی این سنسورها می‌شوند.

به عقیده مدیرعامل انجمن دیابت ایران بهتر است افراد بالای ۳۵ سال غربالگری دیابت را انجام دهند؛ خصوصاً افرادی که دچار اضافه وزن هستند یا ریسک‌فاکتورهایی مانند بی‌تحرکی، سابقه خانوادگی دیابت، فشار خون، چربی بالا یا مشکل قلبی و عروقی دارند.

فرهاد اسدی، دیابتولوژیست نیز در ادامه برنامه گفت در کشور ما مهم‌ترین عوامل ابتلا به دیابت، اضطراب و استرس، کم‌خوابی یا بدخوابی، نداشتن تحرک کافی و تغدیه نامناسب است. حتی تغییر زمان خواب هم می‌تواند باعث ترشح نامنظم هورمون‌های بدن شود.

بنابراین به نظر می‌رسد ژنتیک فقط ۱۰ تا ۲۰ درصد در دیابت مؤثر است. اما اصل بر خودمراقبتی است؛ ورزش اعم از پیاده‌روی روزانه یا ورزش‌های هوازی می‌تواند کمک زیادی به کاهش ابتلا به دیابت کند.